لیکوال: خدایرحم
په افغانستان کې د سیاحت جاذبو تحلیل (نهمه برخه)
د قره کمر غار
د افغانستان په سمنګان ولایت کې د قره کمر غار د دې هیواد یو له زړه راښکونکو سیاحتي ځایونو څخه دی. د تاریخ په اوږدو کې، چې څه باندې ۳۰ زره کاله پخوا ته رسېږي، دا غار نه یوازې د لرغونو غار مېشتو د هستوګنې ځای و، بلکې د افغانستان د لرغوني تمدن او کلتور سمبول هم ګڼل کېږي. د دې سیمې ځانګړی جغرافیایي موقعیت او طبیعي منظرې، قره کمر د کورنیو او بهرنیو سیلانیانو لپاره یو په زړه پورې ځای ګرځولی. د دې غار د لرغونو او تاریخي اثارو اهمیت ته په پام سره، دغه سیاحتي ځای کولی شي د کلتوري هویت په ساتلو او د سیمهییز اقتصاد په پیاوړتیا کې مرسته وکړي.
د قره کمر غار د افغانستان د سمنګان ولایت د ایبک ښار په شمال کې، د پلخمري او تاشقرغان تر منځ د دې هیواد په لوړو غرونو کې موقعیت لري. دا غار د غار مېشتو خلکو د ژوند بېلابېل پړاوونه بیانوي. د دې غار لوړوالی د سمندر له سطحې څخه ۲۳۰۰ فوټه او د جلګې له سطحې څخه ۱۲۵ متره دی. په حقیقت کې، په لوړو غرونو کې د دې سرپناه ځای پرځای کېدل له وحشي ځناورو او نورو دښمنانو څخه د وېرې له امله و، او په عین وخت کې د ښکار لپاره پراخ لید درلود.
د قره کمر غار جنوب ته مخامخ دی، چې ټوله ورځ د لمر له وړانګو څخه برخمن دی. د غار ترڅنګ د اوبو شتون، پراخه څړځایونه، او د سون توکو اسانتیاوو دا غار د ډبرې د زمانې د خلکو لپاره د اوږدې مودې لپاره یو مناسب کور او سرپناه ګرځولی و.
د لرغون پېژندنې څېړنې
د لرغون پېژندنې څېړنې ښيي چې قره کمر غار د فلزاتو (اوسپنې) په دوره کې هم د انسانانو د اوسېدو ځای و. د دې تاریخي ځای اوسېدونکو په دې وخت کې د کورني څارویو، لکه وزو، په پالنه او ساتنه بوخت و. د دېوالونو ښویه سطحه د دې موضوع تایید کوي. د قره کمر غار سطحه په مختلفو طبقو پوښل شوې ده، چې په دې غار کې د ژوند نښې په هر ځای کې څرګندې دي.
د حیواناتو هډوکي، ځانګړې ډبرې، او نور لرغوني آثار، چې د دې غار په بېلابېلو برخو کې موندل شوي، د پخوانۍ ډبرې دورې پورې اړه لري. په ورته وخت کې، د نوې ډبرې دورې ډېرې نښې پکې نه لیدل کېږي.
څلور دورې د ژوند
ډاکټر “کارلټن کن” د دې غار د موندل شوو آثارو پر بنسټ، چې پکې د فلین ډبرو وسایل، د څارویو هډوکي، ایرې، او سکاره شامل دي، د ژوند څلور دورې مشخصې کړي دي.
-
لومړۍ دوره:
د قره کمر لومړني اوسېدونکي د ژوند نښې یې د غار په نسواري (شنه) پوړ او د غره په څنډو کې لیدل شوي دي. د دوی په وسایلو کې د موسټرین دورې ځانګړي وسایل شامل وو.
-
دویمه دوره:
د قره کمر د ژوند په دویمه مرحله کې، د غار د لومړي پوړ د رسوباتو د نیم مترۍ په ژوروالي کې د فلنټ تیغونه په لوی شمېر کې وموندل شول. داسې ښکاري چې دغو اوسېدونکو د ښکار په برخه کې ځانګړی مهارت درلود او له ځانګړو ډبرو څخه یې د اور بلولو لپاره ګټه اخیسته.