لیکوال: مهاجر عزیزي

د مخ پټولو حکم ته یوه تحلیلي کتنه (دوولسمه برخه)

 

د مخ پټول د احادیثو په رڼا کې
د رسول الله صلی الله علیه وسلم سپېڅلي ارشادات او احادیث د اسلامي دین او شریعت دویمه معتبره سرچینه ده. اسلامي علماء او مفکرین د هر حکم د ثابتولو یا څېړلو لپاره له قرآن کریم وروسته د رسول الله صلی الله علیه وسلم احادیثو ته مراجعه کوي. نو په دې برخه کې به په نبوي احادیثو کې د مخ پټولو حکم او ثبوت وڅېړو.
دا پوښتنه راپورته کېږي چې: ایا احادیثو په دې اړه صراحت کړی دی؟ او ایا د ښځو مخ پټول د احادیثو له مخې ثابتېدای شي؟
په ځواب کې باید ووایو چې ډېر صحیح روایات شته چې د مخ پټولو په ضرورت باندې په ښکاره توګه دلالت کوي.
له ام سلمه رضي الله عنها روایت:
ام سلمه رضي الله عنها وايي:
«لَمَّا نَزَلَتْ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ، خَرَجَ نِسَاءُ الْأَنْصَارِ كَأَنَّ عَلَى رُءُوسِهِنَّ الْغِرْبَانُ مِنْ الْأَكْسِيَةِ»
«کله چې دغه آیت: «يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ» نازل شو، انصارو ښځو د کوره له وتلو په وخت کې ځانونه داسې پټول لکه یو تور کارغه چې د دوی پر سر ناست وي.»
د امام جصاص رحمه الله تعبیر:
امام جصاص رحمه الله وایي:
«دا آیت د دې ښکارندویي کوي چې ځوانه ښځه د پردیو څخه د خپل مخ د پټولو مسئولیت لري او د کور څخه د وتلو په وخت کې باید عفت ته پاملرنه وکړي، ترڅو د شهوت لرونکو سړیو ورته تمه نه شي
د عایشه رضي الله عنها روایت:
عایشه رضي الله عنها وایي:
«يَرْحَمُ ‌اللَّهُ ‌نِسَاءَ ‌الْمُهَاجِرَاتِ الْأُوَلَ. لَمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ: وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ، شَقَّقْنَ مِرُوطَهُنَّ فَاخْتَمَرْنَ بِهَا»
«خدای تعالی دې رحمت وکړي پر لومړنیو مهاجرو ښځو. کله چې دغه آیت: «وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ» نازل شو، نو خپلې پشمېنۍ جامې یې څیري کړې او په هغه یې خپل مخونه پټ کړل.»
د ابن حجر عسقلاني رحمه الله شرحه:
ابن حجر عسقلاني رحمه الله وایي:
«د «فاختمرن» کلمه د مخ پټولو معنی لري. هغه زیاتوي چې د جاهلیت په زمانه کې ښځو خپل څادرونه شاته ایله کول او د مخ خواوي به یې خلاصې وې. ذکر شوي آیت دوی ته امر وکړ چې د مخ مخکینۍ برخه پټه کړي
د علامه شنقيطي رحمه الله نظر:
علامه شنقيطي رحمه الله وایي:
«له دې حدیث څخه په څرګند ډول معلومیږي چې صحابیې ښځو د آیت په مفهوم سمې پوهېدلې او هغه یې د مخونو د پټولو په معنا تعبیر کړ. نو په دې آیت کې د مخ د پټولو د فرضیت د ردولو استدلال بې بنسټه دی
له عایشه رضي الله عنها څخه بل روایت:
عایشه رضي الله عنها وایي:
«كَانَ الرُّكْبَانُ يَمُرُّونَ بِنَا وَنَحْنُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَسَلَّمَ مُحْرِمَاتٌ، فَإِذَا حَاذَوْنَا، سَدَلَتْ إِحْدَانَا جِلْبَابَهَا مِنْ رَأْسِهَا إِلَىٰ وَجْهِهَا، فَإِذَا جَاوَزُونَا، كَشَفْنَاهُ»
«کله چې سورلۍ زموږ له خوا تېرېدې او موږ د احرام په حالت کې له رسول الله صلی الله علیه وسلم سره وو، نو له موږ څخه به یوې د خپل مخ څادر راښکته کوه او د هغه سورلیو د تېرېدو پر مهال به یې بېرته لېرې کوه.»
د صفیه بنت شیبه روایت:
صفیه بنت شیبه وایي:
«بَيْنَمَا ‌نَحْنُ ‌عِنْدَ ‌عَائِشَةَ، ذَكَرَتْ نِسَاءَ قُرَيْشٍ وَفَضْلَهُنَّ. فَقَالَتْ: إِنَّ نِسَاءَ قُرَيْشٍ لَهُنَّ فَضْلٌ. وَإِنِّي وَاللَّهِ مَا رَأَيْتُ أَفْضَلَ مِنْ نِسَاءِ الْأَنْصَارِ. لَقَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ: وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ، فَأَصْبَحْنَ يُصَلِّينَ وَرَاءَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَسَلَّمَ مُعْتَجِرَاتٍ، كَأَنَّ عَلَىٰ رُءُوسِهِنَّ الْغِرْبَانُ»
«… د دې آیت له نزول وروسته د انصارو ښځې په پوره جامو او “اعتجار” چې پر سر او مخ باندې د څادر کشول و، په لمانځه کې حاضرې کېدلې.»
د عبدالله بن عمر رضي الله عنهما روایت:
عبدالله بن عمر رضي الله عنهما روایت کړی چې رسول الله صلی الله علیه وسلم وفرمایل:
«وَلَا تَنْتَقِبِ الْمَرْأَةُ الْمُحْرِمَةُ، وَلَا تَلْبَسِ الْقُفَّازَيْنِ»
«د احرام ښځې باید نقاب او دستکلې (دستکشې) واغوندي.»
دلته ستاسو لیکنه د ګرامر او روانوالي له مخې سمول شوې ده:
له دې روایت څخه په صراحت سره څرګندېږي چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم په زمانه کې ښځو د احرام په حالت کې خپل مخونه پټول. شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله هم وایي:
«له دې حدیث څخه په څرګند ډول څرګندېږي چې د ښځو په منځ کې له احرام پرته په بل حالت کې د نقاب او دستکلې استعمال یو مشهور او عام کار و. دا په دې دلالت کوي چې د ښځو د مخونو او لاسونو پټول اړین دي
د صفیه بنت ابی عبید روایت:
صفیه بنت ابی عبید وایي:
«خرجت امرأة مختمرة متجلببة، فقال عمر رضي الله عنه: من هذه المرأة؟ فقيل له: هذه جارية لفلان، فأرسل إلى حفصة رضي الله عنها فقال: ما حملك على أن تخمري هذه الأمة وتجلببيها وتشبيهيها بالمحصنات حتى هممت أن أقع بها، لا أحسبها إلا من المحصنات، لا تشبهوا الإماء
«یوه ښځه په پوره حجاب کې بهر ته ووتله، عمر رضي الله عنه وپوښتل: دا ښځه څوک ده؟ ورته وویل شول چې دا د فلاني وینزه ده. نو عمر رضي الله عنه حفصې رضي الله عنها ته پیغام ولېږه او ورته ویې ویل: دا وینزه دې ولې په حجاب کې پټه کړې او هغه دې د یوې آزادې او عفیفې ښځې په څېر جوړه کړې ده.»
د علامه ظفر احمد عثماني رحمه الله نظر:
علامه ظفر احمد عثماني رحمه الله وایي:
«له دې روایت څخه څرګندېږي چې آزادو ښځو مخونه پټول؛ ځکه که داسې نه وای، نو د حجاب له لارې به د وینزو او آزادو ښځو تر منځ توپیر ته اړتیا نه وه
د مغیره بن شعبه رضي الله عنه روایت:
مغیره بن شعبه رضي الله عنه وایي:
«ما د یوې انجلۍ څخه د واده غوښتنه وکړه او په دې اړه مې له رسول الله صلی الله علیه وسلم سره خبرې وکړې. رسول الله صلی الله علیه وسلم وفرمایل: ایا هغه دې لیدلې ده؟ ما وویل: نه. ويې فرمایل: لاړ شه او هغه ووینه؛ ځکه چې دا لیدل ستاسو د اړیکو دوام او ثبات کې مرسته کوي. نو د هغې کور ته لاړم، مور او پلار یې حاضر وو. انجلۍ په پوره حجاب کې وه. ما وویل: رسول الله صلی الله علیه وسلم ماته د هغې د لیدلو امر کړی دی. مور او پلار یې چوپ وو. بیا انجلۍ له مخ څخه د خپلې بوغرې کونج لرې کړ او ویې ویل: تا ته په خدای قسم درکوم چې که رسول الله صلی الله علیه وسلم تا ته زما د لیدلو اجازه درکړې وي، نو دا کار وکړه او که نه، نو ما ته مه ګوره. ما هغې ته وکتل، له هغې سره مې واده وکړ او هیڅ ښځه ماته تر هغې زیاته محبوبه نه وه
د روایت تحلیل:
دا روایت ښيي چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم په زمانه کې ښځو حتی په کور کې خپل مخونه له نامحرمو سړو څخه پټول. که د مخ پټول رواج نه وای، نو مغیره رضي الله عنه کولی شوی په عامه ځایونو کې پرته له کومې ستونزې انجلۍ وویني او د هغې کور ته د تللو اړتیا به نه وه.
د اسماء بنت ابی بکر رضي الله عنها روایت:
اسماء بنت ابی بکر رضي الله عنها وایي:
«كُنَّا نُغَطِّيَ وُجُوهَنَا مِنَ الرِّجَالِ، وَكُنَّا نَتَمَشَّطُ قَبْلَ ذَلِكَ فِي الإِحْرَامِ»
«موږ [ښځو] د احرام په حالت کې خپل مخونه له نارینه‌وو څخه پټول، خو د حجاب له حکم څخه مخکې به مو د احرام پر مهال خپل سرونه ږمنځ کول.»
د روایت تحلیل:
له دې روایت څخه څرګندېږي چې د مخ پټول حتی د احرام په حالت کې هم منل شوی او عام و.
پایله:
د دې احادیثو له مطالعې او د معتبرو فقهاو له نظریاتو تحلیل په ډاګه کوي چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم په زمانه کې د مخ پټول په پاکو (عفیفو) او آزادو ښځو کې یو منل شوی او عام عمل و.
مهم ټکی:
که په هغه وخت کې ښځې د مخ پټولو پرته د خلکو په منځ کې ګرځېدې، نو اړتیا نه وه چې مرکچیان د هغو کورونو ته لاړ شي او د هغو د لیدلو اجازه ترلاسه کړي.
دا اسناد په ښکاره ډول د قرآن او نبوي احادیثو له مخې د مخ پټولو مشروعیت او مکلفیت په ګوته کوي. هر انصاف لرونکی څوک چې دغو دلایلو ته په دقت وګوري، د مخ پټولو په لازموالي کې به شک ونه کړي.
ادامه لري
Leave A Reply

Exit mobile version