لیکوال: م. فراهي توجګی
د رسنیو رول او د مسلمانانو پر هویت د هغې اغېز ( نهمه برخه)
د رسنیو د پیغامونو په منلو کې اغېزمن لاملونه
نننۍ نړۍ د مخابراتو عصر، د الکترونیک عصر، او د اړیکو انقلاب یا د معلوماتو انقلاب بلل کیږي. په داسې فضا کې د اطلاعاتو د انتقال د وسیلو وده او د افکارو تبادله لکه ورځپاڼې، راډیو، ټلویزیون او داسې نور د پام وړ چټکتیا او پراخوالی لري.
دا وسایل د ټولنیز، سیاسي او کلتوري ژوند په وده کې خورا اغېزمن رول لوبوي.
بې له شکه چې د ډله ایزو ارتباطي وسیلو لخوا اغېزمن شوی انسان د دې وسایلو له ایجاد او مشهور کېدو دمخه په ډېری لارو کې د انسان سره توپیر لري او د فکر کولو او ادراک ځواک مختلف ډول لري.
هغه څوک چې د ماشومتوب راهیسې د ارتباطي وسایلو لکه تلویزیون څخه د پیغامونو ترلاسه کولو عادت شوی وي د تېرو نسلونو څخه به ډېر توپیر ولري. نن ورځ انسان په داسې زمانه کې ژوند کوي چې په خپل چاپېريال کې د اطلاعاتو انفجار او د پېښو د پېښېدو په حال کې دی او له نورو خلکو سره د اړيکو ټينګولو او يوې نوې نړۍ ته د ننوتو نوي پړاو ته ننوځي.
اعلانونه پراخ او ګران شی دی، چې اغېزمنتوب یې د پیغام په باور پورې اړه لري؛ له همدې امله، نن ورځ ټولنیز رسنۍ د شرکتونو او د دوی د اعلاناتو پوښښ ترمنځ یو ځانګړی ځای ترلاسه کړی. له همدې امله، دا څېړنه د رسنیو د پیغامونو او اعلاناتو منځپانګې د باور کولو لپاره د اغېزمنو لاملونو د څیړنې په موخه ترسره شوې.
رسنۍ هغه وسیله او وسیلې دي چې په وسیله یې پیغام له یوه چاپېریال څخه بل ته لېږدول کېږي او په لاندې شکلونو کې شته: راډیو، ټلویزیون، ورځپاڼه، اونیزه، میاشتنۍاو کلنۍ مجلې، کتاب، سینما، تخصصي خپرونې، تختې او دیوالي رسمونه، بلبورډونه یا تختې او…
د اورېدونکو د قانع کولو او د دوی په فکري طبقو باندې د نفوذ کولو لپاره مطالعه، اوږد تاریخ لري، چې د دې طریقې تاریخ لرغونی یونان او روم ته ځي؛ سره له دې، د شفاهي اړیکو او د اورېدونکو د نفوذ په اړه علمي څیړنې لاهم د پراختیا په مرحلو کې دي. هغه څه چې په تېرو وختونو کې ټولنپوهان تر بل هر څه ډېر اغېزمن کړي و او د «ګابریل تارډ» په څېر ساینس پوهان یې د خپلمنځي اړیکو پاملرنې ته اړ کړي وو، هغه لاره ده چې یو شخص کولی شي په بل شخص باندې د هغه د اړیکو او موجودیت له لارې اغېزه وکړي.
“کورټ لوین” په خپله څېړنه کې ښودلې چې یو طرفه خبرې کول یوازې هغه باور پیاوړی کولی شي چې په یو شخص کې شتون لري، مګر د خبرو اترو له لارې د خلکو په قانع کولو کې بریالي کیدل او د دوی د لید بدلول اسانه دي. (هینري، ژرژگورویچ، د ټولنپوهنې اساسات) د خلکو د قانع کولو په برخه کې تجربوي څیړنې ښیي چې څلور لاملونه په دې کې پریکړه کونکي رول لوبوي:
-
د پیغام سرچینه: څوک چې پیغام رسوي؛
د پیغام تر شا د چا لاس دی، یا په بل عبارت، لیږونکی کوم حیثیت او ټولنیز منزلت لري، چې د پیغام په څېر مهم دی. په حقیقت کې، د هڅونې په بهیر کې د ځانګړو خلکو د اغېزو په اړه فکر کول اوږد تاریخ لري. څه دپاسه درې سوه کاله وړاندې، ارسطو، لومړنی ټولنیز ارواپوه لیکلی و: “موږ د نورو په پرتله د نېکو خلکو په ښو الفاظو ډېر بشپړ او په اسانۍ باور کوو.”
-
د پیغام طبیعت: څنګه وړاندې کیږي؛
د مخابراتو ټولې وسیلې په ذهن او شعور اغیزه لري او زموږ په باورونو کار کوي. په شخصي، سیاسي، اقتصادي، ښایستوالي، رواني، اخلاقي، قومي او ټولنیزو لحاظ د دوی د نفوذ پایلې دومره ژورې دي چې زموږ د فزیکي او معنوي وجود هیڅ کونج یې له پامه غورځول شوی نه دی. په حقیقت کې، دا زموږ د فزیکي او ذهني ځواک پراختیا ده، مګر دا بشپړ بریالیتوب ترلاسه کوي که چیرې دا یو زړه راښکوونکی طبیعت او د لېدونکو سره دوستانه پریزنټشن (وړاندوینه) ولري.
-
د پیغام اخیستونکي ځانګړتیاوې؛
ټول اورېدونکي، لوستونکي یا لیدونکي یو شان نه دي. د ځینو قانع کول خورا ستونزمن دي. د اورېدونکي خپل ځان او پخوانۍ پوهه او نظر د یو اړخیز پیغام په پرتله د دوه اړخیز پیغام په اغېز کې لوی رول لوبوي. یو څوک چې لوړ عزت نفس لري ممکن د تعارض احساس وکړي کله چې هغه نظر د تجربه لرونکي مبلغ سره په ټکر کې ومومي. هغه کولی شي د خپل نظر په بدلولو سره دا شخړه له منځه یوسي یا په خپل نظر پاتې شي.
-
د پیغام چاپیریال یا د پیغام ترلاسه کولو شرایط؛
هغه چاپیریال چې د ارتباط وسیله کارول کیږي کولی شي د پیغام اغیزې بدل کړي. د «اورتگا.ای.کاست» په وینا “انسان د خپلو شرایطو سربیره، انسان دی. نو، که دا شرایط یا چاپیریال بدل شي یا وده وکړي، انسانان هم باید بدلون ومومي او وده وکړي.” (قضاوت، ۱۴۶: ۱۳۷۴)
شخصیت، ټولنیز شرایط، انګیزه او لاسرسی (د کلتور او اقتصادي، سیاسي او ټولنیز جوړښت پر بنسټ) ټول د رسنیو او د دوی پیغامونو احتمالي اغیزه اغیزه کوي.
نن ورځ، بریالي رسنۍ شتون لري چې پیغام یې لاندې ځانګړتیاوې لري:
-
روښانه او بې طرفه وي
-
د مهربانۍ سره یو ځای وي
-
پیغام یې آمرانه نه وي
-
خپل مخاطبین پېژني
-
اطلاعات او معلومات یې صحیح او دقیق یي
-
معلومات یې مختصر او شفاف وي
د دې څیړنې پایلې وښودله چې درې شیان د رسنیو د اعلاناتو مینځپانګې (مطالب) اغېزمنتوب کې رول لوبوي:
-
د پیغام ځانګړتیا؛
-
د رسنیو ځانګړتیا؛
-
د لېدونکو ځانګړتیا.
۱ څرگندون
السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
محترمو !
خپرونې مو ډیر په شوق تعقیبوم الله تعالی مو په علم او عمر برکت کړه او ستاسو دا مبارزه دې الله تعالی په خپل عالي دربار کې قبوله کړي.
زه یو دوه پوشتنې لرم
اول آیا زه کولای شم ستاسو یوه خپرونه په اډیو شکل تر نورو کسانو ورسوم یعنې ماته اجازت شته کنه چې ستاسو له خپرونې څخه اډیو کلیپونه جوړ او په خپل ټلګرام چینل کې نشر کړم ځواب راکړئ !
جزاکم الله خیرا
دویم او بل دا چې زه کولای شم ستاسو د وب سایټ له لارې یوه تحقیقی خپرونه پر مخ یوسم ؟
د ځواب په تمه !!!!!!