Close Menu
  • د ژبې ټاکل
    • دری
    • English
  • کلمات ويب پاڼه
  • ورځنی تحلیل
  • اسلام
    • نبي کریم ﷺ
    • قرآنکریم
    • مسلمان
    • عقیده
    • ایمان
    • عبادتونه
    • معاملات
    • فقه
    • جهاد
    • د اسلام شمایل
    • اسلامي اقتصاد
    • اسلامي مدیریت
    • اسلامي ثقافت
    • تصوف
    • جنایتونه
    • ممنوعیتونه
  • دینونه
    • یهودیت
    • مسیحیت
    • بودائیزم
    • هندویزم
    • کنفوسیوس
    • زرتشتي
    • شیطان پرستۍ
  • نظریات
    • الحاد
    • سیکولاریزم
    • فیمنیزم
    • کپټالیزم
    • لیبرالیزم
    • سوسیالیزم
    • کمونیزم
    • ډیموکراسي
    • فاشیزم
    • فدرالیزم
    • مارکسیزم
    • نشنلیزم
    • استعمار
  • فتنې
    • معتزله
    • مرجئه
    • جهمیه
    • د خوارجو فتنه
    • د روافضو فتنه
    • د استشراق فتنه
    • د غامدیت فتنه
    • د قادیانیت فتنه
  • د امت مشران
    • اصحاب کرام
      • حضرت ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عمر فاروق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عثمان رضی‌الله‌عنه
      • حضرت علي رضی‌الله‌عنه
      • حضرت خالد بن ولید رضی‌الله‌عنه
      • حضرت فیروز دیلمی رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عبدالله ابن زبیر رضی‌الله‌عنه
    • امهات المؤمنین
    • اسلامي علما
      • علامه سید ابوالحسن ندوی رحمه الله
      • امام اعظم ابو حنیفه رحمه‌الله
      • امام بخاری رحمه‌الله
      • امام ترمذی رحمه‌الله
      • امام غزالي رحمه الله
      • شاه ولی الله دهلوی رحمه‌الله
      • سید جمال الدین افغان
      • مولانا جلال‌الدین محمد بلخي رومي رحمه‌الله
    • مسلمان واکمنان
      • سلطان صلاح الدین ایوبي رحمه‌الله
      • عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله
      • سلطان یوسف بن تاشفین رحمه‌الله
    • اسلامي ساینسپوهان
  • تهذیب او تمدن
    • اسلامي تمدن
    • د ختیځ او لوېدیځ تمدنونه
  • متنوع
  • کتابتون
Facebook X (Twitter) Telegram WhatsApp
  • د ژبې ټاکل
    • دری
    • English
  • کلمات ويب پاڼه
  • ورځنی تحلیل
  • اسلام
    • نبي کریم ﷺ
    • قرآنکریم
    • مسلمان
    • عقیده
    • ایمان
    • عبادتونه
    • معاملات
    • فقه
    • جهاد
    • د اسلام شمایل
    • اسلامي اقتصاد
    • اسلامي مدیریت
    • اسلامي ثقافت
    • تصوف
    • جنایتونه
    • ممنوعیتونه
  • دینونه
    • یهودیت
    • مسیحیت
    • بودائیزم
    • هندویزم
    • کنفوسیوس
    • زرتشتي
    • شیطان پرستۍ
  • نظریات
    • الحاد
    • سیکولاریزم
    • فیمنیزم
    • کپټالیزم
    • لیبرالیزم
    • سوسیالیزم
    • کمونیزم
    • ډیموکراسي
    • فاشیزم
    • فدرالیزم
    • مارکسیزم
    • نشنلیزم
    • استعمار
  • فتنې
    • معتزله
    • مرجئه
    • جهمیه
    • د خوارجو فتنه
    • د روافضو فتنه
    • د استشراق فتنه
    • د غامدیت فتنه
    • د قادیانیت فتنه
  • د امت مشران
    • اصحاب کرام
      • حضرت ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عمر فاروق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عثمان رضی‌الله‌عنه
      • حضرت علي رضی‌الله‌عنه
      • حضرت خالد بن ولید رضی‌الله‌عنه
      • حضرت فیروز دیلمی رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عبدالله ابن زبیر رضی‌الله‌عنه
    • امهات المؤمنین
    • اسلامي علما
      • علامه سید ابوالحسن ندوی رحمه الله
      • امام اعظم ابو حنیفه رحمه‌الله
      • امام بخاری رحمه‌الله
      • امام ترمذی رحمه‌الله
      • امام غزالي رحمه الله
      • شاه ولی الله دهلوی رحمه‌الله
      • سید جمال الدین افغان
      • مولانا جلال‌الدین محمد بلخي رومي رحمه‌الله
    • مسلمان واکمنان
      • سلطان صلاح الدین ایوبي رحمه‌الله
      • عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله
      • سلطان یوسف بن تاشفین رحمه‌الله
    • اسلامي ساینسپوهان
  • تهذیب او تمدن
    • اسلامي تمدن
    • د ختیځ او لوېدیځ تمدنونه
  • متنوع
  • کتابتون
Facebook X (Twitter) Telegram WhatsApp
کلمات پښتوکلمات پښتو
تاسو په Home»اصحاب کرام»امام اعظم ابو حنیفه رحمه الله (څلورمه برخه)
اصحاب کرام دوشنبه _13 _مې _2024AH 13-5-2024AD

امام اعظم ابو حنیفه رحمه الله (څلورمه برخه)

محمد فاتحBy محمد فاتحڅرگندونې نشته
شریکول Facebook Twitter Telegram WhatsApp Copy Link
Follow Us
Facebook Instagram WhatsApp Telegram
شریکول
Facebook Twitter Telegram Copy Link WhatsApp

لیکوال: عبیدالله نیمروزي


امام اعظم ابو حنیفه رحمه الله (څلورمه برخه)

په اجتهاد کې د امام ابو حنیفه رحمه الله فضیلت او غوره والی
مهم ټکی:
د موضوع  په دوام کې ویلای شو چې د بحث اصلي تمرکز یوازې اجتهاد نه دی؛ ځکه چې په هغه وخت کې اجتهاد لازمي و او صحابه کرامو او تابعينو هم د اړتيا په وخت کې اجتهاد کاوه؛ خو د ابو حنيفه رحمه الله فضل دا دی چې اجتهاد يې په رسمیت پېژندلی او د قرآن، سنت او د صحابه کرامو او تابعينو د اقوالو ترڅنګ یې اجتهاد يو له اصولو څخه ياد کړی دی او هغه ته یې عنوان ورکړ او له دې موضوع څخه تر ټولو مهم د هغه د پوهاوي بنسټونه او د پېژندلو نظریه یې مهمه ده.
امام ابوحنيفه رحمه الله د دې حقيقت په اړه په ډېر دقت سره پوه شو چې فقه په خپل اصل کې يو داسې علم دی چې د ديني علومو ترڅنګ د انساني نړۍ سره هم په پراخه کچه تړاو لري او د انساني نړۍ په اړه  فکر کوي او دې ته په پام سره چې انساني یا بشري نړۍ د هرې دورې د واقعیتونو په سیوري کې شکل اخلي؛ دا اړینه ده چې د هر دور اړتیاوو ته د ځواب ویلو وړتیا پیدا کړي.
د ده له فتواوو څخه په ټولیزه توګه دا حقیقت درک کولای شو، چې د شرعي احکامو د دیني او دُنیاوي اړخونو په پام کې نیولو سره، هغه وتوانېد چې عبادات او د هغه موارد له معاملاتو، نکاح او میراث څخه په جلا توګه ذکر کړي او د دې علم د محتوا کره او دقیقه پوهه وه چې د فقهي مبحثونو او مسئلو د لیکلو طریقه یې رامنځته کړه او له همدې امله امام شافعي رحمه الله فرمايلي دي: « الناس فی الفقه عیال علی ابی حنیفه»( خلک په فقه کې د ابوحنيفه پوروړي دي؛ ځکه امام ابوحنيفه په فقه کې داسې مفکوره وړاندې کړې چې سیال يې نه درلوده؛ یعنې په دومره پراخه او میتودیک ډول هیچا دا کار نه وو کړی. همدارنګه د ټولو هغو بحثونو مبنا چې امام ابوحنيفه د خپل اجتهاد بنسټ ګرځولی دی په يو ډول په قرآن او له رسول الله صلی الله عليه وسلم څخه په نقل شوي روايتونو کې موندل کېږي.
د تشریع په تاریخ کې نږدې ټول محققین په دې متفق دي چې د امام ابو.حنیفه فقه د شکل او محتوا له نظره له هغه څه سره ډېر توپیر لري چې له هغه مخکې مشهوره وه او په دواړو برخو کې د هغه طريقه منل شوې وه او اغیزه یې خورا ډېره وه. د بڼې له نظره، دا دروند شخصیت تر ځانګړو عنوانونو لاندې د فقهي بحثونو تألیف کوونکی ګڼل شوی دی. د تابعینو په فقه کې په لږ فکر سره به معلومه شي چې ابو حنيفه څنګه وکولای شول چې په پاکوالي، لمونځ او عبادتونو، ولاء، راکړې ورکړې او ميراث کې فقهي بحثونه تنظيم کړي.
د امام ابو حنيفه نوښت يوازې د علم په تألیف پورې محدود نه و؛ دغه راز د فقهي بحثونو د طرح کولو ماهیت یې هم بدل کړ؛ ځکه يې له يوې خوا فقه له خالصو روایتونو را واخيسته او له بلې خوا يې د اجتهاد په رسمیت پېژندلو سره دغو مسائلو ته نوره ژورتيا ورکړه او د هغې لپاره يې پراخه لمنه پرانیستله؛ لکه څنګه چې د بغداد په تاریخ کې پخپله د امام له قوله د هغه د فقهې بنسټ په لاندې ډول بیان شوی دی: لومړی زه د خدای جل جلاله په کتاب فتوا ورکوم او که په کتاب کې مې حُکم ونه موند، زه د رسول الله صلی الله علیه وسلم په سنتو اعتماد کوم او که په کتاب او سنت کې یو حکم نه وي بیان شوی، د صحابه کرامو خبره منم او د هر صحابي قول چې وغواړم منم یې او د او د ځينو قول پرېږدم او د نورو خبرې د صحابه پر اقوالو غوره نه ګڼم او که له تابعینو لکه: ابراهیم، شعبی، ابن سیرین، او حسن څخه کومه خبره نقل شوی وي، نو باید پوه شو، چې دوی د خپل اجتهاد پیروي کوله او زه هم د دوی په شان اجتهاد کوم.
د انسان د کرامت او آزادۍ درناوی: 
د ابوحنيفه له نظره رأی، د انسان د کرامت او د هغه د ژوند په تصرفاتو کې د هغه د آزادۍ درناوی او قدر کول دي، چې په قرآن او احاديثو کې تر ده زيات ټينګار شوى دى؛ خو د متن په لور د تمايل او د متن د جريان په څپو کې دغه رويه خپل رنګ له لاسه ورکړ او امام ابوحنيفه د نورو مبانیو تر څنګ د انسان نظر او اجتهاد په ځانګړې توګه د هغه په ټولیزه بڼه چې په اجماع او ټولیز عقل کې واقع کېږي، فقهي استنباطاتو ته یې دننه کړ او هغه کسان چې  په دې اړوند له ابو حنیفه سره مخالفت کوي، داسې ښکاري چې دوی په قرآن او سنت کې د فکر، عقل او انساني پوهې  په ځای اوارزښت نه پوهیږي.
د الهی ډالۍ په توګه د عقل او فکر د ځای او منزلت څېړل پراخې ساحې ته اړتیا لري؛ خو په لنډه توګه په قرانکریم کې د ریښتینې خبرې سره د معرفت ترلاسه کولو ترڅنک یوه نه بېلېدونکې وسیله ګڼل شوې ده. لکه څنګه چې د قيامت په ورځ کافران وايي: «وَقَالُوا لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا كُنَّا فِي أَصْحَابِ السَّعِيرِ»[ملک، ] ژباړه: (که په دنیا کې مو د پیغمبرانو دعوت اوریدلی وای او یا له عقل څخه مو کار اخیستی وای، اوس به د دوزخیانو له ډلې څخه نه وای)؛  له همدې امله د انسان رایه که د عقیدې په لوړه موضوع کې وي، د حقایقو پېژندل د لارې موندنې وسیله ګڼل کېږي؛ انسان څنګه د خپلو فردي او اجتماعي ګټو په تشخیص کې له داسې نعمت څخه بې برخې کېدای شي، په تېره بیا د امام ابو حنیفه رحمه الله له نظره رأی، له قیاس، استحسان او نورو بېلګو او مصادیقو څخه چې ډېره پراخي لري.
Previous Articleد الله تعالیٰ توره «خالد بن ولید رضي الله عنه» ژوند ته لنډه کتنه (اووه ویشتمه برخه)
Next Article په تمدن کې د رسول الله صلی الله علیه وسلم کړنې (دیارلسمه برخه)

اړوند منځپانګې

ابوحامد امام محمد غزالي رحمه الله

د ابوحامد امام محمد غزالي رحمه الله ژوندليک (شپاړسمه برخه)

چهارشنبه _18 _جون _2025AH 18-6-2025AD
نور یی ولوله
اسلامي علما

د افغانستان فیلسوف؛ سید جمال‌الدین افغان رحمه الله (دري ویشتمه برخه)

سه شنبه _17 _جون _2025AH 17-6-2025AD
نور یی ولوله
ابوحامد امام محمد غزالي رحمه الله

د ابوحامد امام محمد غزالي رحمه‌الله ژوندلیک (پنځلسمه برخه)

سه شنبه _17 _جون _2025AH 17-6-2025AD
نور یی ولوله
Leave A Reply Cancel Reply

ابوحامد امام محمد غزالي رحمه الله

د ابوحامد امام محمد غزالي رحمه الله ژوندليک (شپاړسمه برخه)

چهارشنبه _18 _جون _2025AH 18-6-2025AD5 Views

لیکوال: عبیدالله نیمروزي د ابوحامد امام محمد غزالي رحمه الله ژوندليک شپاړسمه برخه د…

نور یی ولوله
اسلامي تمدن

د علومو په وده او جوړښت کې د مسلمانانو رول (یوویشتمه برخه)

چهارشنبه _18 _جون _2025AH 18-6-2025AD5 Views

لیکوال: ابورائف د علومو په وده او جوړښت کې د مسلمانانو رول (یوویشتمه برخه) …

نور یی ولوله
اسلام

د «خُلق عظیم» مظهر (پنځمه برخه)

سه شنبه _17 _جون _2025AH 17-6-2025AD12 Views

لیکوال: شکران احمدي د «خُلق عظیم» مظهر پنځمه برخه د حضرت رسول الله (صلی…

نور یی ولوله
اسلام

د شریعت مقاصدو علم ته يوه کتنه (شپږ ويشتمه برخه)

سه شنبه _17 _جون _2025AH 17-6-2025AD10 Views

لیکوال: شکران احمدي د شریعت مقاصدو علم ته يوه کتنه شپږ ويشتمه برخه 3. په…

نور یی ولوله
  • Facebook
  • Twitter
  • Instagram
  • Telegram
  • WhatsApp
د کلماتو په اړه

د کلماتو څېړنیز-کلتوریز څانګه د اهل السنت والجماعت یوه دعوتي څانګه ده چې د پاکو اسلامي ارزښتونو د ترویج، د سپیڅلي اسلامي شریعت د لوړو اهدافو تحقق، د لویدیځ د فکري جګړې پر وړاندې مبارزه، د خداى د كلام لوړولو او د اسلامي امت د وېښولو په برخه کې په خپلواکه توګه کار کوي.

مشهور نشرات

د ابوحامد امام محمد غزالي رحمه الله ژوندليک (شپاړسمه برخه)

چهارشنبه _18 _جون _2025AH 18-6-2025AD

د علومو په وده او جوړښت کې د مسلمانانو رول (یوویشتمه برخه)

چهارشنبه _18 _جون _2025AH 18-6-2025AD
په مجازی پاڼو کې کلمات تعقیب کړئ
  • Facebook
  • Twitter
  • YouTube
  • Telegram
  • TikTok
  • WhatsApp
ټوله حقونه د کلماتو د څانګې دي
  • ورځنی تحلیل
  • اسلام
  • دینونه

Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.