لیکوال: م. فراهي توجګي


 د عامه افکارو په جوړولو کې د رسنیو رول (دیرشمه برخه)

عامه افکار په ټولنیزو علومو کې یو له خورا حیاتي او باثباته مفکورو څخه دی چې په پراخه کچه په ارواپوهنه، ټولنپوهنه، تاریخ، سیاسي علومو او ارتباطي څیړنو کې په اکاډمیک حالتونو او تطبیق شویو شرایطو کې کارول کېږي.
د یوې ټولنې د عامه افکارو د حاکمیت د نمونې په پوهېدو سره، دا ممکنه ده چې په راتلونکې کې د هغې ټولنې د خلکو چلند او په مختلفو پېښو کې یې اټکل وشي. دا له یوې خوا د واکمنانو او سیاستوالو او له بلې خوا ټولنپوهانو او ټولنیزو ارواپوهانو لپاره خورا مهم او د پام وړ دی. عامه افکار د دولت په ثبات او سقوط کې هم مهم رول لوبوي او اغیزمن وي.
ناپلیون بوناپارټ ویلي دي: “حکومت په زور ګټل کېدی شي، مګر د ساتلو لپاره یې، دا اړینه ده چې د خلکو په افکارو باید تکیه وشي.”
د عامه افکارو اهمیت د جګړې په جریان کې ډېر څرګند او ملموس وي. تر هغه چې استعماري دولتونه د یوې جګړي په پیل کولو کې هم هڅه کوي چې د نړۍ عامه افکار خپل ځان ته جذب کړي. دا ډول پېښه په ۲۰۰۱ کال کې د امریکا او عراق په جګړه کې رامنځ ته شوه. امریکا هڅه وکړه چې د نړۍ د عامه افکارو د یو ځای کولو لپاره په لومړي ځل د امنیت په شورا کې د عراق پر ضد پرېکړه لیک تصویب کړي، خو په دې کار کې بریالی نه شو او په دې مسئله کې یې پښه ټینګه نه شوه.

 

تاریخي څېړنې د استعمار درې دورې ښیي، چې دا دي:
۱. زوړ استعمار
۲. نوی استعمار
۳. ډېر نوی استعمار؛ په ډېر نوي استعمار کې د جګړې، وینو تویولو او پوځي مبارزې پر ځای د یوه ملت عامه افکار باندې برید کېږي. یعني باورونه، چلندونه، سیاسي، ټولنیز او کلتوري چلندونه او په نهایت کې د ملتونو هویت
د ملي یووالي کمزوري کول، د داخلي اختلافاتو شدت، د ملي کلتور او هویت په اړه د خلکو بې تفاوته کول، په عامه افکارو کې د ښکېلاکګرو ښکارېدل او داسې نور د فرعوني استعمار د هڅوونکو له مهمو محورونو څخه دي، چې بریا یې د عامه افکارو په پوهولو او د خلکو د نظرونو د اغیزمنو میتودونو پر پېژندلو باندې ولاړه ده.
له همدې امله د دُښمن له رواني جګړې سره د مقابلې لپاره د عامه افکارو مطالعه او د هغې د رامنځته کېدو عوامل او شرايطو درک کول ضروري دي.
بل ټکی دا دی چې د هغو وسیلو له جملې څخه چې په اوږد مهال کې د خلکو په باورونو باندې نامحسوس اغیزه لري د مطلوب پیغامونو د القا کولو لپاره د سریالونو کارول دي. نن سبا د سریالونو نفوذ تر فلمونو هم لوړ دی. ځکه چې په لومړي ګام کې یو فلم د دوه یا درې ساعتونو لپاره د انسان پر فکر اغېز کوي او په طبیعي ډول د فلم له لارې د پیغامونو لېږد کم او انتقالي وي، خو هغه سریال چې د بېلګې په توګه د سل قسمتونو یا پاټونو درلودونکې وي، اغیزه یې تر ډېره حده باثباته او اوږدمهاله وي. ځکه چې هغه د اوږدې مودې لپاره د اورېدونکو په فکرونو کنټرول لري. په دویمه مرحله کې، لړۍ یا سریال د خلکو ورځني ژوند ښیي، نو لیدونکي د لړۍ سره ډېر خواخوږي پیدا کوي او د هغې د چلند نمونې په اسانۍ سره مني. په ځانګړي توګه دا چې دا پیغامونه په نامحسوس او حرفه اي ډول څرګند شوي او ښودل کېږي.
په همدې حال کې هره ورځ په سلګونو نورې خبري او پروپاګند خپرونې خپریږي چې د استعماري قدرتونو د اهدافو د تحقق لپاره عامه افکارو تر اغیز لاندې راولي چې دا د درېیمې نړۍ د هېوادونو لپاره لویه ستونزه ده.
ولې رسنۍ دومره مهم رول لوبوي؟
۱. «کاتز» په دې باور دی چې د عامه افکارو د عمومي افکارو د ماهیت لپاره د رسنیو تحلیل ته اړتیا شته.
۲. رسنۍ د ټولو عامه چارو د مصرف لپاره اصلي صحنه چمتو کوي.
۳. خلک په رسنیو باور لري او هر هغه څه چې دوی له هغه څخه ترلاسه کوي، دوی باور لري چې دا حقیقت دی.
۴. رسنۍ په ځانګړې توګه د بحران په وخت کې د خلکو لپاره مهمې دي.
له همدې امله، د رسنیو یو له خورا مهم کار او شاید لومړنۍ دنده، که راډیو او ټلویزیون، مطبوعات او خپرونې، د عامه افکارو روښانه کول او د ټولنې د مسلو په اړه د خلکو د معلوماتو او پوهې کچې لوړول دي. هغه دنده چې د خلکو له صداقت او خیرخواهۍ پرته نه شي پلي کېدی.
د عامه افکارو په جوړولو کې د رسنیو د رول د څېړلو لپاره لومړی د عامه افکارو اسناد څېړل شوي، بیا یې پر رسنیو د اغېز څېړنه شوې ده. او د افکارو په لارښوونه کې د رسنیو ځواک، چې د خلکو چلند ته بڼه ورکوي، باید له پامه ونه غورځول شي. ځکه عامه افکار د سترو او قوي دولتونو په کړنو او عکس العملونو بدل شوي دي.
نور بیا…
Leave A Reply

Exit mobile version