Close Menu
  • د ژبې ټاکل
    • دری
    • English
  • کلمات ويب پاڼه
  • ورځنی تحلیل
  • اسلام
    • نبي کریم ﷺ
    • قرآنکریم
    • مسلمان
    • عقیده
    • ایمان
    • عبادتونه
    • معاملات
    • فقه
    • جهاد
    • د اسلام شمایل
    • اسلامي اقتصاد
    • اسلامي مدیریت
    • اسلامي ثقافت
    • تصوف
    • جنایتونه
    • ممنوعیتونه
  • دینونه
    • یهودیت
    • مسیحیت
    • بودائیزم
    • هندویزم
    • کنفوسیوس
    • زرتشتي
    • شیطان پرستۍ
  • نظریات
    • الحاد
    • سیکولاریزم
    • فیمنیزم
    • کپټالیزم
    • لیبرالیزم
    • سوسیالیزم
    • کمونیزم
    • ډیموکراسي
    • فاشیزم
    • فدرالیزم
    • مارکسیزم
    • نشنلیزم
    • استعمار
  • فتنې
    • معتزله
    • مرجئه
    • جهمیه
    • د خوارجو فتنه
    • د روافضو فتنه
    • د استشراق فتنه
    • د غامدیت فتنه
    • د قادیانیت فتنه
  • د امت مشران
    • اصحاب کرام
      • حضرت ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عمر فاروق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عثمان رضی‌الله‌عنه
      • حضرت علي رضی‌الله‌عنه
      • حضرت خالد بن ولید رضی‌الله‌عنه
      • حضرت فیروز دیلمی رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عبدالله ابن زبیر رضی‌الله‌عنه
    • امهات المؤمنین
    • اسلامي علما
      • علامه سید ابوالحسن ندوی رحمه الله
      • امام اعظم ابو حنیفه رحمه‌الله
      • امام بخاری رحمه‌الله
      • امام ترمذی رحمه‌الله
      • امام غزالي رحمه الله
      • شاه ولی الله دهلوی رحمه‌الله
      • سید جمال الدین افغان
      • مولانا جلال‌الدین محمد بلخي رومي رحمه‌الله
    • مسلمان واکمنان
      • سلطان صلاح الدین ایوبي رحمه‌الله
      • عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله
      • سلطان یوسف بن تاشفین رحمه‌الله
    • اسلامي ساینسپوهان
  • تهذیب او تمدن
    • اسلامي تمدن
    • د ختیځ او لوېدیځ تمدنونه
  • متنوع
  • کتابتون
Facebook X (Twitter) Telegram WhatsApp
  • د ژبې ټاکل
    • دری
    • English
  • کلمات ويب پاڼه
  • ورځنی تحلیل
  • اسلام
    • نبي کریم ﷺ
    • قرآنکریم
    • مسلمان
    • عقیده
    • ایمان
    • عبادتونه
    • معاملات
    • فقه
    • جهاد
    • د اسلام شمایل
    • اسلامي اقتصاد
    • اسلامي مدیریت
    • اسلامي ثقافت
    • تصوف
    • جنایتونه
    • ممنوعیتونه
  • دینونه
    • یهودیت
    • مسیحیت
    • بودائیزم
    • هندویزم
    • کنفوسیوس
    • زرتشتي
    • شیطان پرستۍ
  • نظریات
    • الحاد
    • سیکولاریزم
    • فیمنیزم
    • کپټالیزم
    • لیبرالیزم
    • سوسیالیزم
    • کمونیزم
    • ډیموکراسي
    • فاشیزم
    • فدرالیزم
    • مارکسیزم
    • نشنلیزم
    • استعمار
  • فتنې
    • معتزله
    • مرجئه
    • جهمیه
    • د خوارجو فتنه
    • د روافضو فتنه
    • د استشراق فتنه
    • د غامدیت فتنه
    • د قادیانیت فتنه
  • د امت مشران
    • اصحاب کرام
      • حضرت ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عمر فاروق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عثمان رضی‌الله‌عنه
      • حضرت علي رضی‌الله‌عنه
      • حضرت خالد بن ولید رضی‌الله‌عنه
      • حضرت فیروز دیلمی رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عبدالله ابن زبیر رضی‌الله‌عنه
    • امهات المؤمنین
    • اسلامي علما
      • علامه سید ابوالحسن ندوی رحمه الله
      • امام اعظم ابو حنیفه رحمه‌الله
      • امام بخاری رحمه‌الله
      • امام ترمذی رحمه‌الله
      • امام غزالي رحمه الله
      • شاه ولی الله دهلوی رحمه‌الله
      • سید جمال الدین افغان
      • مولانا جلال‌الدین محمد بلخي رومي رحمه‌الله
    • مسلمان واکمنان
      • سلطان صلاح الدین ایوبي رحمه‌الله
      • عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله
      • سلطان یوسف بن تاشفین رحمه‌الله
    • اسلامي ساینسپوهان
  • تهذیب او تمدن
    • اسلامي تمدن
    • د ختیځ او لوېدیځ تمدنونه
  • متنوع
  • کتابتون
Facebook X (Twitter) Telegram WhatsApp
کلمات پښتوکلمات پښتو
تاسو په Home»فدرالیزم»فډراليزم؛ له پېژندنې څخه تر پلي کېدو پورې (اوومه برخه)
فدرالیزم سه شنبه _4 _فبروري _2025AH 4-2-2025AD

فډراليزم؛ له پېژندنې څخه تر پلي کېدو پورې (اوومه برخه)

محمد فاتحBy محمد فاتحڅرگندونې نشته
شریکول Facebook Twitter Telegram WhatsApp Copy Link
Follow Us
Facebook Instagram WhatsApp Telegram
شریکول
Facebook Twitter Telegram Copy Link WhatsApp
لیکوال: زید

فډراليزم؛ له پېژندنې څخه تر پلي کېدو پورې (اوومه برخه)

د نړۍ د دولتونو بنسټیزه وېشنه
اوس مهال، د حکومت مختلف ډولونه (البته په بېلابېلو بڼو) تدریجاً تثبیت شوي، چې د نن ورځې د سیاسي واکمنیو واقعیتونه څرګندوي.
په عمومي توګه، حکومتونه په دوو اساسي ډولونو—متمرکزو او غیرمتمرکزو—وېشل کېږي، چې هر یو یې بیا په بېلابېلو کټګوریو وېشل کېدای شي.دا وېشنه د حکومتونو د اساسي قانون د عملي تطبیق او اجرائیوي واک منعکسوونکې نه ده؛ ځینې غیرمتمرکز حکومتونه ممکن دومره قوي مرکزي واک ولري چې له متمرکزو حکومتونو سره برابر یا حتی تر هغوی زیات وي، او برعکس.
که د فډراليزم بحث ته راشو، فډراليزم پخپله د غیرمتمرکزو حکومتونو له ډلې څخه شمېرل کېږي. د نړۍ شاوخوا څلوېښت سلنه هېوادونه، چې د ځمکې د کرې لویه برخه یې تر پوښښ لاندې راولي، د فډرالي نظام تر واک لاندې دي.
متمرکز حکومتونه داسې تعریفېدای شي چې یو واحد مرکزي واک ولري، ټولې پرېکړې د همدې مرکز له لوري تر سره کېږي، او ملت باید د همدغه واک تابع وي.برعکس، غیرمتمرکز حکومتونه ثابت مرکزي واک نه لري، بلکې واک په بېلابېلو برخو وېشل شوی وي، او ملت د مختلفو سیاسي ګوندونو له لارې خپل استازي ټاکي، د یوه واحد مرکزي حکومت تابع نه وي، بلکې د هغه ګوند ملاتړ کوي چې د دوی له نظریاتو او غوښتنو سره موافق وي.
په ټوله نړۍ کې د عملي فډرالي نظامونو سلنه
ډاکټر سیروان هدایت‌پذیري د لندن په یوه فارسي خپرونه کې لیکي:”اوس مهال داسې اټکل کېږي چې د نړۍ شاوخوا څلوېښت سلنه نفوس، چې د ځمکې د کرې پنځوس سلنه مساحت تر پوښښ لاندې نیسي، د فډرالي نظامونو لخوا اداره کېږي.”
د پورته ذکر شویو بېلګو ترڅنګ، د همکارۍ او همغږۍ نورې بېلګې هم شته چې د یو واحد هېواد له چوکاټ څخه بهر رامنځته شوې دي او پراخې سیمې تر پوښښ لاندې راولي.
په دې برخه کې، موږ کولی شو د اروپايي اتحادیې یادونه وکړو. دا اتحادیه، چې اوس مهال یې اقتصادي او اداري اړخونه مهم دي، لا نه ده توانېدلې چې یو خپلواک سیاسي بنسټ ته واوړي او لا هم د دې موخې ته د رسېدو لپاره اوږده لاره لري.
تر اوسه پورې، د دې اتحادیې یووالي د خپلو غړو هېوادونو لپاره کافي امکانات نه دي برابر کړي. ځینې غړي د فډراسیون حل‌لاره وړاندیز کوي، په داسې حال کې چې نور بیا د کنفډراسیون جوړولو یا د امریکا د متحده ایالاتو د ماډل کارولو وړاندیز کوي.
د فډرالي نظامونو ځینې ځانګړتیاوې
په نړۍ کې هر سیاسي نظام خپلې مثبتې او منفي ځانګړتیاوې لري، چې کله ناکله د ملتونو له خوا ستایل کېږي او یا هم نیوکې پرې کېږي.فډرالي سیاسي نظام هم، د نورو مشهورو سیاسي سیستمونو په څېر، ځینې ګټې او زیانونه لري، چې باید د څېړونکو له خوا وڅېړل شي.
فډراليزم هڅه کړې چې د فډرالي او یا کنفډرالي نظامونو اصلي ځانګړتیاوې او اړخونه روښانه کړي.ځینې څېړونکي د فډراليزم لپاره ځانګړې ځانګړتیاوې بیانوي. دوی وایي، فډراليزم یو غیرمتمرکز سیسټم دی، چې پکې سیمه‌ییزې او محلي ادارې شتون لري، یعنې د ټولنیزو ادارو ارګانونه او د هر واک حدود د یوې ځانګړې جغرافیایي ساحې لپاره تعریف شوي دي.
دا چاره، یعنې د قدرت دوه‌ګونیتوب، د فډراليزم له بنسټیزو ځانګړتیاوو څخه ګڼل کېږي.د فډراليزم بله ځانګړتیا د بېلابېلو ډلو او څو واکمنو واحدونو ترمنځ یووالی دی. دا په دې معنا چې، د متمرکزو حکومتونو برعکس، د فډرالي نظام هر واحد خپل ځانګړی تعریف لري، که هغه د ملي او تاریخي شالید، ژبې، کلتور، قومیت، دودونو، ټولنیزو اړیکو یا جغرافیایي موقعیت له مخې وي.
یوه بله ځانګړنه چې فډراليزم تعریفوي، کثرت‌پالنه ده، چې د سیاسي حکومتولۍ له اساسي اصولو څخه ګڼل کېږي.په دې سیسټم کې، یو واحد حاکمیت نه، بلکې بېلابېل، خو سره تړلي، حاکمیتونه شتون لري. دا پدې معنا ده چې فډرالي نظام د یو واحد دولت د چتر لاندې مختلفو واحدونو ته خپلواک هویت ورکوي، خو په ورته وخت کې د هغوی ترمنځ یووالی هم رامنځته کوي.
لنډه دا چې، په فډرالي سیسټم کې مطلق واحد حاکمیت نه وي، بلکې د یو هېواد دننه بېلابېل حاکمیتونه موجود وي، چې د هېواد د ملي اهدافو او سیاستونو په چوکاټ کې سره یو ځای شوي وي، او د یوې واحدې ټولګې بڼه غوره کوي. دا د غیرمتمرکزو او غیرفډرالي نظامونو برعکس دی، چیرې چې حاکمیت یوازې یو وي، او د بېلابېلو سیاسي ګوندونو ترمنځ د انسجام نشتون لیدل کېږي.
دغه راز، د فډراليزم بله ځانګړتیا دا ده، چې په داسې نظام کې د یوه هېواد مرکزي او ستر ځواک د یو بل سره تړلو برخو ترمنځ وېشل شوی وي. دا برخې په خپله خوښه مرکزي ځواک رامنځته کوي، او هر څوک کولی شي د هغه هېواد د مرکزي حکومت برخه وګرځي او خپل سیاسي نوم او شهرت
پرېږدي.
دوام لري…
Previous Articleقادیانيت (شپږمه برخه)
Next Article فاشیزم د سیاسي تفکر په بڼه (څلورمه برخه)

اړوند منځپانګې

نشنلیزم

نشنلیزم (اووه‌ویشتمه برخه)

سه شنبه _17 _جون _2025AH 17-6-2025AD
نور یی ولوله
نشنلیزم

نشنلیزم (شپږویشتمه برخه)

دوشنبه _16 _جون _2025AH 16-6-2025AD
نور یی ولوله
نشنلیزم

نشنلیزم (پنځه‌ویشتمه برخه)

شنبه _14 _جون _2025AH 14-6-2025AD
نور یی ولوله
Leave A Reply Cancel Reply

اسلامي علما

د ابوحامد امام محمد غزالي رحمه‌الله ژوندلیک (اتلسمه برخه)

جمعه _20 _جون _2025AH 20-6-2025AD2 Views

لیکوال: عبیدالله نیمروزي د ابوحامد امام محمد غزالي رحمه‌الله ژوندلیک اتلسمه برخه د ډالیو قبلول…

نور یی ولوله
اسلامي علما

د افغانستان فیلسوف؛ سید جمال‌الدین افغان رحمه اللَّه  (پنځه ویشتمه برخه)

جمعه _20 _جون _2025AH 20-6-2025AD2 Views

لیکوال: عبیدالله نیمروزي د افغانستان فیلسوف؛ سید جمال‌الدین افغان رحمه اللَّه  پنځه ویشتمه برخه په…

نور یی ولوله
ابوحامد امام محمد غزالي رحمه الله

د ابوحامد امام محمد غزالي رحمه‌الله ژوندلیک  (اوولسمه برخه)

پنجشنبه _19 _جون _2025AH 19-6-2025AD7 Views

ليکوال: عبيدالله نيمروزي د ابوحامد امام محمد غزالي رحمه‌الله ژوندلیک  اوولسمه برخه واکمنان او پاچاهان:…

نور یی ولوله
اسلامي علما

د افغانستان فیلسوف؛ سید جمال‌الدین افغان رحمه الله  (څلیریشتمه برخه)

پنجشنبه _19 _جون _2025AH 19-6-2025AD5 Views

لیکوال: عبیدالله نیمروزي د افغانستان فیلسوف؛ سید جمال‌الدین افغان رحمه الله  څلیریشتمه برخه فکري…

نور یی ولوله
  • Facebook
  • Twitter
  • Instagram
  • Telegram
  • WhatsApp
د کلماتو په اړه

د کلماتو څېړنیز-کلتوریز څانګه د اهل السنت والجماعت یوه دعوتي څانګه ده چې د پاکو اسلامي ارزښتونو د ترویج، د سپیڅلي اسلامي شریعت د لوړو اهدافو تحقق، د لویدیځ د فکري جګړې پر وړاندې مبارزه، د خداى د كلام لوړولو او د اسلامي امت د وېښولو په برخه کې په خپلواکه توګه کار کوي.

مشهور نشرات

د ابوحامد امام محمد غزالي رحمه‌الله ژوندلیک (اتلسمه برخه)

جمعه _20 _جون _2025AH 20-6-2025AD

د افغانستان فیلسوف؛ سید جمال‌الدین افغان رحمه اللَّه  (پنځه ویشتمه برخه)

جمعه _20 _جون _2025AH 20-6-2025AD
په مجازی پاڼو کې کلمات تعقیب کړئ
  • Facebook
  • Twitter
  • YouTube
  • Telegram
  • TikTok
  • WhatsApp
ټوله حقونه د کلماتو د څانګې دي
  • ورځنی تحلیل
  • اسلام
  • دینونه

Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.