څنګه خپل ماشوم وروزم؟ (پنځمه برخه)
له شپږ کلنۍ وروسته ماشوم ته پاملرنه
4- ماشومانو ته د مور او پلار حقوق ور زده کول
ماشوم باید د خپلو والدینو درناوی، پیروي او ښه چلند زده کړي او له دوی سره مینه، الفت او ملګرتیا وکړي. د ماشومانو ډیری بې احترامي او نافرماني د ګرانو والدینو په نیمګړتیا او بې غورۍ کې ریښې لري.
5- د ماشومانو لپاره د اسلام د سترو مثالونو پیروي کول پکار دي
زموږ لپاره لومړنی نمونه او بېلګه د اسلام ستر پیغمبر صلی الله علیه وسلم دی؛ له هغه وروسته داسې اصحاب او تابعین شته چې په زړورتیا او عظمت کې د نورو لپاره نمونه وو. ماشومان باید د دې خلکو له ژوند څخه خبر شي او د دوی له کړنو څخه الهام واخلي لکه: زړورتیا، قربانۍ، سرښندنه، ریښتینولي، صبر، استقامت، وقار، زغم او سرلوړي.
هغه کیسې چې ماشومانو ته ویل کیږي باید د دوی د پوهاوي او هوښیارتیا لپاره مناسبې وي او ښکلي او په زړه پورې اړخونه او ټکي یې په ګوته کړي ترڅو ماشومان ښه پوه شي؛ د بېلګې په توګه: د یهودي سړي کیسه چې د خپل پور د ادا کولو لپاره د اسلام پیغمبر ته راغی یوه ښوونیزه او الهام بخښونکې کیسه ده:
یو یهودي پر رسول الله صلی الله علیه وسلم پور درلود چې لا وخت یې نه و پوره شوی؛ مدینې ته په لاره کې یې پر رسول الله صلی الله علیه وسلم اعتراض وکړ او ویې ویل: تاسو د بني عبدالمطلب قبیله، هغه قوم یاست چې پورونه نه ورکوي او هره ورځ یې ځنډوئ او دا چې حضرت عمر رضي الله عنه د دې پېښې شاهد و، ډېر خپه او په غوسه شو او ويې ويل: يا رسول الله! اجازه راکړئ چې د هغه غاړه ووهم. رسول الله صلی الله علیه وسلم وفرمایل: ای عمره! زما ملګری او زه له دې پرته بل څه ته اړتیا لرم، تاسو هغه ته امر وکړئ چې خپله غوښتنه په ښه توګه وړاندې کړي او ما ته یې په ښه توګه د پوره کولو امر وکړئ. بیا رسول الله صلی الله علیه وسلم یهودي ته وکتل او ویې ویل: ای یهودي! سبا ستاسو د پور د ادا کولو وخت دی.”
6- په ماشومانو کې پر ځان باور او د مسوولیت احساس پیاوړی کړئ
څرنګه چې د نن ورځې ماشومان به د سبا نارینه او ښځینه وي، نو موږ باید دوی چمتو کړو چې هغه سختۍ، مسؤلیتونه او دندې چې دوی یې ترسره کوي؛ دا چمتووالی او روزنه به له دوی سره مرسته وکړي چې په راتلونکي کې خپل مسؤلیتونه په غوره توګه ترسره کړي. د دې هدف لپاره د ماشومانو پر ځان باور پیاوړی کړئ او هغوی وهڅوئ چې خپل نظر او احساسات له نورو سره شریک کړي او زړورتیا وښيي.
همدارنګه، ماشومانو ته د کورنۍ ساده کارونه ورپه غاړه کړئ ، ترڅو دوی ورو ورو له خپلو مسوولیتونو او دندو سره اشنا شي. د مثال په توګه: دوی ګاونډی پلورنځي ته لیږلی شو ترڅو د کور وسایل واخلي یا په کور کې لوښي پریمنځي. دا فعالیتونه له ماشومانو سره مرسته کوي چې مسؤلیت ترسره او مناسب مهارتونه زده کړي او ورو ورو له خپلو دندو سره اشنا شي.
[1] یوسف محمد الحسن، 2014: 19-30.
