(کلیسا، پاپ او مذهبي مراسم (څلورمه برخه

لیکوال: ډااکټر فضل احمد احمدي

 (کلیسا، پاپ او مذهبي مراسم (څلورمه برخه

ج- د دوو کلیساګانو ترمنځ توپیر

په دې کې شک نشته چې له یو بل څخه د ډلو له موندلو وروسته د دغو ډلو تر منځ کله کله مهم او کله ښکاره توپیرونه راڅرګندېږي. له همدې امله، د کاتولیک او ارتودوکس کلیساګانو ترمنځ دا توپیر هم څرګند دی. د دې دوو کلیساګانو تر منځ ډیر توپیرونه شتون لري، چې ځینې یې په لاندې ډول دي:

ختيځ کلیسا (اورتودوکس) په ټولو کلیساګانو باندې د روم د ښار د اسقف د برتری سره مخالفت کوي، په داسې حال کې چې د مسیح د کلیسا په ټولو ټولنونو کې د اسقف په نامه د یو کس برتری په لویدیځ کلیسا (کاتولیک) کې منل کیږي؛

په داسې حال کې چې په غربي کلیسا کې پاپ سپېڅلې او خطا نه کوي، خو شرقي کلیسا پاپ ته دا بې ګناهي نه منسوبوي او هغه د نورو انسانانو په څېر جایز خطا ګڼې.

کاتولیک کلیسا، عیسی علیه السلام مور مریم ته درناوی لري، ځکه چې هغه یوه مور ده، د خپل اولاد په وړاندې مورنۍ  مينه او احساس لري، مګر په ارتودوکس کلیسا کې، مریم د خدای تعالی د مور په توګه عبادت کیږي، او دوی هغه یو فوق العاده انسان ګڼي چې د هغې په ​​​​رحم کې د عیسی علیه السلام د جنین په بدن کې انسانیت او الوهیت مجسم شوي دي.

په ختیځ کلیسا (اورتودوکس) کې، ديني فرايض د ۱۲۷۴میلادي کال راهیسې په اوو شیانو خلاصه شوي: غسل، شهادت ويل، د مقدس تیلو مسح کول، خواړه، توبه، د ناروغ مسح کول او د واده مراسم، مګر دا په لویدیځ کلیساونو کې توپیر لري (کاتولیک) : تعمید غسل، قرباني، توبه، د مذهبي مشرانو په روحاني موقف اعتراف، خواړه، واده او د مړ په حالت کې ناروغان مسح کول؛

مخکې د ارتودوکس کلیساګانو رسمي ژبه یوناني وه. خو وروسته له دې چې قسطنطنیه د مسلمانانو له خوا فتحه شوه، د دغو کلیساګانو مرکز مسکو ته ولېږل شو (۱۵۸۹ م) که څه هم اوس مهال دا کوم ځانګړی مرکز نه لري او په مختلفو ختیځو هیوادونو کې موقعیت لري او هلته د مذهبي مراسمو پخوانۍ اسلاوی ژبه غوره شوه. خو د کاتولیکانو رسمي ژبه او مذهبي مراسم لاتیني ژبه پاتې شوي.

په ارتودوکس کلیساګانو کې، مذهبي مشران چې موقف یې د اسقف څخه ټیټ وي واده کولی شي؛ خو په غربي کلیساګانو (کاتولیکانو) کې پادریان له مجرد خلکو څخه غوره کیږي او د واده کولو اجازه نه لري.

د ديني اصولو او عقيدوي مسايلو سرچينې هم د دغو دوو کليساګانو تر منځ توپير لري. په ارتودوکس کلیسا کې، سرچینې کتاب او دود دی، پداسې حال کې چې د کاتولیکانو عقیدې اصول، د کتاب او دود سربیره، د کلیسا رسمي تعلیمات هم شامل دي؛

د ارتودوکس عبادت خورا پراخه او د اشارو، رسمي جامو او مذهبي سندرو څخه ډک دی. په ارتودوکس کلیساګانو کې د موسیقۍ د وسایلو په کارولو بندیز د دې لامل شوی چې یوځای سندرې ویل چې د انسان غږ د عبادت د وسیلې په توګه کاروي، په داسې حال کې چې په لویدیځ کلیسا (کاتولیکانو) کې داسي نه ده  (حسیني، ۱۳۹۰: ۹۹). او ۱۰۰).

ادامه لري…