لیکوال: مهاجر عزیزي
شیبې له روژې سره (درویشتمه برخه)
د رمضان میاشت؛ برکتونه او فرصتونه
له رمضان څخه څنګه پوره پوره ګټه واخلو؟
۵. دعا او زاري
له هغو مهمو عملونو څخه چې په روژه کې یې د ترسره کولو توصیه شوې ده، د رب العالمین دربار ته دعا او زارۍ دي. رمضان یو داسې ارزښتناک فرصت او برکتناک مناسبت دی، چې بنده په کې د داسې بېلابېلو عباداتو له لارې خپل رب ته ورنږدې کېږي، چې دعا په کې تر ټولو مخکښه ده؛ ځکه په دې میاشت کې د دعا د قبولېدو ځایونه او وختونه زیات دي، نو مسلمانان باید له همدې امله هم په دې میاشت کې ډېرې دعاګانې وکړي.
الله تعالی خپل بندګان دعا ته هڅوي او دعا کوونکو ته د دوی د دعاګانو د قبلولو ژمنه کوي، لکه څنګه چې فرمايي: «وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ».[۱]
ژباړه: «او كله چې زما بندهګان زما په اړه له تا څخه پوښتنه وكړي، نو یقینًا زه قریب یم، د دعا كوونكي دعا قبلوم كله چې له ما نه دعا غواړي، نو دوى دې زما حكم ومني او پر ما دې ایمان راوړي، د دې لپاره چې دوى سمه لار ومومي.»
د دعا د قبولېدو غوره وختونه
ځینې وختونه ځانګړی فضیلت لري او دعا ژر په کې قبلیږي، چې ځيني یې دا دي:
-
د اذان او اقامې ترمنځ؛
-
تر فرضي لمونځونو وروسته؛
-
د شپې په وروستی درېیمه برخه کې؛
-
د جمعې په ورځ کې له هغه وخته نیولې چې امام منبر ته پورته کېږي د لمانځه تر ختمېدو پورې او همداراز د دې ورځې په وروستیو ساعتونو کې؛
-
د قدر شپه؛
-
د باران د ورېدو پر مهال؛
-
د عرفې ورځ؛
-
د رمضان میاشت؛
-
د جهاد پر مهال؛
۱۰. د قرآن د ختمولو پر مهال؛
۱۱. او په روژه ماتي او داسې نورو وختونو کې.[۲]
له همدې امله، باید دغه وختونه غنیمت وګڼو او په ډېره عاجزۍ او زارۍ، له خپل واک او ځواک څخه لاس په سر شو، الله تعالی ته پناه وروړو، مناجات ورسره وکړو او د دنیا او آخرت خیر ورڅخه وغواړو. همداراز، له دا ډول دعا څخه باید ډډه وکړو چې یوازې په ژبه وي، خو زړه پکې حاضر نه وي؛[۳] ځکه چې له زړه او بشپړ یقین پرته دعا نه قبلیږي. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمايي: «پوه شئ، الله تعالی د هغه زړه دعا نه قبلوي چې غافل او بېتوجه وي».[۴]
د روژهتي دعا هم د ورځې او هم د شپې قبلیږي، په تېره بیا د روژه ماتي پر مهال یې اجابت ته نږدې وي. رسول اکرم صلی الله علیه وسلم فرمايي: «درې ډلې دي چې دعا یې نه ردېږي: د روژه ماتي پر مهال د روژهتي، د عادل امام او د هغه چا چې ظلم پرې شوی وي.»[۵] همداراز، بل حدیث کې فرمايي: «بېشکه د روژهتي لپاره د روژه ماتي پر مهال داسې دعا ده چې نه ردېږي».[۶]
دې ته په کتو، د روژهتي لپاره غوره دا ده چې د روژه ماتي وخت غنیمت وګڼي او خپل رب ته په کې زارۍ وکړي، ګوندې د ربتعالی د رحمت وږمې پرې ولګيږي او د دنیا او آخرت سعادت ورپه برخه شي.
د دعا فضایل او ثمرات
د دعا فضیلتونه، برکتونه او اسرار دومره زیات دي چې شمېرل یې ستونزمن دي، خو ځینې مهمې ګټې یې دا دي:
۱. دعا، د الله تعالی اطاعت او د هغه د امر منل دي. الله تعالی فرمايي: «وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ»[۷] «او ستاسې رب وفرمایل: ما وبولئ، زه به مو دعا قبوله کړم.»
۲. دعا، پخپله عبادت دی. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمايي: «دعا عبادت دی»[۸]
۳. دعا سړی له تکبره ساتي. الله تعالی فرمايي: «إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ».[۹] «هغه کسان چې زما له عبادت څخه تکبر کوي، ژر به په سپکاوي سره جهنم ته ننوځي».[۹]
۴. دعا، الله تعالی ته تر ټولو محبوب عمل دی. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمايي: «د الله تعالی پر وړاندې هیڅ شی تر دعا کولو غوره نه دی».[۱۰]
۵. دعا، د الله تعالی د غضب مخنیوی کوي. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمايي: «څوک یې چې له الله تعالی څخه نه غواړي، نو الله تعالی پرې غضب کېږي».[۱۱]
۶. دعا، د سینې د پراخېدو، د غم د لرې کېدو او د کارونو د آسانه کېدو سبب ګرځي.
۷. دعا، د الله تعالی پر وړاندې د توکل نښه ده؛ ځکه چې د توکل حقیقت دا دی چې د انسان زړه پر الله تعالی اعتماد وکړي او مشروع اسباب وکاروي، چې دا معنا د دعا پر مهال په ډېره ښه توګه څرګندیږي؛ ځکه دعا کوونکی یوازې الله تعالی ته پناه وړي او خپل ټول کارونه هغه ته سپاري.
۸. دعا، د وړتیا او زیرکتیا نښه ده.[۱۲] رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمايي: «تر ټولو ناتوانه کسان هغه دي چې له دعا کولو څخه عاجز وي او تر ټولو بخیل کسان هغه دي چې په سلام ویلو کې بُخل کوي».[۱۳]
دوام لري…
[1]. سوره بقره، آیه ۱۸۶.
[2]. مختصر منهاج القاصدین، ص ۵۶.
[3]. ماذا نرید من رمضان، ص ۹.
[4]. سنن ترمذی، ش ۳۴۷۹.
[5]. ترمذی، ش ۳۵۹۸.
[6]. ابن ماجه، ش ۵۵۷.
[7]. سوره غافر، آیه ۶۰ .
[8]. مسند احمد، ج ۳۰، ص ۲۹۹.
[9]. سوره غافر، آیه ۶۰.
[10]. مسند احمد، ج ۳۰، ص ۲۹۹.
[11]. سنن ترمذی، ش ۳۳۷۳.
[12]. دروس رمضان، ص ۱۹۵.
[13]. صحیح الترغیب و الترهیب، ج ۳، ص۳۰.
