طائف ته د رسول الله صلی الله علیه وسلم په سفر کې ډېر درسونه پټ دي. رسول الله صلی الله علیه وسلم د طائف له ښاره له وتلو وروسته یوه کونج ته ولاړی او یو باغ ته ننوت. هغه هلته عزتمند شو. د باغ خاوند قریشی وو، خپل غلام ته یې امر وکړ، چې د هغه پیغمبر (صلی الله علیه وسلم) خدمت وکړي، رسول الله صلی الله علیه وسلم چې په دې وخت کې روښانه افق نه لیدی. زړه یې مات شو او د باغ په یوه کونج کې یې خپل خالق او مالک الله جل جلاله ته مخ کي. او داسې کلمې يي پر ژبه راوړی چې ځمکه او اسمان یې ولړزاوه. د زړه ماتولو په نړۍ کې، دعا خورا خوند او ارزښت لري! الله جل جلاله هغه انسان ته څومره پام کوي چې په دې حالت کې خپل رب یادوي!
دشمنت ترسان اگر بیند تو را/ از خیابانت چو گل چیند تو را
ژباړه: که ستا دښمن تا د بیرې په حالت کې وویني/ تا به د ګل په څیر د کوڅې څخه ورک کړي
دریم، دوی په “شکونو” کې راځي: او په پایله کې دوی خپل موقف پریږدي: او د باطل سره یو کیږي. او کېدای شي کله کله ارتداد هم واقع شي: او سړی په بشپړه توګه د شريعت له لارې بهر ځي : او د مخالفت څخه موافقت ته مخ اړوي. خو په یقین سره هغه څوک چې د خدای په ابدي قدرت ایمان لري او په “حسبنا الله و نعم الوکیل” باندې تکیه کوي هغه به نه مایوسه کیږي او نه به ویریږي او هیڅکله به باطل ته زړه ښه نه کړي. کله چې مات شوی زړه امید ولري: په لوی خدای باندې توکل وکړي، د خپل رب لوري ته رجوع وکړي، او خپل رب یاد کړي، دعا وکړي او عاجزي وکړي، دا د خدای رحمت هڅوي. کله چې دې په الهی رحمت کې شامل وي، وضعیت په بشپړ ډول بدلیږي. رسول الله صلی الله علیه وسلم داسې مقام ته ورسېدی ؛ په مات زړه یې له خپل رب څخه د رحمت غوښتنه وکړه او داسې دعا یې وکړه: یا الله! زه تا ته شکایت کوم. بې له شکه، زما ځواک محدود دی. اې الله! زه تا ته خپل فقر او بې کفایتي وړاندی کوم. زما پلانونه په ډبرو وهل شوې دې.
زه په ټپه ولاړ یم: زما امید پای ته ورسیدی، مګر ته توان لرئ او ستا په مخ کې هیڅ پای نشته. اې الله! زه د دې خلکو لخوا ذلیل شوی یم.: زه د سپکاوی احساس کوم.: یا الله! که ته ناراضه نه یې، زه هیڅ پروا نه لرم: ستا رحمت پراخ دی او زه ستا د مخ په رڼا کې پناه اخلم. بیا د خدای رحمتونه په جوش راغله، د غره ملائكه راغله او ویې ویل: د الله جل جلاله له لوري امر راغلی چې ما ته اجازه راکړه چې طائف د دوو غرونو په منځ کې ټوټه ټوټه کړم. خو رسول الله صلی الله علیه وسلم څه وکړل؟ بښنه، خواخوږي، سخاوت، او شفقت څخه یې کار واخیستی او کینه، نا امیدي او وېره یې پرېښوده، او هغه وفرمایل: “شاید د طائف له خلکو څخه به یو څوک ایمان راوړي او د الله عبادت وکړي.” دا د طائف او معراج له پیښو څخه یو درس دی چې لوی خلک بغض نه کوي او خپل نیکي نه پریږدي.، او د شريعت په لاره کې. مستقیم ثابت او دایمي پاتې کیږي.
🔸 ستونزې د یو صابر، مخلص او متوکل شخص لپاره د وده کولو لامل گرزي: الله جل جلاله غوښتل چې رسول الله (صلی الله علیه وسلم) ته وده او پر هغه یو خاص احسان وکړي: . كه څوك صبر وكړي او صبر غوره كړي، الهي لاره پرينږدي او الله ته توجه وكړي او په خداى باندې اخلاص او توكل وكړي، ستونزې به خامخا د پرمختګ لامل ګرځي. علامه سید ابوالحسن ندوي رحمه الله د رسول الله صلی الله علیه وسلم د معراج په اړه څه حيرانونكي تعبیرونه لري: معراج د رسول الله صلی الله علیه وسلم لپاره د الله تعالی له طرفه میلمه پالنه او عزت وو. او د هغه د تسلیت او راحت لپاره وو. که د طائف خلگو ورسره بد چلند اوسلوک کړې وي او محمد صلی الله علیه وسلم زغملی وي نو یقینا د عزت مستحق دی. نو ندي خپه کیږي او زړه دي نه ماتوی، دو په اسمانونو او په لوړ مقام کي ځاي لري.
