لیکوال: عبدالحمید نوروزي
څنګه خپل ماشوم وروزم؟ (دوهمه برخه)
د ماشوم مینه، طبیعي ده
دا څرګنده ده چې د مور او پلار زړه د ماشوم لپاره له مینې ډک دی؛ لکه څنګه چې دا احساس د پیدایښت له پیل څخه د دوی په زړونو کې ساتل شوی ترڅو دوی د دې احساس سره د خپل ماشوم ملاتړ او ساتنه وکړي، د هغه سره مهربانه او زړه سوانده و اوسي او د هغه ته د ګټې رسولو او له هغه څخه د زیان لېرې کولو په برخه کې هڅه وکړي. که مور او پلار دا احساس نه درلود، نو د انسان نسل به له منځه تللی وای؛ ځکه هیڅ مور او پلار به نشو کولای د خپلو اولادونو د روزلو او د هغوی د پالنې او ښوونې او روزنې په برخه کې صبر او زغم وکړي او تر هغه وخته به یې انتظار کړی وای چې خپلواکي او ځان بسیاینې ته ورسیږي. ډېر مسايل شته لکه: د مور او پلار پاملرنه او د خپل ماشوم د حال احوال او د هغه د هوساینې لپاره د هغوی پرله پسې هڅې، د ماشوم په پالنه کې ډېر داسې مسایل شته چې ډېر صبر او زغم ته اړتیا لري او د همدې احساس په سیوري کې پیدا کېږي. .
د ماشومانو په پاللو کې د کورنۍ دریځ
په اسلامي او غیر اسلامي ټولنو کې کورنۍ د ماشومانو په پالنه کې مهم رول لوبوي؛ ځکه چې کورنۍ هغه لومړنی روزنتون ده چې ماشوم پکې لوییږي او د کورنۍ له غړو څخه الهام اخلي. له همدې وجې کورنۍ د ټولنې په جوړولو کې لوی رول لوبوي. ځکه کورنۍ د ټولنې د جوړولو د بنسټ ډبره او اساس دی او دا لومړنی پوهنتون یا روزنتون ده چې خلک روزي او فارغوي یې.
له بده مرغه ډېری کورنۍ په دې برخه کې ناکامه دي او د خپلو ماشومانو په حق کې لویه جفا کوي؛ له همدې امله د اسلام قسم خوړلي دښمنان له هرې لارې او په هر ډول چې وي دغه مهم مرکز په نښه کوي او نه پرې ږدي چې دغه ګرم مرکز، خپل رول په سمه توګه ادا کړي.
لومړنۍ اصلاح ، د والدینو اصلاح
موږ باید پوه شو چې د مور او پلار چلند او کړنې په ماشومانو باندې لوی تاثیر لري؛ ځکه چې ماشومان دا چلندونه په دقت سره څاري او ذخیره کوي، حتی که د دوی مور او پلار دا اغیز احساس نه کړي؛ د مثال په توګه، فرض کړئ چې مور او پلار غیر اخلاقي فلمونه ګوري، جومات ته نه ځي، د قرآن تلاوت نه کوي، لوستل یې په ورځني مهال ویش کې نه دي، خپل ډیری وخت په ګرځنده تلیفونونو او انټرنیټ کې تیروي او په دوامداره توګه د فوټبال په اړه خبرې کوي، کله چې د دې والدینو اولادونه سترګې پرانیزي او شاوخوا نړۍ ته وګوري، نو دوی به د هغو والدینو سره مخ شي چې د خپلو نفسي خواهشاتو په لټه کې دي او هڅه کوي چې د شیطان پام ځانته واړوي او د شیطان امرونه تعقیب کړي. ماشوم د خپل مور او پلار په حضور کې د الله تعالی د مینې او د رسول الله صلی الله علیه وسلم د احکامو د اطاعت نښې نه ویني، چې له دوی سره یې اړیکه ټینګه شي، په طبیعي توګه کوم اولاد چې په داسې کورنۍ کې نړۍ ته سترګې غړوي او لوی کیږي، د کورنۍ د شرم او بدمرغۍ سره مخ کړي او د یو زیان رسوونکي موجود په توګه، ټولنې ته به زیان ورسوي.
اوس داسې یوه کورنۍ تصور کړئ چې پلار یې په کور کې د قران کریم تلاوت کوي او زوی ته یې امر کوي چې د ده په څېر هره ورځ د قرآن کریم تلاوت وکړي او د لمانځه پر مهال د خپل ماشوم لاس ونیسي او په جومات کې د جماعت لمونځ په ګډه ادا کړي، خپل وخت په کور کې د ګټورو کتابونو په لوستلو تیروي، پلار یې هڅه کوي چې هره ورځ خپل ماشوم ته د دین په اړه یو څه نوي زده کړي، خپل ماشوم لاس په لاس ونیسي او د قرآن کریم حفظ په ټولګیو یا علمي او دیني مرکزونو کې یې شامل کړي؛ بې له شکه دا ډول ماشوم به د کورنۍ او ټولنې لپاره د وياړ او سرلوړۍ سرچينه وي.