د ملتونو د افکارو د فتح کولو له لارو څخه یوه هم نرمه جګړه ده چې د ټولنو د فکري او کلتوري حلقو په کمزوري کولو کې مهم رول لوبوي. په نرمه جګړه کې هر ډول رواني کړنه او د رسنیو تبلیغات او پروپاګند شامل دي.
په بل تعریف کې نرمه جګړه هر هغه نرم، رواني عمل او رسنیز پروپاګند ګڼل کیږي چې ټولنه په نښه کوي او له جګړې او زور او جبر پرته د ماتې او انفعال هڅونه کوي.
په بل عبارت، نرمه جګړه په سیاسي او نظامي علومو کې د ډیرو نورو اصطلاحاتو سره مترادف ده. په نظامي علومو کې د رواني جګړې یا رواني عملیاتو په څیر کلمې کارول کیږي او په سیاسي علومو کې د نرم ورانول، نرم ګواښ، وریښمین انقلاب او په دې وروستیو کې د اخښلې انقلاب کلمه کارول کیږي.
په پورته ټولو شرایطو کې، بنسټیز هدف دا دی چې د یوې ډلې اراده په بله ډله باندې تحمیل کړي پرته له دې چې نظامي وسیله وکاروي.
په ډیر بشپړ تعریف کې ویلای شو چې نرمه جګړه یو پیچلی او پټ عمل دی چې د نړۍ د سترو قدرتونو له خوا د سیاسي، فرهنګي او استخباراتي عملیاتو څخه عبارت دی چې په نښه شویو هیوادونو کې د مطلوب بدلونونو رامنځته کول دي. البته، نرم جنګ نور تعریفونه هم لري.
د نرمې جګړې د ماهیت په اړه باید وویل شي چې د نرمې جګړې د رامنځته کیدو تاریخ د فرانسې انقلاب او د ۱۹۱۷ کال د روسیې انقلاب او لومړۍ نړیوالې جګړې ته ځي. تر څو په المان کې له لومړۍ او دوهمې نړیوالې جګړې وروسته د تبلیغاتو وزارت جوړېدل په حساس وخت کې د بېلا بېلو هېوادونو د مشرانو تر منځ د رواني جګړې، پروپاګند او نرمې جګړې د اهمیت څرګندونه کوي.
نرمه جګړه د سړې جګړې محصول دی. د دویمې نړیوالې جګړې له پای ته رسیدو وروسته او د شوروي او متحده ایالاتو په منځ کې د نړۍ دوه ځایه کېدل، سختو وسلو د معلوماتو سیسټمونو، رسنیو او د کلتورونو بدلون ته ځای خالي کړ. دا پروسه د سړې جګړې پیل و، ځکه چې د باروت او د ټوپک د ډزو هیڅ نښه پکې نه وه. له هغه وخت راهیسې هېوادونو په تېره بیا امریکا او شوروي اتحاد په نرمه جګړه کې د خپلو وسایلو او وسلو د پیاوړي کولو فکر وکړ.
په ۱۹۹۱ میلادي کال کې د شوروي اتحاد له ړنګېدو او د سړې جګړې له پای ته رسېدو سره، د هېوادونو امنیتي لومړیتوبونه او د نویو لوبغاړو راڅرګندېدل او په نړۍ کې د نادولتي سازمانونو اهمیت د دې لامل شو چې هېوادونه له نویو وسایلو او لارو چارو څخه کار واخلي، تر څو خپلې ملي ګټې خوندي کړي، چې تر ټولو مهم یې د نرمې جګړې او رواني عملیاتو کارول دي.
ځینې وسلې چې په نرمه جګړه کې کارول کیږي دا دي: خبري رسنۍ، سینما، کتابونه او د ډله ایزو اړیکو نورې وسیلې چې په هغه کې یو کلتور په بل کلتور تر هدف لاندې راځي، او دغه کلتور د پخواني کلتور په پرتله خورا زړه راښکونکي ښکاره کوي. ساینس، پوهه او معلوماتي سیسټمونه د دې وړتیا لري چې د لږترلږه محدودیتونو سره د ټول شموله ایډیالوژۍ ټولنیز شبکه رامینځته کړي.
بايد يادونه وشي چې په نرمه جګړه کې هر هغه هېواد چې له زياتو، متنوعو، عصري او نويو مخابراتي او تکنالوژيکي وسايلو څخه کار واخلي، په دې برخه کې د لا برياليتوب ضمانت ورته کېدای شي. هغه وسایل چې په نرمه جګړه کې کارول کیږي د لیدونکو ذهنونه په نښه کوي، او موخه یې د سیاسي، کلتوري، ټولنیز او … چلندونو بدلون دی.
د نرمې جګړې تر ټولو مهمې ځانګړتیاوې د وینې تویدنې کمول، له وینو تویولو او لګښتونو پرته واکمني، د جګړې لنډول، د لښکرو د مالي لګښتونو کمول، د یوې ټولنې د فکري بنسټونو او کلتوري ارزښتونو وده او د یوې ټولنې په سیسټم او اوصولو کې بدلونونو رامنځته کول دي.
لیکوال: م. فراهي توجګي
By محمد فاتح