لیکوال: مهاجر عزیزي
شیبې له روژې سره (شپږویشتمه برخه)
د روژې میاشت؛ برکتونه او فرصتونه
څنګه له رمضان څخه پوره پوره ګټه واخلو؟
۶. د قدر شپه
د قدر شپې ځانګړنې
۱. د تعظیم او برخلیکونو د ټاکلو شپه
د قدر شپه د شرافت او تعظیم شپه ده، هغه شپه چې الهي تقدیرونه پکې جوړېږي. الله تعالی چې په دې شپه کې هر څه وغواړي لکه مرګ، عمر، روزي او نورې چارې، د راتلونکي کال د قدر تر شپې ټاکل کېږي او هغه څلورو ملکو یعنې اسرافیل، میکائیل، عزرائیل او جبرائیل علیهمالسلام ته سپاري، چې د چارو د تدبیرو مامورانې دي.
-
د قدر په شپه کې د ملایکو نزول
پرښتې له هر اسمان او له سدرة المنتهی او جبرائیل د خپلې استوګنې له ځای څخه د اسمان په منځ کې ځمکې ته راښکته کېږي او تر سهار کېدو پورې د خلکو پر دعا آمین وايي. هغوی په دې شپه کې د خپل رب په امر د ټولو هغو چارو لپاره نازلېږي، چې الله تعالی په دې کال کې ټاکلي دي. لکه ابن عباس چې ویلي دي. دا آیت د ملایکو په معصوم کېدو دلالت کوي. څرنګه چې الله تعالی وفرمایل: «وَما نَتَنَزَّلُ إِلاّ بِأَمْرِ رَبِّكَ»[1] یعنې «موږ د الله له امر پرته نه نازلېږو.» او همداراز یې وفرمایل: «لا يَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ، وَهُمْ بِأَمْرِهِ يَعْمَلُونَ»[2] یعنې «هغوی په خبرو کې له هغه نه مخته کېږي او د هغه په امر عمل کوي».
۳. د خوندیتوب او سلامتۍ شپه
دا شپه د الله تعالی لخوا له خوندیتوب، سولې، خیر او برکت څخه ډکه شپه ده. الله تعالی په دې شپه کې له سلامتۍ پرته بل څه نه ټاکي؛ خو په نورو شپو کې هم بلاګانې او هم سلامتي ټاکي. دا شپه ټوله د خوندیتوب شپه ده، چې په هغې کې شیطان پر مؤمن او مؤمنې اغېز نه شي ښندلی. دا شپه تر سهار کېدو پورې له هر ډول شر او بدۍ څخه خالي ده.[3]
د قدر شپې معلومول
د قدر شپې د ټاکلو په اړه د علماوو ترمنځ د نظر اختلاف موجود دی. ځینو ویلي دي، چې د قدر شپه د رمضان میاشتې د وروستۍ لسیزې په شپو کې ده؛ خو په کره توګه مشخصه نه ده. په مقابل کې، ځینو نورو په احادیثو په استناد کولو سره د رمضان ۲۳مه شپه د قدر د شپې په توګه معرفي کړې ده او زیاترو نورو علماوو اووه ویشتمه شپه د قدر شپه بللې ده.
پر دې سربېره شریعت د قدر شپه په قطعي توګه نه ده ټاکلې، تر څو مسلمانان د وروستۍ لسیزې په ټولو شپو کې د عبادت او د خیر اعمالو د ترسره کولو لپاره هڅه وکړي او د یوې شپې له فضیلت څخه هم محروم نه شي. دا نه ټاکل مهم حکمت لري؛ ځکه د دې لامل کېږي، چې وګړي په عبادت کې ډېره هڅه ولرلی شي، له غفلت او لټۍ لرې اوسي او له دې مبارکو ورځو څخه د ډېرې ګټې اخیستنې په لټه کې وي.
له عباده بن صامت څخه روایت شوی دی، چې له رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه یې د قدر شپې په اړه وپوښتل، نو ورته ویې فرمایل: «د روژۍ په وروستۍ لسیزه کې ده او هغه په طاقو شپو یعنې یوویشتمه، درویشتمه، پنځه ویشتمه، اووه ویشتمه، نهه ویشتمه یا وروستۍ شپه کې ده. هر څوک یې چې د ایمان له مخې او د الهي بدلې په هیله په عبادت کې تېره کړي، پخواني ګناهونه یې بښل کېږي.»[4]
زیاتره علما په دې باور دي چې د قدر شپه د هر کال د رمضان میاشتې په اووه ویشتمه شپه کې ده. لکه زر بن حبیش څخه چې په حدیث کې، چې مسلم او ترمذي نقل کړی دی او حسن او صحیح حدیث یې بللی دی، راغلي دي، چې له ابي بن کعب مې وپوښتل: «ورور دې عبدالله بن مسعود وايي: هر څوک چې ټول کال قیام وکړي، د قدر شپې ته به ورسېږي.» هغه وویل: «الله تعالی دې ابوعبدالرحمن وبښي! هغه پوهېده چې د قدر شپه د رمضان په وروستۍ لسیزه کې ده او هغه اووه ویشتمه شپه ده؛ خو غوښتل یې چې خلک ورباندې تکیه ونه کړي. بیا یې له استثنا پرته قسم وخوړ، چې دا شپه اووه ویشتمه شپه ده. ومې ویل: «په کوم دلیل دا وایې ای ابا المنذر؟» هغه وویل: «د هغه آیت پر اساس چې رسول الله صلی الله علیه وسلم موږ له هغې خبر کړي یو یا هغه نښه چې ویې وفرمایل: د هغې ورځې پر سهار له وړانګو پرته راخېژي.»[5]
د قدر شپې نښې
پېغمبر صلیاللهعلیهوسلم وفرمایل: «د قدر شپې له نښو دا ده چې دا شپه روښانه او ارامه، نه ګرمه او نه یخه ده، لکه ځلانده سپوږمۍ چې پکې ځلېږي او په دې شپه کې تر سهاره ستوري د ټکر او غورځېدو لپاره سقوط نه کوي». همداراز یې وفرمایل: «د هغې ورځې پر سهار لمر له وړانګو پرته راخېژي، لکه د څوارلسمې شپې سپوږمۍ چې وي او الله تعالی په دې ورځ شیطان له هغو سره له راوتلو منع کوي.» [6]
د قدر شپې د پټوالي حکمت
د قدر شپې د پټوالي حکمت د مرګ او قیامت ورځې د وخت د پټوالي په څېر ده تر څو په عبادت مکلف انسان ډېر زیار ته وهڅول شي او له لټۍ لرې اوسي. همداراز د رحمت له مخې فرد د قدر شپه په دقیق ډول نه پېژني، تر څو په دې شپه کې ترې قصداً ګناه ونه شي. که بنده د قدر شپه د ګوماني شپو په ویښه تېرولو وغواړي، الله تعالی ورباندې د ملایکو پر وړاندې ویاړي او فرمايي: «تاسو ویل: «أَتَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ»، په ګوماني شپه کې د هغو هڅه وګورئ، که په یقیني توګه د قدر له شپې خبرېدای، نو څه به یې کول؟ دلته د الله تعالی د خبرې راز ښکاره کېږي چې: «إِنِّي أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ».[7]
له دې مخې، د قدر شپه له دې امله پټه ده، چې بندګان د رمضان به شپو کې ډېر کوښښ وکړي، په دې هیله چې هغه درک کړي لکه الله تعالی چې د جمعې په ورځ د دعا د قبلېدو ساعت، په شپه کې د دعا د قبلېدو ساعت، اسم اعظم او د خلکو ترمنځ خپل ولي پټ کړی دی.[8]
ادامه لري…
[1]. مریم 64/19.
[2]. الأنبیاء 27/21.
[3]. تفسير المنير: 30مخ. 336مخ.
[4]. له احمد څخه روایت، 37/425، د 22765 شمېرې حدیث.
[5]. سنن ترمذي، ۳۳۵۱.
[6]. له احمد څخه روایت، 37/425، 22765 شمېره حدیث
[7]. تفسیر المنیر، ۳۰ ټوک، ۳۳۸مخ.
[8]. زاد المسیر، 4ټوک، ۴۷۲مخ.