د الحاد اصطلاحي تعریف: په اصطلاح کې له الحاد څخه موخه او هدف (الحاد فی الدین) دی، ځکه چې دا لفظ عموما په همدې معنا کارول شوی، یعنې له دین څخه یو څنګ ته کېدل، ترې اووښتل، مخ ترې ګرځول او یا هم د دین نه منل.
امام رازي په تفسیر کبیر کې وایي: «فالملحد هو المنحرف، ثم بحکم العرف اختص بالمنحرف عن الحق الی الباطل»[3] ژباړه: په اصل کې ملحد انحراف کوونکي ته وایي، خو وروسته دا لفظ له حق څخه باطل ته د ګرځېدلي شخص لپاره ځانګړی شوی دی. په روح البیان کې په دې اړه راځي چې: «ثم خص فی العرف بالانحراف عن الحق الی الباطل»[4] ژباړه: وروسته په عرف کې دا لفظ له حق څخه باطل ته د انحراف او میلان لپاره ځانګړی شوی.
المعجم الفلسفي کې د الحاد د کلمې اړوند داسې راځي چې: «الالحاد مذهب من ینکرون الألوهیة، والملحد غیر مؤله و هذا معنی شائع فی تاریخ الفکر الانسانی[5]» ژباړه: الحاد د هغو خلکو مذهب دی چې له الوهیت څخه انکار کوي، او ملحد هغه چا ته ویل کېږي چې په هېڅ خدای (اله) باور ونلري همدا معنا د انساني فکر د تاریخ په اوږدو کې شائع او خپره ده.
د (Julian baggini) کتاب (Atheism a very short introduction) کې د ملحد تعریف داسې شوی چې: ملحد هغه شخص دی چې د یو الله او یا د ډېرو خدایانو په وجود باور نلري، همدا معنا د کیمبریج پوهنتون ویيپانګې (ډېکشنري) هم را اخیستې.
مصری ملحد لیکوال اسماعیل احمد ادهم په خپل کتاب (لِمَاذَا أنَا مُلْحِد) کې د خپل الحاد تصدیق داسې کوي: «الالحاد هو الایمان بأن سبب الکون یتضمنه الکون ذاته، و أن ثمة لاشئ وراء هذا العالم[6]» ژباړه: الحاد په دې خبره یقین ته وایي چې ددې کائناتو سبب خپله همدا کائنات دي او له دې عالم (نړۍ) پرته بل هېڅ شی هم نشته.
The most fruitful definition of atheism is a negative one: an atheist does not believe in the god that theism favors.[8]
ژباړه: د الحاد تر ټولو غوره او دقیق تعریف دا دی چې: یو ملحد هغه خدای نه مني د کوم خدای تصور چې دین منونکي وړاندې کوي (موږ د تهېزم ژباړه دین منونکي وکړه، ځکه چې د کلیټیور موخه مذهبي تهېزم دی چې په حقیقت کې د دین او مذهب مترادف دی).
لنډه دا چې الحاد داسې یو مکتب او نظریه ده چې شخص پکې د خدای په وجود باور نه لري، له ټولو هغو څیزونو څخه انکار کوي چې له لید او نظره پټ دي او په ټوله کې له هر دیني باور څخه منکر وي.
By A.Mosleh