«معروف» یو جامع کلمه ده چې هر هغه شی چې د الله طاعت او خلکو ته نیکي وي په هغه کې حسابیږي، او د هغه ضد کلمه «منکر» ده.
ابن مفلح د «معروف» په تعریف کې وایي: «امر بالمعروف عبارت دی له هر هغه شی چې شریعت هغه ته امر کړی وي.»
ابن جریر رحمه الله د هغه په تعریف کې وایي: « په اصل کې معروف هغه دی چې د هغه کول نېک او ښه وي، او اهل ایمان ته قبیح او بد نه ګڼل کیږي، او د الله اطاعت ته «معروف» ویل کیږي. ځکه دا هغه اعمال دي چې اهل ایمان یې نېک بولي.»
د «معروف» په تعریف کې، شیخ خالد بن عثمان وایي: «معروف هغه جامع کلمه ده چې هغه امور او اعمالو ته ویل کیږي چې په هغه کې د الله طاعت، د الله تقرب او بندګانو د نیکۍ لاملونه شامل وي او د اغلبیت په صفاتو کې حساب شي، یعني خلکو ته هغه عمل بد نه وي.»
ځیني اسلامي علما وایي هر هغه عمل چې د هغه ښه والی او نیکي شرعا او عقلا ثابت وي.
ب. منکر: «منکر» هغه عمل ته ویل کیږي چې شرعا او عقلا ناروا او بد وي، او د معروف سره متضاد دی. که څه د معروف تعریف بسنه کوي، او د منکر جلا تعریف ته اړتیا نشته، خو د احتیاط لپاره علمای کرامو د «منکر» لپاره جلا تعریفونه کړي دي، چې لاندي څو تعریفونو ته یو کتنه کوو:
منکر په لغت کي: د «نُکر» څخه اخیستل شوی دی او د « قبیح، بد، ناروا او د عرف او معروف ضد دی،» او د حضرت موسی او خضر علیهما السلام په کیسه کې دې مفهوم ته اشاره شوې ده، «فانطلقا حتی اذا لقیا غلاما فقتله قال أ قتلت نفسا زکیة بغیر نفس لقد جئت شیئا نُکر.» ژباړه: «نو خپل لاره ته یې ادامه ورکړ تر څو چې یو تنکي ځوان ته ورسېدل، نو (خضر) هغه مړ کړ، (موسی) وویل: ایا هغه پاک انسان مړ کوې چې هیڅ ګناه یې نه ده کړې؟ رښتیا هم چې تا ډېر بد کار وکړ.»
په اصل کې منکر هغه عمل دی چې د انسان زړه یې د کولو تصور نه کوي، او یو غوندي جهل دی. څرنګه چې الله تعالی فرمايي: « و جاء اخوة یوسف فدخلوا علیه فعرفهم و هم له منکرون.» ژباړه: «او (کله چې کنعان کې وچکلي راغله) د یوسف علیه السلام وروڼه( د غنمو د موندلو لپاره مصر ته) راغلل، نو هغه باندي داخل شول، او هغه دوی وپېژندل، په داسي حال کې چې دوی هغه ونه پېژاند.»
منکر په اصطلاح کې
ابن جریر رحمه الله په دې باور دی چې منکر عبارت دی له هر هغه شی چې الله هغه منکر او بد بللی دی.
ابن منظور د منکر په اصطلاحي تعریف کې لیکلي دي: « کل ما قبحه الشرع و حرمه و کرهه.» یعني «هر هغه شی چې شریعت حرام، قبیح او ناروا بللی دی.»
شیخ جرجاني د «منکر» په تعریف کې وایي: «ما لیس فیه رضاء الله من قول أو فعل و المعروف ضده.» هر هغه قول او عمل چې د الله رضایت پکې وي، او د هغه ضد معروف دی.
همدارنګه یې ویلي دي: «عبارت له هر هغه قول، عمل او قصد دی چې شریعت هغه بد ګڼلی وي، او له هغه څخه یې نهی کړی وي.»
د جاهلیت په اشعارو کې هم د معروف او منکر الفاظ کارول شوي دي، او همدغه معنا افاده کوي، لکه په دې شعر کې:
ألا لا فتی بعد ابن ناشرة الفتی و لا عُرف الا قد تولی فأدبرا