لیکوال: محمد الأفغاني

اسلام په ایرلنډ کې

په حقيقت کې د اسلام د دين يوه ځانګړنه د هغه نړيوالتوب دى، چې دا خپله د الهي والي او تأییدوالي نښه ده، په حقيقت کې د اسلام سپېڅلى دين يو نړيوال فطرت دى. او د اسلام د دين د وختي او انتقالي ماهيت دغه ځانګړتيا د نړۍ په هر ګوټ کې د دغه عظيم دين د تطابق او د ژوندانه د يوې لارې د جوړولو امکان برابر کړی دی. دا مذهب له منځني ختیځ څخه تر شمالي افریقا پورې، له اروپا څخه د افریقا تر زړه پورې، له روسیې څخه تر سویل ختیځ آسیا پورې غځېدلی دی.
څرنګه چې د اسلام دین په خپلو احکامو کې د بشریت لپاره غوره حل لارې لري؛ د نړۍ په ډیرو سیمو کې د اسلام شتون د تاریخ په اوږدو کې یو ستر بدلون او د یوه نوي دور پیل دی، له همدې امله په هغو کې د مسلمانانو شتون د پام وړ دی.
ایرلنډ د ایرلنډ په جزیره کې د یو هیواد رسمي نوم دی چې پلازمینه یې ډوبلین ده ، ځینې وختونه دا هیواد د “ایرلنډ جمهوریت” په نوم یادیږي ترڅو د شمالي ایرلنډ سره یې نوم ګډوډ نشي.
د ایرلنډ جمهوریت د ایرلنډ د جزیرې 80٪ مساحت پوښلی.
د ایرلنډ جمهوریت له شمال او لویدېځ څخه د شمالي اتلانتیک بحر او له ختیځ او سویل ختیځ څخه د ایرلنډ بحر او سینټ جورج تنګۍ سره پوله لري. د ایرلنډ جزیره د انګلستان په لویدیځ کې موقعیت لري. د ایرلنډ د نړیوالو پولو اوږدوالی په شمال کې ۳۶۰ کیلومتره دی چې د شمالي ایرلنډ په سیمه کې له انګلستان سره ګډه پوله لري او د دغه هېواد د ساحلونو اوږدوالی ۱۴۴۸ کیلومتره دی.

په ایرلنډ کې د اسلام خپرېدل

اسلام په ایرلنډ کې ترټولو چټک وده کوونکی دین دی او په ایرلنډ کې د مسلمانانو شمېر چې د 2011 په سرشمېرنه کې له 48,000 څخه ډیر اټکل شوی و، تمه کیږي چې تر 2020 او وروسته به 100,000 ته ورسیږي.
د ورکړل شویو شمېرو له مخې هر کال تر ۵۰۰ زیات ایرلنډیانو اسلام منلی او د نویو مسلمانو مېرمنو شمېر تر نارینه وو ډېر دی. د ایرلنډ د مسلمانانو نفوس په ډېرېدو دی او وده کوي، او راتلونکی کال به د ایرلنډ تر ټولو لوی اسلامي کلتوري مرکز به په ډوبلین کې جوړ شي.
د ایرلنډ په ټولو ښارونو کې د مسلمانانو لپاره جوماتونه او ښوونځي شته او د فرانسې برعکس په ايرلنډ کې ښځينه زده کوونکو ته په ښوونځيو کې د حجاب د اغوستلو اجازه ورکول کېږي او ټول حجاب لري.
مسلمانانو په ایرلنډ کې د مسلمانانو او په ځانګړې توګه د نويو مسلمانانو لپاره ځانګړي مرکزونه جوړ کړي دي، چې هر ایرلنډی چې کله اسلام قبول کړي، په هغو مرکزونو کې اسلامي تعليمات زده کوي. “د ایرلنډ د مسلمانو خوېندو مرکز” یوه اسلامي موسسه ده چې په اسلامي کلتوري مرکز “کلونسکیګ” ډوبلین کې موقعیت لري چې د ایرلنډ مسلمانو مېرمنو لخوا اداره کیږي او د نوي ایرلنډي مسلمانانو د ملاتړ کوونکو سازمانونو څخه دی.

د ایرلنډ په جمهوریت کې دینونه

په دې هېواد کې بېلابېل مذهبونه شته او خلک د خپلې څېړنې او يا د خپلې کورنۍ د واده د وړانديز پر بنسټ د خپلې خوښې مذهب ته مخه کوي، په دې هېواد کې ډېری وګړي کاتوليک دي، نو ويلای شو چې د دغه هېواد ۹۲ سلنه نفوس د روم د کاتولیکو پيروۍ کوي. ۳٪ د ایرلنډ خلک ځانونه پروټیسټان ګڼي او پاتې ۵٪ یې مسلمانان، یهودي، ارتودوکس دي. او د عیسویت نورې فرقې.
د کاتولیک کلیسا وروسته دوهم لوی مسیحي مذهب د ایرلنډ کلیسا ده چې د انګلیکن مذهب ګڼل کیږي او د شلمې پیړۍ په اوږدو کې د کلیسا او ډله ایزو غونډو کې د برخه اخیستونکو په شمېر کې کمښت راغلی، مګر د شمېرو له مخې په 2002 کې، د دې کلیسا د غړو شمېر زیات شوی. د مشایخو پروټیسټنټ کلیسا په دې هیواد کې یو له نورو لویو مذهبونو څخه دی، چې د هغه وروسته د میتوډیسټ کلیسا د غړو د شمېر له مخې حساب کیږي. په دغه هیواد کې د یهودیت د پیروانو شمېر هم ډیر کم دی.

د ایرلنډ جمهوریت ته د اسلام د راتګ تاریخ

په حقیقت کې، په ایرلنډ کې اسلام د 1950 لسیزې ته ورګرځي. د هېواد یو شمېر ورځپاڼو په ایرلنډ کې د اسلام د سپېڅلي دین د راتګ نېټه د شلمې پېړۍ په لومړیو کې د ترکانو مهاجرینو له راتګ سره یوه کړې، خو دا نه ده څرګنده چې هغه ټول ترکان مسلمانان وو او که نه.
په ايرلنډ کې د لومړۍ اسلامي ټولنې د جوړېدو تاريخ ته په کتو سره په ۱۹۵۹ زېږديز کال کې د مسلمانو محصلينو له خوا رامنځته شوه چې په دغه هېواد کې يې زده کړې کولې او د ډوبلين د اسلامي ټولنې په نوم يې ونومول او وروسته يې د ایرلنډ اسلامي فدراسیون نوم باندې کېښود.
د ایرلنډ د لومړۍ اسلامي ټولنې له جوړېدو مخکې په ډوبلین کې جومات نه وو او مسلمانانو لومړی د جمعې او اخترونو د لمانځه د ادا کولو لپاره خپل کورونه او وروسته کرايي تالارونه کارول.
او دا حالت د مسلمانانو تر منځ تر ۱۹۶۹ کال پورې دوام وکړ کله چې د ایرلنډ مسلمانو محصلینو له خپلوانو او ځینو اسلامي سازمانونو او اسلامي هیوادونو سره د جومات د جوړولو لپاره د بسپنې د راټولولو په موخه اړیکه ونیوله.
د جومات او اسلامي مرکز لپاره د بودیجې راټولول او د ځمکې رانیول تر اتو کلونو پورې دوام وکړ، وروسته له هغه چې په 1976 کې د ایرلنډ لومړی جومات او اسلامي مرکز د سنټ هارنګټن ډوبلین په څلور پوړیزه ودانۍ کې پرانیستل شو.

د ایرلنډ د مسلمانانو توکمپوهنه او توکمیز تاریخ

په ۲۰۰۲ کال کې د ايرلنډ له خوا د چمتو شويو شمېرو او احصائیو له مخې، د ايرلنډ د جمهوريت ۱۹،۱۴۷ زره وګړي مسلمانان دي. همدارنګه په ۲۰۰۱ کال کې د شمالي ایرلنډ احصایې ښيي چې په دغه سیمه کې د مسلمانانو شمېر ۱۹۴۳ وو.
د ایرلنډ د مسلمانانو په منځ کې، دا ممکنه نه ده چې په ایرلنډ کې د کوم ځانګړي سیمې نوم واخلي او د دې هیواد مسلمانان ورته منسوب کړي، په حقیقت کې د ایرلنډ مسلمانه ټولنه خورا متنوع او پراخه ده او د دې اسلامي ټولنې غړي د هیواد پر بنسټ نه طبقه بندي کیدای شي، په پایله کې، دا ویلو شو چې د ایرلنډ اسلامي ټولنې کې هیڅ غالب توکم شتون نلري. د دغه هیواد مسلمانان له جنوبي او ختیځې اسیا، چین، اوقیانوس او اندونیزیا څخه ایرلنډ ته مهاجر شوي دي.
د ایرلنډ په جمهوريت کې د جوماتونو جوړول او زياتوالى د دې ثبوت دى چې د ایرلنډ په جمهوريت کې مسلمانه ټولنه د کوچنيوالي سره سره وده او ثبات لري.
او دا یو زېری دی چې دا دین او د هغې ښکلي احکام به ټول هغه هیواد او خلک پوښي.
د اسلام سپېڅلی دين له دې امله چې د رب العالمین په دربار کې منل شوی دين دی؛ دا د هر دور او هرې سیمې لپاره د تطابق وړتيا لري او هيله ده چې د نړۍ د ټولو سيمو خلک په دې پوه شي او د اسلام د سپېڅلي دين د سمو لارښوونو په مطالعه کولو سره؛ بېرته خپلې مينې غېږې ته ورشي.
Leave A Reply

Exit mobile version