Close Menu
  • د ژبې ټاکل
    • دری
    • English
  • کلمات ويب پاڼه
  • ورځنی تحلیل
  • اسلام
    • نبي کریم ﷺ
    • قرآنکریم
    • مسلمان
    • عقیده
    • ایمان
    • عبادتونه
    • معاملات
    • فقه
    • جهاد
    • د اسلام شمایل
    • اسلامي اقتصاد
    • اسلامي مدیریت
    • اسلامي ثقافت
    • تصوف
    • جنایتونه
    • ممنوعیتونه
  • دینونه
    • یهودیت
    • مسیحیت
    • بودائیزم
    • هندویزم
    • کنفوسیوس
    • زرتشتي
    • شیطان پرستۍ
  • نظریات
    • الحاد
    • سیکولاریزم
    • فیمنیزم
    • کپټالیزم
    • لیبرالیزم
    • سوسیالیزم
    • کمونیزم
    • ډیموکراسي
    • فاشیزم
    • فدرالیزم
    • مارکسیزم
    • نشنلیزم
    • استعمار
  • فتنې
    • معتزله
    • مرجئه
    • جهمیه
    • د خوارجو فتنه
    • د روافضو فتنه
    • د استشراق فتنه
    • د غامدیت فتنه
    • د قادیانیت فتنه
  • د امت مشران
    • اصحاب کرام
      • حضرت ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عمر فاروق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عثمان رضی‌الله‌عنه
      • حضرت علي رضی‌الله‌عنه
      • حضرت خالد بن ولید رضی‌الله‌عنه
      • حضرت فیروز دیلمی رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عبدالله ابن زبیر رضی‌الله‌عنه
    • امهات المؤمنین
    • اسلامي علما
      • علامه سید ابوالحسن ندوی رحمه الله
      • امام اعظم ابو حنیفه رحمه‌الله
      • امام بخاری رحمه‌الله
      • امام ترمذی رحمه‌الله
      • امام غزالي رحمه الله
      • شاه ولی الله دهلوی رحمه‌الله
      • سید جمال الدین افغان
      • مولانا جلال‌الدین محمد بلخي رومي رحمه‌الله
    • مسلمان واکمنان
      • سلطان صلاح الدین ایوبي رحمه‌الله
      • عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله
      • سلطان یوسف بن تاشفین رحمه‌الله
    • اسلامي ساینسپوهان
  • تهذیب او تمدن
    • اسلامي تمدن
    • د ختیځ او لوېدیځ تمدنونه
  • متنوع
  • کتابتون
Facebook X (Twitter) Telegram WhatsApp
  • د ژبې ټاکل
    • دری
    • English
  • کلمات ويب پاڼه
  • ورځنی تحلیل
  • اسلام
    • نبي کریم ﷺ
    • قرآنکریم
    • مسلمان
    • عقیده
    • ایمان
    • عبادتونه
    • معاملات
    • فقه
    • جهاد
    • د اسلام شمایل
    • اسلامي اقتصاد
    • اسلامي مدیریت
    • اسلامي ثقافت
    • تصوف
    • جنایتونه
    • ممنوعیتونه
  • دینونه
    • یهودیت
    • مسیحیت
    • بودائیزم
    • هندویزم
    • کنفوسیوس
    • زرتشتي
    • شیطان پرستۍ
  • نظریات
    • الحاد
    • سیکولاریزم
    • فیمنیزم
    • کپټالیزم
    • لیبرالیزم
    • سوسیالیزم
    • کمونیزم
    • ډیموکراسي
    • فاشیزم
    • فدرالیزم
    • مارکسیزم
    • نشنلیزم
    • استعمار
  • فتنې
    • معتزله
    • مرجئه
    • جهمیه
    • د خوارجو فتنه
    • د روافضو فتنه
    • د استشراق فتنه
    • د غامدیت فتنه
    • د قادیانیت فتنه
  • د امت مشران
    • اصحاب کرام
      • حضرت ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عمر فاروق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عثمان رضی‌الله‌عنه
      • حضرت علي رضی‌الله‌عنه
      • حضرت خالد بن ولید رضی‌الله‌عنه
      • حضرت فیروز دیلمی رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عبدالله ابن زبیر رضی‌الله‌عنه
    • امهات المؤمنین
    • اسلامي علما
      • علامه سید ابوالحسن ندوی رحمه الله
      • امام اعظم ابو حنیفه رحمه‌الله
      • امام بخاری رحمه‌الله
      • امام ترمذی رحمه‌الله
      • امام غزالي رحمه الله
      • شاه ولی الله دهلوی رحمه‌الله
      • سید جمال الدین افغان
      • مولانا جلال‌الدین محمد بلخي رومي رحمه‌الله
    • مسلمان واکمنان
      • سلطان صلاح الدین ایوبي رحمه‌الله
      • عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله
      • سلطان یوسف بن تاشفین رحمه‌الله
    • اسلامي ساینسپوهان
  • تهذیب او تمدن
    • اسلامي تمدن
    • د ختیځ او لوېدیځ تمدنونه
  • متنوع
  • کتابتون
Facebook X (Twitter) Telegram WhatsApp
کلمات پښتوکلمات پښتو
تاسو په Home»اسلام»د دین مقام د انسان په ژوند کې (څلورمه برخه)
اسلام چهارشنبه _30 _اکتوبر _2024AH 30-10-2024AD

د دین مقام د انسان په ژوند کې (څلورمه برخه)

محمد فاتحBy محمد فاتحڅرگندونې نشته
شریکول Facebook Twitter Telegram WhatsApp Copy Link
Follow Us
Facebook Instagram WhatsApp Telegram
شریکول
Facebook Twitter Telegram Copy Link WhatsApp
لیکوال: ابو مهاجر

د دین مقام د انسان په ژوند کې (څلورمه برخه)

په انسانانو کې ديني تمایل
هر انسان د خدای‌پېژندنې په فطرت پیدا شوی دی، قرآن کریم موږ ته خبر راکړی چې هر انسان د خدای‌شناسۍ په اساس پیدا شوی، نو د هغه خلقت پخپله د خدای، د توحید پېژندل او د اسلام د حقیقي دین مقتضي دی. لکه څنګه چې الله سبحانه وتعالی فرمايي: «فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّینِ حَنِیفًا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیهَا» [الروم: ٣٠] ژباړه: «خپل مخ په اخلاص سره دین [ اسلام] ته وګرځوه. دا هغه فطرت دی چې خدای په هغه باندې خلک پیدا کړي دي.»
پیغمبرانو ته د خلکو اړتیا
په نړۍ کې یو له څرګندو او ثابتو قوانینو څخه دا دی چې انسان په طبیعي توګه مدني دی، په دې معنی چې خدای تعالی هغه په داسې ډول پیدا کړی دی چې همېش د خوراک، جامو او خپل نورو اړتیاوو لپاره نورو کسانو ته اړ دی؛ ځکه چې د هغه فزیکي جوړښت هیڅکله له دغه شيانو پرته ژوند نشي کولای.
او د خپل فطرت په اساس الله جل جلاله هغه ته د هدایت په لور ارشاد کړی دی، دا په داسې حال کې چې یو فرد د دې وړتیا نه لري چې ګټمن څيز په يوازي توګه وټاکي او يا هغه لاسته راوړي؛ پرته له دې چې بايد ډېری خلک کار وکړي، چې هغه شی تر لاسه کړي؛ د بېلګې په توګه يوه ډوډۍ چې انسان يې خوري هيڅکله په تصادفي ډول منځته نه راځي، ډېر خلک باید کار وکړي او زيار وباسي؛ لکه: د غنمو د کرلو لپاره د ځمکې چمتو کول، بيا په هغې کې تخم کرل، د ځمکې خړوبول، د حاصلاتو راټولول، د غنمو پاکول، اوړه کول، د اوړو خمير کول او په پای کې يې پخول او په ډوډۍ بدلول او د خوړلو لپاره چمتو کول، چې وروستی ګام دی.
د دغو ذکر شویو کارونو څخه هر یو د بشپړولو لپاره وسایلو او اسانتیاوو ته اړتیا شته، او دا هر یو خپل صنعت ته اړتیا لري. انسانان هم د داخلي او بهرنیو عواملو تر اغېز لاندې دي. لکه: هوس، غوسه، د پېسو حرص، مقام‌غوښتنه او نور عوارض؛ لکه: هېره، بوډاتوب، ناروغۍ او بېلابېلې کمزورۍ. نو کله چې وګورو چې د انسان طبیعت په داسې ډول جوړ شوی چې هر یو یې له یو بل څخه جلا اهداف لري او د هر یو خواهشات، غوښتنې او شهوات له یو بل سره په ټکر کې دي. او شونې ده چې انسان د خپلو غوښتنو او ارمانونو د پوره کولو او د خپلو ارمانونو د درک کولو لپاره له ډېرو سختیو او تکالیفونو تېر شي او ډېر ځله داسې هم کېږي چې د دغو موخو لاسته راوړل د نورو له غوښتنو سره مخالف وي او ښايي د دې اهدافو ترلاسه کول به د وینې تویولو او د نورو منع شوي حقونو (محرمات) باندې د تیرې لامل شي. ځکه چې ځواکمن کمزوری خوري، اکثریت اقلیت له منځه وړي، نو د انسان عقل له دې څخه عاجز دی چې د دنیا او آخرت د خیر لپاره یو جامع او بشپړ نظام جوړ کړي؛ ځکه انسان ته ډېر داسې پېښ شوي چې ښه فکر بد او بد ښه ګڼي او د عدالت په پلي کولو کې انسان اکثراً د خپل مصلحت او ښېګڼې توپیر نه شي کولای، نو د اړتیا په اساس خلک داسې قوانینو ته اړتیا لري چې د هغوی له وینې، عزت او مال څخه ساتنه وکړي، او د هر چا حق هغه ته ورکړي.
که فرض کړو د مفکرینو یوه ډله وغواړي د افرادو، ډلو، قومونو او د مختلفو تاریخي دورونو د توپیرونو پر بنسټ یو قانون جوړ کړي او د هغو د سم ماهیت پر بنسټ فعالیت وکړي، نو دوی به د داسې سالم او بې عیب سیسټم د جوړولو توان ونلري؛ ځکه هرڅومره چې پوهاوی پراخیږي او کلتور وده کوي، هغه د هغه څه څخه اطاعت کوي چې پخپله يې سم ګڼي او هغه سم پېژني او هغه د چاپیریال، پوهې او علومو د زده کړې او چلند په اساس زده کړي؛ نو د هغه وعده او چلند به د هغه پر بنسټ وي.
نو ځکه د انسانانو په لاس جوړ شوي قوانین ثبات، استقامت او دوام نه لري او تل تعدیل او توضیح ته اړتیا لري. د بشر د تربيت په برخه کې د بې پروایۍ سره، د داسې قوانینو نیمګړتیا به نوره هم وي. له همدې امله انسانان تل داسې قوانين او منهج ته اړتيا لري چې هغه تر ټولو قوي او مهربان ذات جوړ کړی وي، او د ځمکې او اسمانونو هيڅ شي ځينې پټ نه وي. د خداى حکمت دا دى چې هر قوم ته يو پيغمبر ور واستوي، تر څو هغوى ته د خداى د رسېدو لاره وښيي او په داسې طريقه او دستور سره يې لارښوونه وکړي چې په دنيا او آخرت کې د خوښۍ او خوشحالۍ سبب وګرځي
له علمي نظره دا څرګنده شوه چې دين فطرت دى او خداى تعالى انسان د همدې فطرت پر بنسټ پيدا کړى دى او د تمدن او انساني ټولنو په ټول تاريخ کې د دين کمښت نه شته. ځکه چې انسان یو لارښود ته اړتیا لري چې د هغه له لارې ځواک ترلاسه کړي، سمه لاره ومومي او اعتماد او سولې ته ورسیږي.
خو له ټولنیز نظره، د ښه ژوند کولو او د ښې راتلونکې د رامنځته کولو لپاره، انسانان په ټولنه کې د خپلو نسلونو نورو غړو ته اړتیا لري ترڅو د خپل معیشت ثبات او راتلونکي چمتو کړي.
او دا تیاری باید په دوه طریقو سره وي، په خوښه(همکاري) او په زوره(اجبار)؛ چې په اجبار سره هغه څه ترلاسه کړي چې د هغه لايق دی، او په همکارۍ سره هغه څه ترلاسه کړي چې هغه نه لري. هغه باید یوه منظمه ټولنه جوړه کړي چې مشر او مدیر یې یو شخص وي او بنسټ یې په همکارۍ کېښودل شي؛ ځکه که په ټولنه کې ډېر مدیران له بېلابېلو ذوقونو سره وي او که په ټولنه کې ټولنیزه همکاري هم نه وي؛ خلک نشي کولی خپلې معنوي او مادي اړتیاوې پوره کړي.
کله چې دا ډول ټولنه جوړه شي، هغه ملت بلل کیږي، او هغه قوانین چې په یوه ټولنه کې د مختلفو خلکو د راټولېدو سبب ګرځي، سنت یا منهج بلل کیږي. لکه څنګه چې خدای تعالی فرمایي: «لِكُلٍّ جَعَلْنَا مِنكُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا» [المائدة: ٤٨] ژباړه: «موږ ستاسو د هر یوه لپاره یو شريعت او یوه طریقه جوړه کړې ده».
په پایله کې، د داسې ټولنې جوړول او د هغه د قوانینو روښانه کول د یو ځواکمن، مدبر سرچينې څخه پرته نشي ترلاسه کېدای، چې د خدای لوی او پاک ذات دی چې پر انسانیت یې منت اېښی دی. لکه څنګه چې د ښه ژوند کولو او د ښه راتلونکي د جوړولو لپاره، لومړی هغو ته يې د عقل او فکر کولو امر وکړ، بیا یې پیغمبران واستول ترڅو د یوې سالمې ټولنې قواعد تشریح کړي. دین او شريعت هغه مهال تصور کېدای شي چې د خدای تعالی لخوا يو شارع له ريښتيني آياتونو سره راشي، لکه څنګه چې الله سبحانه و تعالی هم فرمايي: «رُّسُلًا مُّبَشِّرِینَ وَمُنذِرِینَ لِئَلَّا یكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ وَكَانَ اللَّهُ عَزِیزًا حَكِیمًا» [النساء: ١٦٥] ژباړه: «هغه پيغمبران چې بشارت ورکوونکي او هم انذار ورکوونکي وه، چې له دې وروسته د خداى پر وړاندې د خلکو لپاره هېڅ دليل پاتې نه شي، او د ټولو لپاره به حجت بشپړ شي، او خداى غالب او باحکمت دى.»
ادامه لري…
Previous Articleعلامه سید ابوالحسن ندوي رحمه الله (دري پنځوسمه برخه)
Next Article په اسلام کې د امنيت ارزښت (يوولسمه برخه)

اړوند منځپانګې

اسلام

د «خُلق عظیم» مظهر (پنځمه برخه)

سه شنبه _17 _جون _2025AH 17-6-2025AD
نور یی ولوله
اسلام

د شریعت مقاصدو علم ته يوه کتنه (شپږ ويشتمه برخه)

سه شنبه _17 _جون _2025AH 17-6-2025AD
نور یی ولوله
اسلام

د حج حکمت، فلسفه او اسرار (اتلسمه برخه)

سه شنبه _17 _جون _2025AH 17-6-2025AD
نور یی ولوله
Leave A Reply Cancel Reply

اسلامي علما

د ابوحامد امام محمد غزالي رحمه‌الله ژوندلیک (اتلسمه برخه)

جمعه _20 _جون _2025AH 20-6-2025AD3 Views

لیکوال: عبیدالله نیمروزي د ابوحامد امام محمد غزالي رحمه‌الله ژوندلیک اتلسمه برخه د ډالیو قبلول…

نور یی ولوله
اسلامي علما

د افغانستان فیلسوف؛ سید جمال‌الدین افغان رحمه اللَّه  (پنځه ویشتمه برخه)

جمعه _20 _جون _2025AH 20-6-2025AD2 Views

لیکوال: عبیدالله نیمروزي د افغانستان فیلسوف؛ سید جمال‌الدین افغان رحمه اللَّه  پنځه ویشتمه برخه په…

نور یی ولوله
ابوحامد امام محمد غزالي رحمه الله

د ابوحامد امام محمد غزالي رحمه‌الله ژوندلیک  (اوولسمه برخه)

پنجشنبه _19 _جون _2025AH 19-6-2025AD7 Views

ليکوال: عبيدالله نيمروزي د ابوحامد امام محمد غزالي رحمه‌الله ژوندلیک  اوولسمه برخه واکمنان او پاچاهان:…

نور یی ولوله
اسلامي علما

د افغانستان فیلسوف؛ سید جمال‌الدین افغان رحمه الله  (څلیریشتمه برخه)

پنجشنبه _19 _جون _2025AH 19-6-2025AD5 Views

لیکوال: عبیدالله نیمروزي د افغانستان فیلسوف؛ سید جمال‌الدین افغان رحمه الله  څلیریشتمه برخه فکري…

نور یی ولوله
  • Facebook
  • Twitter
  • Instagram
  • Telegram
  • WhatsApp
د کلماتو په اړه

د کلماتو څېړنیز-کلتوریز څانګه د اهل السنت والجماعت یوه دعوتي څانګه ده چې د پاکو اسلامي ارزښتونو د ترویج، د سپیڅلي اسلامي شریعت د لوړو اهدافو تحقق، د لویدیځ د فکري جګړې پر وړاندې مبارزه، د خداى د كلام لوړولو او د اسلامي امت د وېښولو په برخه کې په خپلواکه توګه کار کوي.

مشهور نشرات

د ابوحامد امام محمد غزالي رحمه‌الله ژوندلیک (اتلسمه برخه)

جمعه _20 _جون _2025AH 20-6-2025AD

د افغانستان فیلسوف؛ سید جمال‌الدین افغان رحمه اللَّه  (پنځه ویشتمه برخه)

جمعه _20 _جون _2025AH 20-6-2025AD
په مجازی پاڼو کې کلمات تعقیب کړئ
  • Facebook
  • Twitter
  • YouTube
  • Telegram
  • TikTok
  • WhatsApp
ټوله حقونه د کلماتو د څانګې دي
  • ورځنی تحلیل
  • اسلام
  • دینونه

Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.