لیکوال: م. فراهي توجګی
د رسنیو رول او د مسلمانانو په هویت د هغې اغېزې (څلویښمه برخه)
د اسلامي رسنیو موخې
د قران کریم او اسلام د وحیاني لارښوونو پر بنسټ، د یوې اسلامي رسنۍ تر ټولو مهمې موخې په هره بڼه کې د فلسفې او خبرو خپرول، اسلامي کلتور، قرآني ژوند، آخرت، توحید او معاد او اخلاقي فضایلو ته بلنه ده، او د خلکو تعلیم و تزکیه هم یو هدف دی؛ چې دلته به د اسلامي رسنیو ځینې مهمو موخو ته اشاره وکړو:
-
هدایت: د یوې اسلامي رسنۍ یو مهم هدف رستګارۍ ته د خلکو هدایت او لارښود دی. اساسا، اسلامي رسنۍ باید د اسلامي تبلیغ او دعوت په لور حرکت وکړي؛ له همدې امله، هدایت د هغې ترټولو مهمه دنده ده. ټولو انبیاؤ علیهم السلام د الهي حکم له مخې د سمې لارې لارښوونه او بلنه خپله اصلي دنده بللې او همدارنګه د هر مسلمان دنده ده چې په دې لار کې خپل ځان او نورو ته هدایت وکړي. دا معلومات د سوره انعام له 153 آیت، د سوره آل عمران ۵۱ آیت، د سورت مریم ۴۳ آیت او همدارنګه د سوره عصر له آیتونو څخه ترلاسه شوي دي. همدارنګه د قرآن له نظره د دين د حقايقو او لارښوونو ابلاغ او بيانول د علماوو او د هغه کسانو دنده ده چې په دې مسئولیت کې پوه او تکړه وي. (بقره: ۱۵۹ او ۱۷۴ آيتونه؛ آل عمران: ۱۸۷)
-
توحید ته بلنه؛ د توحید بلنه او له هر ډول شرک سره جګړه د یوې اسلامي رسنۍ له اهدافو څخه ده. (آل عمران: 51؛ اعراف: 99؛ ابراهیم: 9 او 10)
-
په هر حالت کې د حق بیانول؛ يوه اسلامي رسنۍ بايد حقايق داسې بيان کړي او حق او باطل سره جلا کړي، چې ټولو ته قناعت ورکوله شي او هیڅ عذر او بهانه ورته پاته نه شي. (نساء: 165؛ اعراف: 79، 91، 93؛ اسراء: 15؛ احقاف: 35)
-
انذار(بېرونه): د هر مسلمان یو له مهمو وظیفو څخه دا دی چې نورو ته د خدای، د قیامت د ورځې، حساب او د جهنم د اور څخه انذار ورکړي. خدای تعالی د سوره توبه په ۱۲۲ آیت کې فرمایي: «او د مؤمنانو لپاره مناسبه نه ده چې ټول (یو ځای جهاد ته) ووځي. نو ولې د هرې فرقې څخه یوه ډله نه وځي چې په دین کې پوهه ترلاسه کړي او خپل قوم ته د بیرته راستنیدو په وخت کې انذار ورکړي(وبېروي). ښايي دوی له (الهي عذاب څخه) ووېرېږي.» نو د یوې اسلامي رسنۍ موخه دا ده چې انذار وکړي.
-
د خدای تعالی د غفران او بخښنې جذب؛ د خلکو لپاره د خدای بښنه راجلبول د دعوت او رسنیزو تبلیغاتو یو هدف دی. د سوره ابراهیم ۹ او ۱۰ او د سورت نوح ۱ او ۷ آیتونه هم دغه مطلب څرګندوي.
-
د الهي کتاب تبیین؛ د قرآن کریم د احکام او معارفو وضاحت د رسنیو د تبلیغاتو یو هدف دی. خداى تعالی فرمايي: «او (ياد كړه) كله چې الله له اهل كتابو څخه وعده واخيسته چې تاسو به خامخا هغه، خلكو ته په وضاحت سره بيانوئ او نه به يې پټوئ. نو هغه (عہد) يې شاته وغورځاوه او د هغې په بدل کې يې لږه بيه واخيسته او څومره بده سودا يې وکړه.» (آل عمران: ۱۸۷)
-
د فساد مخنیوی؛ په یوې ټولنې کې د رسنیو د تبلیغ او انذار موخه دا ده چې هغه له فساد او بربادۍ څخه لرې وساتي. (اعراف: 85؛ توبه: 122؛ هود: 85؛ شعر: 183)
۸. د خدای ذکر؛ یوه ټولنه باید تل توحید ته اصالت ورکړي، او د هغه په اساس مخ ته لاړ شي. نو له همدې امله د خدای ذکر او خلکو ته الله تعالی ور په یادول یوه عمومي دنده، په ځانګړې توګه د رسنیو مهمه وظیفه ده. (ابراهیم: ۵؛ طه: ۴۴؛ قصاص: ۴۶)
۹. د دیني لارښوونو سره د مخالفت ډار؛ د رسنیو یوه اړینه دنده دا ده چې خلک له دې وډاروي چې له دیني تعالیمو سره مخالفت وکړي. (توبه: ۱۲۲)
-
د نیکۍ او تقوی خپرول؛ اسلامي رسنۍ بايد د خواخوږۍ، همکارۍ، نيکمرغۍ او الهي تقوا د فرهنګ د خپراوي لپاره کار وکړي. خدای د یو عمومي حکم په توګه فرمايي: «او په نیکۍ او پرهېزګارۍ کې همکاري سره وکړئ، نه په ګناه او سرکشۍ کې. او له خدایه ووېرېږئ، ځکه هغه به تاسو ته سخته سزا ورکړي.» (مائده: 2)
-
د نرم جنګ او رواني جګړې په ډګر کې په دښمن کې وېره رامینځته کول؛ د اسلامي رسنیو یو هدف په دښمن کې وېره پیدا کول دي. خدای تعالی د سوره انفال په ۶۰ آیت کې امر کړی دی چې باید د اسلام دفاعي او تهاجمي ځواک قوي شي او د دښمن ځواک کمزوری شي. نن ورځ د نرم ځواک په توګه د رسنیو تر ټولو مهمه دنده د دښمن د مورال د له منځه وړلو او د هغوی د رواني ځواک کمول دي. د رسنیو جګړه په معاصره نړۍ کې تر ټولو مهمه جګړو څخه ده.
-
د شخړو حل؛ د اسلامي رسنیو یو بل هدف دا دی چې د امت اختلافات حل کړي او مسلمانان د توحید په کلمې سره راټول کړي. (زخرف: 63؛ بقره: 213؛ نحل: 46.)
-
د عدالت پراخول؛ د بعثت له مهمو هدفونو څخه یو هم دا دی چې خلک د عدالت د تحقق لپاره راپاڅوي. دا خبره د سوره حدید په ۲۵ آیت کې په واضح ډول بیان شوې ده. یوه اسلامي رسنۍ باید په دې لاره کې حرکت وکړي او د عدالت په پلي کولو او پراخولو کې ونډه واخلي. (اعراف: ۸۵؛ شوری: ۱۵)
-
د ظلم او استکبار مخالفت؛ له ظلم سره مبارزه او د عدالت د پلي کولو لپاره د ولسي پاڅون زمینه برابرول د یوې اسلامي رسنۍ له نورو مهمو موخو څخه ده. (الحدید: 25) د قرآن په آیتونو کې د مظلوم ملاتړ او د ظالم، مجرم او متکبر سره مقابله د رسنیو د فعالیتونو په ګډون د هر مسلمان له وظیفو څخه ده.
نو په داسې حال کې چې له هرې خوا د اسلام او مسلمانانو پر ضد ناوړه تبلیغات کېږي، اسلامي رسنۍ ډېره جدي دنده لري او باید خپل مسئولیت ادا کړي. په داسې یو حالت کې د اختلافاتو څرګندول به هیڅ ګټه ونه کړي.