رواني جګړه او تبلیغات د آیتونو په رڼا کې (پنځه ویشتمه برخه)
په قرآن کریم کې د رواني جګړې او تبلیغاتو بېلابېلې طریقې ذکر شوې دي. ځینې یې مؤمنانو او د دوی ایماني محتوا ته اختصاص شوې دي؛ ځینې د کافرانو لپاره ځانګړي شوي دي. لکه څرنګه چې د رواني جګړې په تاریخ کې مخکې ویل شوي وو، د رواني جګړې اصطلاح له لومړۍ او دوهمې نړیوالې جګړې وروسته مشهوره شوه، خو دا چې د اسلام دین بشپړ دی او د انساني ژوند ټول اړخونه پکې شامل دي، نو دا ټکی په قرآن کریم کې راغلی دی.
د نظامي جګړې او رواني جګړې تر منځ مهم توپیر دا دی؛ چې په نظامي جګړه کې معمولاً د دُښمن د مقابلې او شاته تګ فرصت وي، خو د رواني جګړې په ډېرو لارو کې هغه څوک چې لومړی حرکت کوي او لومړی برید کوي بریا خپله کوي. له همدې امله، اسلام د رواني جګړې اصلي چال د دُښمنانو د تبلیغاتي او رواني جګړې په وړاندې د مؤمنانو د توان او ظرفیت د مخنیوي تدابیر بولي، چې ځینې یې دلته ذکر کیږي:
هغه څه چې موږ د طریقو تر عنوان لاندې ذکر کوو، هر یو یې په ځانګړو کلتوري او ټولنیزو شرایطو کې کارول کېږي، مګر ځینې داسې طریقې هم شتون لري چې په ټولو شرایطو کې او د رواني جګړې په ټولو میتودونو کې اغیزمن دي. موږ يې د رواني جګړې د اصولو او اسلامي تبليغاتو تر سرليک لاندې په جلا توګه راوړو.
الف. د اعلاناتو او رواني جګړې اصول:
د پروپاګند او رواني جګړې اړتیا؛ اسلام خپلو پیروانو ته د اسلام د مقدس دین د تبلیغ او دفاع لپاره بلنه ورکوي او وايي: [ولې د هرې فرقې د مؤمنانو یوه ډله د دین د ژورې پوهې د ترلاسه کولو لپاره هجرت نه کوي، چې له راستنېدو وروسته خپل قوم ته خبرداری ورکړي، تر څو د الهي عذاب څخه ووېرېږي؟] (توبه: ۱۲۲)
[ تاسو اې مؤمنانو خپل ټول قوت او توان د کفارو د مقابلې لپاره اماده کړئ او څومره چې ممکنه وي د خپلو دُښمنانو او د اسلام دُښمنانو د وېرې لپاره سامان، اسلحه، جنګي اسلحه او د اسونو سوارلۍ چمتو کړئ] (انفال، آيت: 60.)
[په تاسو کې ځينې مسلمانان بايد خلکو ته د ښو کارونو بلنه ورکړي، او له بدو کارونو څخه يې منع کړي.] (آل عمران، آیت: ۱۰۴)
-
د توحید د کلمې په اړه یووالی؛ قرآن مؤمنانو ته د یووالي بلنه ورکوي او وایي: [هغه وخت در په یاد کړئ چې تاسو د یو بل دُښمنان وی او خدای جل جلاله ستاسو په زړونو کې الفت راوړ او د هغه په فضل سره تاسو سره وروڼه شولۍ.] (آل عمران: ۱۰۳)
-
د جګړې په ډګر کې هم د فکر ارزښت ته پاملرنه؛ د قرآن له نظره حتی د جګړې په څېر په ډېرو حساسو او خطرناکو حالاتو کې هم که له مشرکانو څخه یو څوک د خدای جل جلاله د خبرو د اورېدو لپاره د خوندیتوب غوښتنه وکړي، نه یوازې دا چې پناه ورکول کېږي، بلکې له اورېدلو او فکر کولو وروسته یو خوندي ځای ته یې وړل هم اړین دي چې په لاره کې يې څوک مزاحمت و نه کړي، ځکه چې په دې اړه پوهه نه لري او پوهېدل يې حق دی. (توبه، آیت: ۶.)
-
صبر او زغم؛ کله چې حضرت موسی علیه السلام پیغمبر شو نو له خدایه یې د سعه صدر غوښتنه وکړه. (طه، آیت: ۲۵)
الله تعالی، رسول الله صلی الله علیه وسلم ته د صبر او استقامت بلنه ورکوي او فرمايي: په هغو کسانو مه خفه کېږه چې په خوله ایمان راوړي او په عمل کې له یو بل څخه په کُفر کې مخ ته کېږي. ” (مائده، آیت: ۴۱)
[ او د کافرانو په ژبو او طعنو مه خفه کیږئ.] (یونس، آیت: 65.)
“دوی ته بلنه ورکړئ او په دې لاره کې صبر وکړئ لکه څنګه چې تاسو ته امر شوی.] (شوری، آیت:۱۵)
او [ په هغه څه چی دوی وایی صبر وکړه.] (مزمل، آيت: ۱۰.)
[ صبر وکړه لکه څنګه چې لومړيو انبياوو صبر کاوه.] (احقاف، آیت: ۳۵)
-
عامه افکارو ته پاملرنه؛ قرآن کریم د خلکو رایو ته د ارزښت ورکولو معیار نه ګڼي، بلکې د تبلیغ په حالت کې د خلکو رایو ته هر څومره چې ممکنه وي پام کوي او د اړتیا په صورت کې د خلکو په مقابل کې له خپلو مخالفانو سره جنګېږي. فرعون جادوګرانو ته له موسی سره د جګړې بلنه ورکړه او ویې ویل: [ ستاسو ټاکل شوی وخت باید د اختر ورځ وي کله چې خلک له غرمې مخکې راټول شي.” (طه، آیت: 59.)
او هڅه یې وکړه چې خلکو ته قناعت ورکړي چې دا جادوګران دي او غواړي تاسو له خپل هېواد څخه وباسي. موسی هم له ورته حالت څخه ډېره ګټه پورته کړه (طه، آیت: 63-4.)
-
د قول، عمل او عقیدې سره ورته والی؛ که یو څوک داسې څه ووایي چې په هغه باور نه لري او عمل نه پري کوي، دا منافقت ګڼل کېږي. په تبلیغاتو طریقو کې یو هم دا طریقه دا ده چې: مبلغ او دعوت کوونکی د اورېدونکو پام ځانته را اړوی شي چې د هغه قول، عمل او عقیده یو شی وي. او که خلک دا احساس وکړي چې د هغه قول، عمل او عقیده مطابقت نه لري نو اغېزمنتیا یې ډېره کمه کېږي. قرآن د مؤمنانو غندنه کوي او وايي: [ تاسو ولې داسې څه وایست چې تاسو یې نه کوی؟ دا کار خدای جل جلاله ته ډېر ناخوښه دی.» (صف، ايت: 2 او 3.)
