زرتشت وپېژنو! (لومړۍ برخه)

لیکوال: فضل احمد احمدي

زرتشت وپېژنو! (لومړۍ برخه)

لنډیز

د انسانیت تاریخ د ډیرو مختلفو عقایدو شواهد لري، چې له هغو مهمو څخه یو یې دیني عقیدې دي. د دیني عقایدو په منځ کې ډېروالی شتون لري او د دیني عقایدو تر منځ لومړی جلاوالی د آسماني دینونو او انساني مذهبونو تقسیم دی. د ګڼو باورونو په منځ کې، دا لا نه ده څرګنده چې زرتشت دین یو آسماني دین دی که د بشري دین؟ د دې مقالې له مخې، د دې څیړنې بنسټیزه پوښتنه دا ده چې زرتشت دین څنګه دین دی او کوم ارزښتونه لري؟ د توصیفي- تحلیلي میتود په کارولو او د کتابتون د سرچینو او نورو موجودو سرچینو په مرسته دا موندنې ترلاسه کیږي چې زرتشت یا مجوسیزم چې په اسلامي ادبیاتو کې معروف شوی یو له هغو دینونو څخه دی چې څو پیړۍ وړاندې شتون درلود او د ډیرو پیروانو درلودونکی دی. د دې دین اصلي شتمني اخلاقي عقیدې او انساني فضیلتونه دي او تر اوسه پورې د آسیا په مختلفو هیوادونو کې د دې دین پیروان شتون لري.

بنسټیزي کلمې: دین، زرتشتیزم، اوستا، ګاتا، اخلاق او پیروان.

سریزه

د بشر په تاریخ کې مختلفې عقیدې شتون درلود او د دې کثرت او د ډلو ډېروالی یو له هغو ښکلاوو څخه دی چې د قرآن کریم په آیاتونو کې ذکر شوی دی چې وايي: “موږ تاسو په ډلو ډلو وویشل، ترڅو تاسو یو بل وپیژنئ”. د بېلا بېلو ډولونو او ګڼو توپيرونو له مخې يو له سترو توپيرونو څخه دیني عقیده ده. د دیني عقایدو په منځ کې کثرت شتون لري او د دیني عقایدو تر منځ لومړی جلاوالی د آسماني دینونو او انساني دینونو پر بنسټ جلاوالی دی. د ګڼو آسماني او انساني عقایدو په منځ کې لا تر اوسه په یقین سره څرګنده نه ده چې زرتشت دین آسماني دین دی که د انسان په لاس جوړه شوې عقیده؟ د څېړونکو موندنې ښيي چې زرتشت د خدای پیغمبر او رسول و او همدا لامل دی چې یو شمېر اسلامي پوهان د زرتشت دین یو له آسماني دینونو څخه ګڼي او مجوسي مشرک نه ګڼي.

د دینونو په برخه کې د تحقیق اهمیت، په تیره بیا هغه دینونه چې ډېر پیروان لري، ځانګړی وقار او شخصیت لري، او یو له مهمو مسلو څخه چې د بشري ټولنې د کلتوري ژوند د ودې او پراختیا لامل کیږي متقابل تفاهم دی. توپیرونه او باورونه چې د خدای په اراده ولاړ دي د دې انساني ټولنې په اداره کې ځای په ځای شوي. د دې مادې له مخې، د زرتشتي يا مجوسیت مطالعه يو له فرهنګي اړتياوو څخه ده، چې پاملرنه ورته کول د فرهنګ د ودې او پراختيا او د نورو د عقايدو د درناوي سبب کېږي.

د دینونو په برخه کې ډېر کتابونه ليکل شوي چې په هغو کې د بېلا بېلو دینونو يادونه شوې ده. دا تقریبا ویلای شو چې د دینونو په اړه لیکل شوي هر کتاب کې د زرتشت دین په اړه مفصل یا هر اړخیز بحث شتون لري او په ورته وخت کې د زرتشتیزم په اړه خورا لوی مقالې لیکل شوي چې د دې مقالې د ماخذونو په لیست کې ذکر شوي دي. خو د دې څېړنې او نورو موجوده څېړنو ترمنځ توپير دا دی چې اوسنۍ څېړنه د زرتشتي عقايدو عمومي نظر او لنډ بيان وړاندې کوي، تر څو لوستونکی په خپل ذهن کې د زرتشتي دین تصور وکړي.

د څېړنې د ستونزې د طرحې، اهمیت او شالید له مخې د دې څېړنې بنسټیزه پوښتنه دا ده چې زرتشت دین څنګه دین دی او کوم ارزښتونه لري؟

د توصیفي- تحلیلي میتود په کارولو او د کتابتون او نورو موجودو سرچینو په مرسته دا موندنې ترلاسه کیږي چې د زرتشتیزم دین یا مجوسیت چې په اسلامي ادبیاتو کې په دې نوم پیژندل شوی یو له هغو دینونو څخه دی چې څو پیړۍ وړاندې شتون درلود، او ډیر پیروان لري. د دې دین اصلي شتمني اخلاقي عقیدې او انساني نیکمرغي ده او د دې دین پیروان اوس هم د آسیا په مختلفو هیوادونو کې شتون لري او د دې مذهب اصلي کتابونه “اویستا او ګات” دي چې د زرتشتي دین سپیڅلي کتابونو په توګه پیژندل شوي.

ادامه لري…