په لومړۍ برخه کې دغه موضوع د نړیوالو حقوقو له اړخه تر بحث لاندې ونیول شوه، اما په دې برخه کې هڅه پر دې ده چې پورته موضوع د اسلام له نظره تر څیړنې او ارزونې لاندې ونیول شي.
اسلام یو جامع او بشپړ دین دې چې هیڅ ډول نیمګړتیا پکې نشته؛ که نن ورځ ځیني خلک دغه اسماني دین ته سپکاوی، نیوکه او یا یې نیمګړی بولي لامل یې یا بغض او دښمني ده او یا له اسلام څخه ناسمه پوهه او درک دې چې په ټوله کې د اعتراض کوونکي پر ناپوهۍ او د اسلام څخه بشپړ درک او پوهې نلرلو باندې دلالت کوي.
اوس دې ته راګرځو چې په اسلامي معارف کې په دې اړوند څه ډول دریځ غوره شوی؛ په قرآنکریم کې راغلي دي: « وَلاَ تَسُبُّوا الِّذِیْنَ یَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللهِ فَیَسُبُّوا اللهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْم کَذَالِکَ زَیِّنَا لِکُلِ اُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمِّ اِلَی رَبِهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَیُنَبِئُهُمْ بِماَ کَانُوْا یَعْمَلُوْن» (۱۰۸/ انعام) « او تاسو (مومنان) هغه چاته چې مشرکین یې پرته له الله څخه عبادت کوي، سپکاوی او ښکنځلې مکوئ تر څو داسې نشي چې دوی د ظلم او جهالت له وجې، الله تعالی ته سپکاوی او ښکنځلې وکړي. په دې توګه هر قوم ته مو دهغه کړنې په خپلو نظرونو کې مزین او ښایسته کړي، وروسته د هغوی بیرته راتګ د الله لوري ته دې او الله هغوی له خپلو کړنو څخه خبروي».
د پورته آیت مطابق موږ مسلمانان د لاندې کارونو څخه منع شوي یو:
۱.د مخالفینو پر وړاندې خپل احساسات کنټرول کړو او له هر راز پوچ ویلو او ښکنځلو څخه ډډه وکړو؛
۲.د خپلو کړنو، غبرګونونو او پایلو ته متوجه اوسو؛
۳.بد ویل او سپکې سپورې، د بغض او دښمنۍ او سپکو اوریدلو لامل دې؛
۴.هر کار چې د مقدساتو د سپکاوي سبب شي، حرام دې؛
۵.د سپکو سپورو او ښکنځلو څخه په نهی عن المنکر او تبلیغاتو او مناظراتو کې کار اخیستل منع دي؛
نو له دې کبله، د اسلام مبین دین د نورو په احترام کولو ټینګار کوي، توهین او تحقیر ناوړه عمل بولي، او د اذیت رسولو انګیزې سره د نورو سپکاوی یې غندلی دې. ډیری کسان د بیان آزادۍ اصل څخه په ناوړه ګټې اخیستنې، د نورو سپکول او تحقیرول خپل حق بولي.
«نطق» او «بیان» د الله تعالی ورکړه او پیرزوینه ده چې انسان ته یې ډالۍ کړی دې، اما له دې چې انسان کمزوری موجود دې، د هغه لپاره یې هم کورنی حجت «عقل» او بهرنی حجت «پیغمبران» وټاکل، ترڅو د کمال او لوړو اهدافو پر لور ورته لارښوونه وکړي اما په عین حال کې انسان د سمې او غلطې لارې په ټاکلو کې آزاد دې چې کومه یوه غوره کوي.
اسلام د بیان آزادۍ لپاره مشخص چوکاټ ټاکلی ترڅو نورو ته مادي او معنوي زیان و نه رسیږي ځکه چې په اسلام کې جواز نلري. د نورو پر عزت تعرض کول، د هغوی په ژوند کې تجسس کول، تور لګول، غیبت کول او درواغ ویل په اسلام کې منع دي، نو په اسلام کې د بیان آزادۍ بې قید او شرطه نده، اسلام د انسانانو د شرافت او کرامت اصل په نظر کې نیولی، نه داچې د بیان آزادۍ یې خپلو سیاسي موخو او دنیوي اغراضو ته د رسیدلو وسیله ګرځولې وي؛ هغه څه چې نن په نړیوالو ټولنو کې په ښکاره لیدل کیږي.
د اسلام دین د بیان آزادۍ اصل منلې دې، اما د هغه طبیعي محدودیتونه یې په رسمیت پیژندلي دي البته یوازې د اسلام لیدلوری ندې چې ځیني موارد یې د بیان آزادۍ له موضوع څخه مستثنا کړي، بلکه غربي علما هم په ځینو مواردو کې د بیان آزادۍ پر محدودیت ټینګار کړی؛ د بیلګې په توګه، اسپینوزا په خپله مذهبي سیاسي رساله کې وایي: وګړي کولای شي د قضاوت کولو او د خپل قضاوت څرګندولو حقونو څخه، په دې شرط چې د سولې مخالف نه وې، ساتنه وکړي». (تساهل، ص ۱۶۶)
لنډه داچې د بیان آزادۍ مبنا، د عمومي حقوقو سره په ټکر کې واقع نشي او د افرادو د حقونو ضایع کیدلو سبب نشي. د اسلام په دین کي اصل دا دې چې ټول انسانان د حرمت او کرامت خاوندان دي او د هغوی د پت او عزت ساتنه دې وشي؛ له شک پرته د مسلمانانو د کړنو او ویلو ادبیات له اخلاقي او روزنیزو ټکو څخه ډک دې او په کلکه له ښکنځلو، پوچ ویلو او دښمن پالنې سره مخالف دې. له دې وجې ده چې د اسلام له لیده د نورو مقدساتو ته سپکاوی او تحقیرول جایز ندي؛ ځکه هر ملت او امت خپل مقدسې چارې تر نورو چارو غوره ګڼي او لومړي توب ورکوي او د هغو د ساتنې او دفاع په برخه کې هڅه کوي.
په پورته آیت شریف کې په څرګنده توګه، د نورو مقدساتو ته د سپکاوي د منع کولو لامل په ګوته شوی او دې ټکي ته اشاره شوې چې د مسلمانانو له لوري د نورو دینونو مقدساتو ته سپکاوی، د دې سبب کیږي چې هغوی زموږ مقدساتو ته توهین وکړي، که څه هم تاسو په دې پوهیږئ چې د هغوی مقدسات باطل او خرافي دي اما داچې هغوی ستاسو د مقدساتو پر حقانیت پوهه نلري، ستاسو د عمل په غبرګون کې اسلامي مقدساتو ته توهین کوي؛ ځکه د انسان طبیعت او فطرت داسې دې چې خپلو مقدساتو ته د تکریم او درناوي په سترګه ګوري او له هر ډول بې احترامۍ او تیري څخه مخنیوی کوي.
