لیکوال: شکران احمدي
د حدیثو لیکنه او حُجیت (شپږمه برخه)
د احادیثو د حُجیت (اعتبار) لپاره قرآني دلیل
ایا حدیث حجت دی که نه؟ ایا یو مسلمان له حدیث څخه سترګې پټولی شي؟ د دې پوښتنې ځواب په بل ډول هم روښانه کېږي، او هغه دا چې قرآن کریم د «اتباع سبیل المؤمنین»؛ (د اسلام د لومړنیو مؤمنانو د طریقې او سنتو پیروي) فرض او لازمه ګرځولې. الله تعالی فرمایي:
> «وَمَنْ يُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُ الْهُدَى وَيَتَّبِعْ غَيْرَ سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّى وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَسَاءَتْ مَصِيرًا (النساء: ۱۱۵)
یعنې: څوک چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم مخالفت وکړي، وروسته له دې چې هدایت ورته روښانه شو، او د کافرانو په لاره روان شي، موږ به هغه د کفارو په لاره پرېږدو او په دوزخ کې به یې واچوو، او هغه ډېر بد ځای دی.
په دې آیت کې لوی څښتن هغو کسانو ته سخت اخطار ورکړی چې د مؤمنانو لاره پرېږدي او بله لاره غوره کوي او هغوی د دوزخ مستحق بولي. نو پکار ده چې معلومه کړو چې د لومړنیو مؤمنانو لاره څه وه؟ آیا هغوی حدیث او سنت د دلیل او حجت په توګه منل او د لارې مشال په توګه یې کاراوه یا نه؟
کله چې موږ د لومړنیو مؤمنانو د طریقې او تګلارې د موندلو لپاره د اسلام تاریخ او روایتونو ته مراجعه کوو، لاندې حالتونه او پېښې موږ ته څرګندېږي:
-
د قضیو د حل لپاره د حدیث کارونه:
په «تاریخ الخلفاء» کې په ۲۹م مخ کې راغلي دي:
> «کله به چې د حضرت ابوبکر صدیق رضي الله عنه په حضور کې کومه قضیه د حل او فصل لپاره وړاندې کېدله، نو لومړی به یې د الله کتاب ته مراجعه کوله. که به یې د الله کتاب کې د هغې حل لاره وموندله، نو پر هغه به یې عمل کاوه. که به یې د قرآن کریم په لارښوونه کې حل ونه موند، نو د رسول الله صلی الله علیه وسلم سنتو ته به یې مراجعه کوله. که په سنتو کې حل ورته پیدا شو، د هغه مطابق به یې حکم صادر کړ. که په خپله په سنتو کې د حل لاره نه وه ورته څرګنده، نو ګرانو صحابه کرامو ته به یې مراجعه کوله او پوښتنه به یې ترې کوله: آیا تاسو له رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه په دې اړه څه معلومات لرئ؟»
کله کله به څو کسان راغلل او ویل به یې چې پیغمبر صلی الله علیه وسلم په دې مسئله کې داسې حکم کړی دی. بیا به حضرت ابوبکر رضي الله عنه فرمایل:
> «الحمد لله الذی جعل فینا من یحفظ عن نبینا»
> یعنې: “د الله لپاره ستاینه ده چې داسې کسان یې زموږ په منځ کې ټاکلي چې د نبوي احادیثو حافظان دي او د هغه لارښوونې نورو ته رسوي.”
-
د رسول الله صلی الله علیه وسلم د ځای ناستي ټاکنه: