معتزله (درې دېرشمه برخه)

لیکوال: "ابوعایشه"

د دغه مسئولیت څخه خلاصېدل؛
د الله تعالی حجت مخلوقاتو ته وړاندي کول؛
پر مخلوقاتو شهادت ورکول: امام مالک رحمه الله تعالی وایي: «خلکو ته پکار ده چې امر بالمعروف او نهی عن المنکر وکړي، او که چیرې یې خبره ونه منل شول نو دوی به پر سرغړونکو باندې شاهدان وي.»
د الله تعالی د ځېنو حقوقو ادا کول، لکه د منعم شکر( یعني د هغه کس شکر چې انسان ته یې نعمت وربخښلی وي) د هغه ډېرو نعمتونو لپاره چې موږ ته یې راکړي دي؛
د ثواب او اجر لاسته راوړلو لپاره؛
د محتسب د ګناهونو بخښنه؛
د دنیا او اخرت له عذاب څخه نجات، چې خدای تعالی دغه عذاب هغه چا ته ورکوي چې له دې مسئولیت څخه غفلت کوي یا یې پریږدي؛
د پیغمبرانو او رسولانو سره ورته والی او د هغوی د دعوت مسئولیت په غاړه اخیستل او همدارنګه د هغو په لاره روانېدل؛
د خلکو په زړونو کې د معروف او منکر هیبت پیدا کول.

د دین، شریعت او د عقیدې ساتل؛
د عمومي عذابونو څخه مخنیوی؛
د الله تعالی د نعمتونو نازلېدل؛ [ځکه چې دا کار د ګناهونو د کچې د راټیټیدو او د الله تعالی د رحمت د نازلیدو سبب کیږي].
د مؤمن تقویت او د منافقانو مایوسه کول؛
د امر بالمعروف او نهی عن المنکر د مسئولیت په ترسره کولو سره، مسلمانانو ته هیله پیدا کیږي او له ټیټو او بې ارزښته شیانو څخه ډډه کوي؛
د امر بالمعروف او نهی عن المنکر له برکته نصرت او بریا مسلمانانو ته په نصیب کیږي؛
په امر بالمعروف او نهی عن المنکر سره امت خپل خیریت ته رسیږي؛ [ځکه چې علماو کرامو ويلي دي: دا وصف به تر هغه وخته پورې دوام وکړي چې دا امت امر بالمعروف او نهی عن المنکر وکړي].
د منافقانو له صفتونو څخه لرې کېدل او د مؤمنانو او د منافقانو تر منځ فرق؛
د مفاهیمو برابري او موازنه، تر څو خلکو ته منکر څرګند شي او پوه شي چې کوم کار منکر دی او کوم معروف.

د جهمیې فرقه (لسمه برخه)