لیکوال: "ابوعائشه"
په اسلام کې د امنيت ارزښت (اتمه برخه)
کله چې موږ د رسول الله صلی الله علیه وسلم ژوند په دقت سره وڅېړو، نو وينو چې رسول الله صلی الله علیه وسلم د امن او خوندي چاپېریال د رامنځته کولو لپاره ډېر تدبیرونه نیولي دي، تر څو خلک په سولې او اطمينان کې وي او د هیڅ ډول خطر څخه وېره ونه لري. که څه هم د رسول الله صلی الله علیه وسلم د سیرت په څېړلو سره ډیری پیښې موندلی شو، مګر لاندې ځینې پيښې ذکر کوو:
۱. د جومات جوړول
مدینې ته له هجرت وروسته رسول الله صلی الله علیه وسلم د مسلمانانو د راغونډولو لپاره لومړی ګام واخيست چې هغه د جومات او مسجد جوړول وو. په دې نېک او مبارک عمل سره رسول الله صلی الله عليه وسلم غوښتل چې مسلمانان پنځه وخته سره راټول شي، د خپل رب عبادت وکړي، یو بل وپېژني او د یو بل له ستونزو څخه خبر شي. همدارنګه، کله چې ناامني او یا ستونزې رامنځته شي، په جومات کې مشوره وکړي او د هغه د حل کولو پرېکړه وکړي؛ ځکه په هغه وخت کې جومات د راغونډېدو، د ستونزو د حل او مشورې یوازینی مرکز وو.
د «الأمن في القرآن والسنة» کتاب لیکوال لیکي: «[رسول الله صلی الله علیه وسلم مدینې ته له هجرت سره د مسجد په جوړولو پیل وکړ] ترڅو د خلکو د راغونډېدو، عبادت، د چارو د اداره کولو، د اسلامي احکامو او د رسول الله صلی الله علیه وسلم د بياناتو د بیان مرکز وي.»
لومړی کار چې رسول الله صلی الله علیه وسلم په مدینه منوره کې وکړ هغه د جومات جوړول وو چې له هغه ځایه د «الله اکبر، الله اکبر» نارې پیل شي او دا پاک جومات د اسلامي امت لپاره د روزنيز راغونډېدو مرکز وي. په دغه جومات کې مسلمانانو له رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه د الله تعالی وحيه او د دین اړوند مسایل زده کول. دا جومات همدارنګه د نظامي قوماندې ځای و چې د خدای تعالی په لاره کې پیل شو.
یو له هغو لاملونو څخه چې جومات د سیمې د خلکو پر امنیت، سولې او ډاډمنتیا مثبت اغېز کولای شي، د نبوي جومات جوړول دي. له بلې خوا که جومات د الله تعالی د رضا لپاره نه وي، په ټولنه کې د ضرار د جومات په څېر د تفرقې او نفاق لامل ګرځي. په هغه وخت کې ټول پلانونه او مشورې په جومات کې کېدې. له همدې امله د اسلام په پيل کې د جومات او د هغې جوړونې ته پاملرنه ډېره مهمه وه.
ضرار جومات د منافقانو لخوا جوړ شوی وو. دغې ډلې غوښتل چې له دغه سپېڅلي ځای څخه ناوړه ګټه پورته کړي او مسلمانانو ته زیان ورسوي او په ښار او سیمه کې د تفرقې، جلاوالي او ناامنۍ لامل شي. الله سبحانه وتعالی په دې اړه فرمایي: «وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ»؛ ژباړه: «او [د منافقانو څخه] داسې کسان شته چې د نفاق او دوهمخې پر بنسټ يې جومات جوړ کړ، ترڅو مؤمنانو ته تاوان ورسوي، د کفر او تفرقې لپاره، او همدارنګه يو مورچل د هغو کسانو [د راغونډېدو] لپاره چې مخکې یې د خدای او د هغه د رسول سره جګړه کړې وه.”