لیکوال: عبیدالله "نیمروزی"
علامه سید ابوالحسن ندوي رحمه الله (دوه ویشتمه برخه)
د کابل له علماوو سره ناسته
زموږ دویمه غونډه علماوو ته ځانګړې شوې وه؛ ډېرو علماوو د سعودي د سفارت بلنه چې د هېواد د ديني حلقو او اسلامي مجلسونو په منځ کې له ډېر درناوي څخه برخمن دی، ومنله او ګډون یې وکړ او په ډېره ساده او ارامه فضا کې سره ناست وو.
په دې ماښامنۍ کې زما د خبرو اصلي تمرکز له ملت سره د مستقیمې اړیکې او دعوت په اړه د علم مسؤلیت و؛ ما د دوه طبقو خاص اهمیت، عام خلک او ځوانان او په دې برخه کې د ځینو ډلو او دعوتونو تجربو او په هند کې د تبلیغي جماعت د تحریک د دعوت طریقې ته مې اشاره وکړه، ما د دیني شعور او احساس په بیدارولو، خدای ته د بیرته راستنیدو، د خدای په لاره کې د تللو او د هغه په لاره کې ټولې هڅې په وقف کولو کې د دې حرکت د اغیزو په اړه ځیني مطالب وړاندې کړل؛ ټینګار مې وکړ چې له لارښوونې او اسلامي زده کړې او د مسايلو او حالاتو پوره درک پرته د ملت بقا له ستونزو او ستر خطر سره مخامخ کیږي چې د هر مفسد او بې دین، تخریبي دعوتونو او د اسلام ضد فلسفو لپاره یو خوندوره ګوله او بې څښتنه شتمني ګڼل کیږي.
بیا مې د ځوانانو په ځانګړې توګه د پوهنتون ځوانانو ته د پاملرنې اړتیا یاده کړه؛ ځکه دوی د سبا او راتلونکي نسل رهبران دي، چې د چارو واګي په لاس کې اخلي، د هېواد رهبري کوي او قانون جوړوي، د پوهنې پالیسي ټاکي او ژوند تنظیموي. د هیواد ګټې د ځوانانو په وړتیا، ایماندارۍ او استقامت پورې اړه لري او د اسلام حاکمیت د هغوی په اسلامي وړتیا، ارزښتونو او مفاهیمو باندې په یقین پورې اړه لري.
د ځوانانو بې باوري پر دې چې اسلام د رهبرۍ مستحق دې او راتلونکي څخه یې ناهیلیتوب، د ځوانانو په منځ کې ایډیالوژیکي اضطراب او د دوی دا باور چې لویدیځ تمدن چې انسان هغه ته لاسرسی موندلی، د پرمختګ، ازادۍ او نېکمرغۍ وروستی ګام دی. دا ټول به د ژوند له ډګر څخه د اسلام د ورکېدو یا وتلو او د فکري ارتداد او کلتوري بدلون لامل شي، چې دا به له ټول هېواد سره د جګړې او د کلیوالي کورونو او کوچیانو او بزګرانو له کورونو او کرنیزو سیمو څخه نیولې تر علمي ښوونځيو او خانقاوو دا ټول به په خپل حالت پاتې نشي. ترخې څپې د کلیوالو، کوچیانو او بزګرانو له کورونو څخه د وتلو لامل شي. ساینسي ښوونځیو ته میدانونه او دا خانقاه یوازې نه پریږدي.
ما د ځینو اسلامي هیوادونو برخلیک بیان کړ چې علما یې د ځوانانو د اعتماد او رضایت په ترلاسه کولو کې پاتې راغلل او د الحاد او تباهۍ یا کمونیزم او وجودیت دعوتګرانو یې په خپلو جالونو کې راګیر کړل او زیاته مې کړه چې سیکولر او دهري خلک چې د افراطي ملتپالنې یا مذهبي کمونیزم بلونکي دي، په دې ځوانانو باندې تسلط لري او پوهنتون او اردو یې د خپل فعالیت دوه ډګرونو په توګه غوره کړي دي. په پایله کې یې د څو کلونو په لنډه موده کې وکولای شول چې د هېواد او دولت چارې په خپل لاس کې واخلي او د هېواد په سیاسي تګلارې او پالیسۍ باندې د اغېزمنو عواملو کنټرول په خپل لاس کې ونیسي.
د دې په داوام، یادونه مې وکړه چې د ځوانانو په منځ کې فعالیت، د ورځې د ژبې کارولو نوې طریقې او د دوی د روح او ستونزو په اړه مفصلې پوهې ته اړتیا لري چې دوی ورسره لاس او ګرېوان دي. په دې صورت کې د حضرت علي رضی الله عنه هغه نصیحت ته اړتیا ده چې فرمايي: «له خلکو سره د هغوی د عقل او پوهې مطابق خبرې وکړئ؛ ایا غواړئ چې دوی د خدای او د هغه د رسول څخه انکار وکړي؟»
ما زیاته کړه هغه څه چې د دعوت په مسله کې مهم دي د ځوانانو د دې باور بیرته راګرځول دي چې اسلام د تل پاتې کیدو وړتیا او د رهبرۍ وړتیا لري او نه یوازې دا چې د ورځې د پرمختګونو سره سم حرکت کوي بلکې مخکښ هم دې. په دې برخه کې به ګټور وي چې داسې کتابونه ولیکئ، خپاره او وړاندې کړئ چې د ځوانانو له ذوق سره موافق وي او د هغوی ذهنونه قانع کړي. استاد احمد محمد جمال هم وینا وکړه او ځینې مهم اړخونه یې را پورته کړل. بیا د غونډې له ګډونوالو سره بحث او مذاکره پیل شوه او د اطلاعاتو او فرهنګ وزارت د اسلامي ارشاد مرستیال پوهاند بشر او پوهاند محمد هاشم مجددي د یو شمېر محترمو اوریدونکو ویناوې وڅیړلې او ځینې مهم ټکي یې بیان کړل. غونډه په داسې حال کې پای ته ورسیده چې په مخونو رضایت او جذبه څرګنده وه او زړونه له خوښیو ډک وو.