لیکوال: شکران احمدي
د عقل ځواک او د هغه ساحه (لسمه او وروستۍبرخه)
ختیځ او د لوېدیځ څخه تقلید
د دې ډول اجتهاداتو په اړه اقبال رحمهالله وايي:
ز اجتهاد عالمان کمنظر
اقتدا با رفتگان محفوظتر
ژباړه: د کم عقلو خلکو د اجتهاد پر ځای د تېرو خلکو پیروي غوره ده.
دا وېره شته چې په ختیځ کې د تجددپالنې دغه شور او زوږ یوازې یوه بهانه وي، د دې لپاره چې د لوېدیځ (فرنګ) څخه تقلید ته لار هواره کړي.
پایله
په پای کې دې ټکي ته رسېږو چې عقل خپل ځانګړې ساحه (محدوده) لري او یوازې په خپل ټاکل شوي چوکاټ کې اغېزمن دی. د دې محدودیتونو او ساحو څخه بهر، عقل یوازې د لارښونې وړتیا نه لري. نو له دې امله، د عقلي پوهې د حد ته له رسېدو وروسته موږ الهي وحيې او هدایت ته اړتیا لرو، چې زموږ سره د ښو او بدو په توپیر کولو کې مرسته وکړي، له ستونزو مو خلاص کړي او سمې لارې ته مو هدایت کړي.
یوازې د اسلامپالنې د فکر او فلسفې په رڼا کې کولای شو د اسلامي نړۍ ستونزې حل کړو او د دې ستونزو لپاره دایمي حل لارې ومومو. د اسلامپالنې په لاره کې لومړی ګام دا دی چې له ننګونو سره د مقابلې جرئت ولرو او دا مسئله په روښانه او پرېکنده ډول نړۍ ته وړاندې کړو.
موږ په دې باور یو چې د انسانیت د ژغورنې او پرمختګ یوازینۍ لاره د اسلام پیروي ده.
په دې هیله چې خدای موږ ته د دین د سم درک کولو توفیق راکړي. (آمین)
سرچینې
-
القرآن الكريم
-
البغدادي التميمي الأسفراييني، أبومنصور عبدالقاهر بن طاهر بن محمد (المتوفى: ۴۲۹ هـ)، الفرق بين الفرق، الطبعة الثانية، ۱۹۷۷، الناشر: دار الآفاق الجديدة – بيروت.
-
الديلمي، بيان مذاهب الباطنية.
-
ريگیشفا عبدالرؤوف، سلام از ديدگاه عقل.
-
عبدالرحمن بن محمد بن محمد، ابن خلدون، مقدمة ابن خلدون، مكتبة صيد الفوائد.