علامه سید ابوالحسن ندوي رحمه الله (پنځه څلوېښتمه برخه)

لیکوال: عبیدالله "نیمروزی"

علامه سید ابوالحسن ندوي رحمه الله (پنځه څلوېښتمه برخه)

مولانا د امت ستر خواخوږی او دردمن

د حضرت سيد ابوالحسن ندوي رحمه الله د دعوت يوه له مهمو او اغېزناکو ځانګړنو څخه چې د ده په ويناوو او هم په اثارو او مقالو کې څرګندېږي، د هغه ژور احساس او دردمن روح دى، داسې درد چې د نوموړي د ارام او سکون مخه يې نيولې وه. تل به د اسلامي امت فکر هغه ځوراوه او په دې اړوند به یې خبرې، ليکنې، دعوتي او اصلاحي سفرونه کول، او د اسلامي امت د خير او ښېګڼې او د هدایت او ايمان په لاره کې يې د مسلمانانو د راګرځولو لپاره له هيڅ راز هڅو څخه ډډه نه کوله. ډاکټر یوسف قرضاوي رحمه الله د حضرت مولانا ندوي په اړه لیکي: «خدای پاک هغه ته یو ځلانده زړه او پراخه سینه ورکړې وه چې د الله تعالی او د هغه د پیغمبر صلی الله علیه وسلم او قویم دین له مینې څخه ډک وو. هغه د سینې په مینځ کې د سخاوت چینه درلوده چې هیڅکله وچه نشو ، داسې ډیوه چې هیڅکله مړه نشوه او داسې سکورټه چې هیڅکله په ایرو بدله نشوه . د الله جل جلاله د لارې دعوت کوونکي لپاره لازمه ده چې له داسې زړه او داسې احساس څخه ګټه پورته کړي چې له مينې، شفقت، ولولې او حرارت څخه ډک وي او نورو ته یې په داسې ډول ورکړي چې له سکون څخه حرکت ته، له خوب څخه ویښتیا لوري ته او له مرګه یې د ژوند لوري ته راوګرځوي. د هغو کسانو خبرې چې ویښ زړه لري د دوی د اثارو په اوریدونکو او لوستونکو باندې خورا ښه اغیزه لري؛ ځکه چې که خبرې له زړه څخه راووځي په زړه کې به پاتې شي او که له ژبې راووځي نو له غوږونو نه بهر نه ځي او په همدې اساس و چې د حضرت حسن بصري رحمه الله ویناوې د نورو د حلقو برعکس، په ټولو حاضرو کسانو باندې خورا ښه اغیزه درلوده.
یو ویښ زړه تل سړی دردمنوي؛ هغه درد چې د امت له امله وي. د رسول الله صلی الله علیه وسلم په باره کې ویل شوي دي:«کان رسول الله صلی الله علیه وسلم متواصل الاحزان، دائم الفکرة، لیست له راحة». رسول الله صلی الله علیه وسلم تل غمجن، له فکرونو ډک او راحت نه و.
بې له شکه د رسول الله صلی الله علیه وسلم دغه ښکلې ځانګړنه د علامه ندوي په وجود کې څرګنده وه او له همدې سپېڅلي او د برکتونو ډک ښوونځي څخه یې د امت لپاره د خیر او خواخوږي درس اخیستی و. تل به یې د رسول الله صلی الله علیه وسلم د امت د خیر او ژغورنې په غم او درد کې وخت تېراوه او په همدې اساس د هغه زړه راښکونکې او معنوي ویناوې په اورېدونکو باندې عجیبه اغېزه کوله او د هغه د اغیزمنو ویناوو په رڼا کې یې خپل اصلي مقصد موندل. لکه څنګه چې د هغه د علمي او فکري ودې په لومړیو کې، کله چې په 1951 کې یې مصر ته سفر وکړ، د الازهر پوهنتون د بهرنیو محصلینو په مخ کې یې وینا وکړه او د دردناکو خبرو غشې یې د حاضرینو او اوریدونکو په زړونو کې ولګېدل او ډیر ښه اثر یې پریښود.

لکه څنګه چې ډاکټر مصطفی سعید الخان د ورته وینا په اړه لیکي:

دغه وینا د دین په وړاندې د عالم د اخلاص ښکارندوی او د علم په څیر د خدای د ورکړل شویو نعمتونو او د اوریدونکو د زړونو د راجلبولو او د وینا او نصیحت څخه د اغیزمن کیدو لپاره د هغه د لیوالتیا څرګندونه وه چې د وینا له پایته رسېدو دمخه، هر یوه ګډونوال هوډ وکړ چې په پوهې، بصیرت او اخلاص سره د الله تعالی لوري ته بلنه وکړي.
په حقیقت کې دا زړه دې چې زړونه جذبوي او د مینې او جذبې په لومه کې یې را نیسي. علامه ندوي نه یوازې د خلکو په بلنه او اصلاح کې ځان وقف کړ، بلکې نورو ته یې هم د دغه قیمتي ګوهر لارښوونه وکړه او د مسلمانانو عمومي غفلت یې یاد کړ او د هغې د اصلاح طریقه یې هم یادوله؛ هغه یوازې په وینا بسنه نه کوله؛ بلکي د خپل باطني او ایماني ارمانونو د پوره کولو لپاره له هرې لارې دننه کېده او له ټولو حرکاتو او سکناتو څخه يې د بلنې او اصلاح بوی راتلو او د ژوند په هره شېبه کې یې په بېلابېلو نومونو او ډولونو په دې لوړو او ژورو کې ګامونه پورته کول.

ادامه لري…