لیکوال: سید مصلح الدین


قناعت او په ژوند کې د هغه اغېزې (دوهمه برخه)

د بېوزلۍ او قناعت ترمنځ توپیر:
لکه څنګه چې تاسو پوهیږئ، بېوزلۍ د قناعت سره توپیر لري.
یو کس د دُنیوي مال په درلودو سره په ورته وخت کې هغه راضي هم دی، د خپل عايد او لګښتونو حساب لري او په بل عبارت د خپل اقتصادي ژوند په برخه کې ښه کاري پلان لري، خو يو څوک شته چې د اړتيا وړ شيانو څخه بې برخې وي.
په حقیقت کې انسانان او نور مخلوقات د خدای جل جلاله په وړاندې بې وزله او محتاج دي. مطلق غني خدای جل جلاله دی او بس! هغه؛ هغه څوک دی چې د خپلو مخلوقاتو پاملرنه کوي.
که اړتیا یوازې پیسو ته ځانګړې کړو، ټول خلک بې وزله نه دي، بلکې د اړتیا وړ پیسو په نسبت بې وزله دي، خو که له پیسو یې واخلو، نو ټول یو بل ته اړتیا لري او د خپلې اړتیا او ضرورت له مخې خلک یو ځای ژوند کوي.
د حرص پایله:
د نړۍ له مالونو سره د انسان اړيکه او انحصار د انسان د تکامل او خداى جل جلاله ته د نیږدېوالي په لاره کې له سترو خطرونو او خنډونو څخه دي.
شتمني، ثروت، مقام، اولاد، موټر او نور د انساني ژوند سره تړلي شیان او دُنیوي مالونه ګڼل کېږي.
څوك چې خپل ټول کړه وړه په هغو پورې وتړي د حرص، طمعې او … باندې اخته کېږي او په دې برخه كې خپلې ټولې هڅې لګوي او د حق د لوړتيا په لور د کمال له رسېدو څخه ځان منع كوي.
د قانع کېدو لارې:
له همدې امله د اسلام مُبارک دين په دې برخه کې د انسان لپاره داسې لارښوونې او احکام لري چې بايد پرې پوه شي او د عملي کولو هڅه يې وکړي.
له دې لارو څخه یوه هم زهد او له نړۍ څخه د زړه لرې کول وو.
بله لاره يې د تاريخ د برياليو او تل پاتې نمونو اغېزه ده، چې ډېرې بېلګې يې په قرآن کې يادې شوې دي.
د رسول الله صلی الله علیه وسلم په شمول د خدای جل جلاله نور انبیاء، پیغمبران او اولیاء، دوی ټول په ژوند کې عملی مثالونه دي.
د بېلګې په توګه رسول الله صلی الله علیه وسلم د قناعت، فدارکارۍ، بخښنې او داسې نورو په اوج کې و.
كه پيسې، شتمني او مقام يو انسان ته شهرت، شخصيت او عظمت وربښي، نو ولې د اسلام پیغمبر صلی الله علیه وسلم چې تر ډېره بریده د ساده ژوند او قناعت څخه برخمن و، مشهور او د انساني تاريخ لپاره يو ستر انساني شخصيت دى؟!
بله لارښوونه چې سپارښتنه پرې شوې، د خپل  وقار او د ځان عزت ساتل دي.
تر ټولو بد حالت دا دی چې حرص او اسراف انسان دې ته اړ باسي چې خپل عزت له لاسه ورکړي، په ورته ډول، د خپل ځان عزت تر پښو لاندې کړي.
پیسې او مقام څومره سپیڅلې دي چې یو سړی په کې د خپل سره معامله کوي؟!
د یو چا لپاره د نړۍ ارزښت څومره دی چې خپل اعتبار، خپل ابرو او عزت له لاسه ورکړي؟!
حرص او زیاته غوښتنه انسان د تباهۍ او بربادۍ په لور بیایي.
په تدریج سره، یوځل چې په دې لاره ننوځي په هغې کې ډوبېږي او د هغې څخه وتل ډېر ستونزمن کېږي، دا د یو دلدل په څېر دی، تاسو به په هغې کې ډوب شئ او هرڅومره چې تاسو مبارزه کوئ په هغې کې لا ډوبېږۍ.
د ناخوښۍ او نه قناعت نښې:
ذلت، اندېښنه او اضطراب، د نورو د مال لالچ، د ژوند د امنيت نشتوالی، د کمترۍ احساس.
هغه څوک چې په هغه څه راضي نه وي چې خدای جل جلاله ورته ورکړي دي په خوښۍ یا ناخوښۍ سره نورو ته لاس غځوي چې دا د هغه د ذلت لامل کېږي.
داسې ښکاري چې د قناعت او ځان درناوي ترمنځ مستقیم اړیکه شتون لري، کوم چې د رواني روغتیا یو له مهمو برخو څخه دی. د انسان ارزښت د هغه د عزت او کرامت پر بنسټ ولاړ دی او په کومه کچه او درجه کې چې دا ځانګړنه لري، په هماغه اندازه چې باید وي او خدای جل جلاله یې و غواړي هغه انسان بلل کېدای شي؛ ځکه چې د انسان فطرت عزتمند دې.
قرانکریم فرمایي: ژباړه؛ [څوک چې عزت غواړي، نو ټول به هغه ته پورته کېږي او ښه وینا او نیک عمل به هغه لوړ کړي] ځکه ټول عزت د خدای لپاره دی پاکې خبرې هغه ته پورته کېږي او نیک عملونه لوړوي].
لالچي انسان تل اندېښمن او خپه وی. هغه د خپل مال او شتمنۍ په برخلیک اندېښمن دی، د خپل مقام او څوکۍ په اړه اندېښمن دی، نو تل به اندېښمن وي.
هغه څوک چې لالچي وي تل په خپل ژوند او چارو کې د خوندیتوب احساس نه کوي. هغه فکر کوي چې هغه باید د راتلونکې ورځې لپاره ډېر څه ترلاسه کړي.
په داسې حال کې چې هغه د دې حقیقت څخه ناخبره دی چې خدای جل جلاله د هرچا لپاره رزق او روزي تضمین کړې ده.
بله خبره دا ده چې هغه د کمترۍ احساس کوي. که ساده ژوند وکړي او له عیش او عشرت څخه لیرې وي، فکر کوي چې ذلیل شوی دی او د هغه له شخصیت او مقام څخه یو څه ورک دي.
خو د اسلام په اصولو کې دا ډول طریقه د منلو وړ نه ده.
 لالچي(حریص او طمع کوونکی) ناروغ دی باید درملنه یې وشي او یا په خپله دې د خپلې ناروغۍ د درملنې هڅه وکړي چې  خورا خطرناکه ده.
د لالچ درملنې طریقه:
د درملنې یوه لاره د خدای جل جلاله په قدرت او رزق باندې توکل کول دي، د دې توکل ثمره د عقلي، روحي او رواني دواړو روغتیا او هوساینه ده.
هغه لارې چې په اخلاقي کتابونو او آیاتو او احادیثو کې د حرص د علاج لپاره ذکر شوي دي.
د دوی په منځ کې یوه هم علمي لاره ده.
علمي لاره:
تاسو باید د هغو بدو شتمنو او بډایو خلکو برخلیک وګورئ چې د څلورو پښو حیواناتو په څېر ګرځي.
هغوئ د خپلې معدې او شهوت لپاره د لالچي څارويو په شان دي. د قارو په ناوړه برخلیک هر څوک پوهېږي.
 خبره دا ده چې د انسان د کرامت او عزت نفس او د نړۍ له بندونو څخه د خلاصون فکر وکړئ چې په قناعت کې پروت دی.
 هغه باید د خدای په رزق عقیده او باور ولري او د هغه له حد څخه تېر نشي.
 عملي لاره:
د ژوند د ګټلو په لاره کې، اعتدال تمرین کړئ او له خپل ژوند څخه غیر ضروري لګښتونه لرې کړئ.
اسراف او فضولیت پرېږدئ او د حرص د دې اوږدمهاله او خطرناکې ناروغۍ سره د بریا لپاره مبارزه وکړئ.
هغه باید د دیني احکامو پیروونکی وي او خپله کورنۍ هم وهڅوي، تر څو د اړینو اسانتیاوو په درلودلو سره د دې ساده ژوند سره عادت وکړي.
او د نورو د مالونو لالچ مه کوۀ، د خپل لاس څخه پورته مه ګورۀ، که له ځانه لوړو کسانو ته وګورې، په حرص به اخته شې!.
خدای پاک جل جلاله په قرآن کریم کې فرمایلي دي؛ ژباړه:[ هغو مادي نعمتونو ته چې موږ څو ډلو ته ورکړي دي، هېڅکله مه ګورۀ، چې دا د دنیا د ژوند ګلان دي او په دې سره موږ هغوی امتحان کوو او ستا د رب رزق تلپاتې او باثباته دی].
 نور بیا…
Leave A Reply

Exit mobile version