Close Menu
  • د ژبې ټاکل
    • دری
    • English
  • کلمات ويب پاڼه
  • ورځنی تحلیل
  • اسلام
    • نبي کریم ﷺ
    • قرآنکریم
    • مسلمان
    • عقیده
    • ایمان
    • عبادتونه
    • معاملات
    • فقه
    • جهاد
    • د اسلام شمایل
    • اسلامي اقتصاد
    • اسلامي مدیریت
    • اسلامي ثقافت
    • تصوف
    • جنایتونه
    • ممنوعیتونه
  • دینونه
    • یهودیت
    • مسیحیت
    • بودائیزم
    • هندویزم
    • سیکیزم
    • کنفوسیوس
    • زرتشتي
    • شیطان پرستۍ
  • نظریات
    • الحاد
    • سیکولاریزم
    • فیمنیزم
    • کپټالیزم
    • لیبرالیزم
    • سوسیالیزم
    • ساینټولوژي
    • کمونیزم
    • ډیموکراسي
    • فاشیزم
    • فدرالیزم
    • مارکسیزم
    • نشنلیزم
    • استعمار
  • فتنې
    • معتزله
    • مرجئه
    • جهمیه
    • د خوارجو فتنه
    • د روافضو فتنه
    • د استشراق فتنه
    • د غامدیت فتنه
    • د قادیانیت فتنه
  • د امت مشران
    • اصحاب کرام
      • حضرت ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عمر فاروق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عثمان رضی‌الله‌عنه
      • حضرت علي رضی‌الله‌عنه
      • حضرت خالد بن ولید رضی‌الله‌عنه
      • حضرت فیروز دیلمی رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عبدالله ابن زبیر رضی‌الله‌عنه
    • امهات المؤمنین
    • اسلامي علما
      • علامه سید ابوالحسن ندوی رحمه الله
      • امام اعظم ابو حنیفه رحمه‌الله
      • امام بخاری رحمه‌الله
      • امام ترمذی رحمه‌الله
      • امام غزالي رحمه الله
      • شاه ولی الله دهلوی رحمه‌الله
      • سید جمال الدین افغان
      • مولانا جلال‌الدین محمد بلخي رومي رحمه‌الله
    • مسلمان واکمنان
      • سلطان صلاح الدین ایوبي رحمه‌الله
      • عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله
      • سلطان یوسف بن تاشفین رحمه‌الله
    • اسلامي ساینسپوهان
  • تهذیب او تمدن
    • اسلامي تمدن
    • د ختیځ او لوېدیځ تمدنونه
  • متنوع
  • کتابتون
Facebook X (Twitter) Telegram WhatsApp
  • د ژبې ټاکل
    • دری
    • English
  • کلمات ويب پاڼه
  • ورځنی تحلیل
  • اسلام
    • نبي کریم ﷺ
    • قرآنکریم
    • مسلمان
    • عقیده
    • ایمان
    • عبادتونه
    • معاملات
    • فقه
    • جهاد
    • د اسلام شمایل
    • اسلامي اقتصاد
    • اسلامي مدیریت
    • اسلامي ثقافت
    • تصوف
    • جنایتونه
    • ممنوعیتونه
  • دینونه
    • یهودیت
    • مسیحیت
    • بودائیزم
    • هندویزم
    • سیکیزم
    • کنفوسیوس
    • زرتشتي
    • شیطان پرستۍ
  • نظریات
    • الحاد
    • سیکولاریزم
    • فیمنیزم
    • کپټالیزم
    • لیبرالیزم
    • سوسیالیزم
    • ساینټولوژي
    • کمونیزم
    • ډیموکراسي
    • فاشیزم
    • فدرالیزم
    • مارکسیزم
    • نشنلیزم
    • استعمار
  • فتنې
    • معتزله
    • مرجئه
    • جهمیه
    • د خوارجو فتنه
    • د روافضو فتنه
    • د استشراق فتنه
    • د غامدیت فتنه
    • د قادیانیت فتنه
  • د امت مشران
    • اصحاب کرام
      • حضرت ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عمر فاروق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عثمان رضی‌الله‌عنه
      • حضرت علي رضی‌الله‌عنه
      • حضرت خالد بن ولید رضی‌الله‌عنه
      • حضرت فیروز دیلمی رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عبدالله ابن زبیر رضی‌الله‌عنه
    • امهات المؤمنین
    • اسلامي علما
      • علامه سید ابوالحسن ندوی رحمه الله
      • امام اعظم ابو حنیفه رحمه‌الله
      • امام بخاری رحمه‌الله
      • امام ترمذی رحمه‌الله
      • امام غزالي رحمه الله
      • شاه ولی الله دهلوی رحمه‌الله
      • سید جمال الدین افغان
      • مولانا جلال‌الدین محمد بلخي رومي رحمه‌الله
    • مسلمان واکمنان
      • سلطان صلاح الدین ایوبي رحمه‌الله
      • عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله
      • سلطان یوسف بن تاشفین رحمه‌الله
    • اسلامي ساینسپوهان
  • تهذیب او تمدن
    • اسلامي تمدن
    • د ختیځ او لوېدیځ تمدنونه
  • متنوع
  • کتابتون
Facebook X (Twitter) Telegram WhatsApp
کلمات پښتوکلمات پښتو
تاسو په Home»اسلام»د شریعت د مقاصدو علم ته یوه کتنه (نهه پنځوسمه برخه)
اسلام دوشنبه _1 _سپتمبر _2025AH 1-9-2025AD

د شریعت د مقاصدو علم ته یوه کتنه (نهه پنځوسمه برخه)

محمد فاتحBy محمد فاتحڅرگندونې نشته
شریکول Facebook Twitter Telegram WhatsApp Copy Link
Follow Us
Facebook Instagram WhatsApp Telegram
شریکول
Facebook Twitter Telegram Copy Link WhatsApp
لیکوال: شکران احمدي
د شریعت د مقاصدو علم ته یوه کتنه (نهه پنځوسمه برخه)
۳- جزئي مقاصد
یعنې هغه موخې او  اهداف چې شارع یې د ټولو شرعي احکامو په برخه کې تعقیبوي؛  هغه که واجبات، محرمات، مکروهات، مستحبات  وي او یا هم نور[1]… دا هغه مقاصد دي چې علال فاسي یې داسې تعریفوي او وايي: «… او هغه اسرار چې شارع د هر حکم د تشریع پر مهال په پام کې نیولي دي.» [2]
دا مقاصد د ابن عاشور د بېلګو سره همغږي لري، لکه: د رهن تړون موخه د ډاډ او اطمینان ترلاسه کول دي، د نکاح تړون موخه د کورنۍ د نظام رامنځته کول او ټینګول دي او د طلاق  د تشریع موخه د دوامدار زیان او ستونزو د مخنیوي لپاره دی.
فقهاء ډېری وخت په همدې ډول مقاصدو تمرکز کوي؛ ځکه دوی د شریعت په جزئیاتو کې تخصص لري او دغه موخې د خپلو اجتهاداتو او استنباطاتو په ترڅ کې څرګندوي. البته، دوی ډېر وخت د حکمت، علت، معنا او ورته نورو اصطلاحاتو څخه کار اخلي، که څه هم دا اصطلاحات په بشپړ ډول یو شان نه دي او ترمنځ یې ظریف توپیرونه شته. [3]
همدارنګه د حدیث شارحانو هم دې موضوع ته پام اړولی او هم د هغو کتابونو لیکوالانو چې په ځانګړي ډول د قواعدو او اصولو د مقاصدو په اړه لیکل شوي دي. د بېلګې په توګه، د عز بن عبدالسلام آثار او د شاه ولي الله دهلوي کتاب حجّة الله البالغة د همدې حکمتونو او علل د تفصیل په اړه خبرې کوي. [4]
مهم نکات:
  • اسانتیا او هوساینه؛ د اسلامي شریعت یو عمومي مقصد او هدف دی او پر اساس یې اسلامي احکام تشریع شوې دي، حرج او سختي د حکم د بدلون سبب ګرځي.
  • خصوصي مقاصد په ځان کې ګڼې برخې رانغاړي؛ عبادات، معاملات او عقوبات پکې ګڼل کېدای شي، لکه؛ د لمانځه ځانګړي مقاصد، روژه حج او… له ځانګړو مقاصدو څخه شمېرل کیږي.
  • جزئي مقاصد احکام را نغاړي، په جزئي احکامو کې هر شرعي حکم یې پر اساس تشریع شوی دی، لکه؛ د سود مقاصد، چې علماء یې په اړه اوږده بحثونه لري.
په دې فصل کې د شریعت د مقاصدو ډولونه تر بحث لاندې نیول شوي دي. فقهاوو د بېلابېلو اړخونو له مخې د شریعت مقاصد وېشلي او طبقه‌بندي کړي دي. له مشهورو وېشونو څخه یو یې په دریو برخو د شریعت د مقاصدو وېش دی چې؛ضروریات، حاجیات او تحسینیات  دي.
دغه وېش د مقاصدو د ارزښت او مقام پر بنسټ ولاړ دی او د اسلامي شریعت د مقاصدو د مراتبو سلسله څرګندوي. د مثال په ډول، که د ضروریاتو مقاصد د حاجیاتو مقاصدو سره په ټکر کې راشي، نو د لوړې درجې له امله ضروریات مقاصد اړین دي او ترجیح ورکول کیږي.
د مقاصدو په بحث کې (ضروري مقاصد) خپله په پنځو برخو وېشل شوې دي، چې په لاندې ډول دي؛
۱. د دین ساتنه
۲. د نفس (ژوند) ساتنه
۳. د نسل ساتنه
۴. د عقل ساتنه
۵. د مال ساتنه
همدارنګه د شمولیت او پراخوالي له پلوه، د شریعت مقاصد په درې برخو وېشل شوي دي:
  • عامه یا عمومي مقاصد: هغه چې د ټولو ابوابو او د شریعت په عمومي چوکاټ کې صدق کوي.
  • شخصي مقاصد: هغه چې یوازې د یوه ځانګړي باب (لکه نکاح یا معاملاتو) پورې تړاو لري.
  • جزئي مقاصد: هغه چې په ځانګړو جزئیاتو او مواردو کې مطرح کېږي.
دوام لري…

مخکنئ برخه / راتلونکې برخه

سرچینې:
  1. قرآن کریم.
  2. ابن عاشور التونسي، محمد الطاهر بن محمد بن محمد الطاهر (۲۰۰۴ م) مقاصد الشريعة الإسلامية، محقق: محمد الحبيب ابن الخوجة، قطر وزارة الأوقاف والشؤون الإسلامية.
  3. الريسوني، أحمد . (۱۹۹۲م). نظرية المقاصد عند الامام الشاطبي الدار العالمية للكتاب الإسلامي .
  4. الشاطبي، إبراهيم بن موسى بن محمد اللخمي الغرناطي، الموافقات في أصول الشریعة، محقق: أبو عبيدة مشهور بن حسن آل سلمان، دار ابن عفان.
  5. القشيري، أبو الحسين مسلم بن الحجاج (النيسابوري (۱۳۳ هـ). صحيح مسلم، لبنان بيروت، دار الجيل.
  6. اليوبي، محمد سعد بن احمد بن مسعود، مقاصد الشريعة الاسلامية وعلاقتها بالادلة الشرعية، ریاض، دار الهجر للنشر والتوزيع.
  7. زرکشي، بدر الدین، محمد بن بهادر، البحر المحیط في أصول الفقه، دار الکتب العلمية، بیروت، لبنان.
  8. غزالي، ابو حامد، محمد بن محمد، المستصفی في علم الأصول، بیروت، موسسة الرسالة.
  9. ابن قیم جوزیة، محمد بن ابی بکر، شفاء العلیل في مسائل القضاء والقدر والحکمة والتعلیل، دار المعرفة، بیروت، لبنان.
  10. آمدی، ابو الحسن سید الدین، علی بن ابی، علی بن محمد، غایة المرام، ناشر: المجلس الاعلی للشئون الاسلامية.
  11. فخر الدین الرازی، ابو عبدالله، محمد بن عمر الرازی، مفاتیح الغیب=التفسر الکبیر، موسسة الرسالة.
  12. ابن حزم، ابو محمد علی بن حزم اندلسی ظاهری، الإحکام في أصول الأحکام، بیروت، دار الجیل.
  13. ابن قیم جوزیة، محمد بن ابی بکر، مفتاح دار السعادة ومنشور ولاية العلم والارادة، قاهرة، دار الحدیث.
  14. محمد مصطفى زحیلی (٢٠٠٦ م) الوجيز في أصول الفقه الإسلامي دمشق – سوريا، دار الخير للطباعة والنشر والتوزيع.
  15. ابو داود، سلیمان بن الاشعث السجستانی، سنن ابی داود، بیروت، لبنان، المکتبة العصرية، صیدا.
  16. النجدي، سمیع، أهمية المقاصد الشرعية، دار الکتب العلمية، بیروت لبنان.
  17. [1] . محمد بن أحمد، أبو عبد الله القرطبي، (١٩٦٢ م) تفسير القرطبي، تحقيق: أحمد البردوني وإبراهيم أطفيش. القاهرة دارالكتب المصرية.

[1]. طرق الكشف عن مقاصد الشارع: ۲۸.

[2]. علال الفاسي، (بی‌تا) مقاصد الشريعة الإسلامية ومكارمها، الدار البيضاء، مكتبة الوحدة العربية: ٣.

[3]. أحمد الريسوني (۱۹۹۲م)، نظرية المقاصد عند الإمام الشاطبي، الدار العالمية للكتاب الإسلامي: ۸.

[4]. الیوبی، مقاصد الشريعة الاسلامية وعلاقتها بالأدلة الشرعية: ۴۱۵.

Previous Articleد قصاص حکمت، فلسفه او اغېزې (اتمه برخه)
Next Article سیکېزم؛ پیدایښت او اعتقادي بنسټونه یې (یووېشتمه برخه)

اړوند منځپانګې

اسلام

د اسلام په رڼا کې د زلزلې څیړنه او د معترضینو د شکونو نقد (دریمه برخه)

شنبه _1 _نوومبر _2025AH 1-11-2025AD
نور یی ولوله
اسلام

د اسلام په رڼا کې د زلزلې څیړنه او د معترضینو د شکونو نقد (دویمه برخه)

پنجشنبه _30 _اکتوبر _2025AH 30-10-2025AD
نور یی ولوله
اسلام

د اسلام په رڼا کې د زلزلې څیړنه او د معترضینو د شکونو نقد (اوله برخه)

شنبه _25 _اکتوبر _2025AH 25-10-2025AD
نور یی ولوله
Leave A Reply Cancel Reply

اسلام

د اسلام په رڼا کې د زلزلې څیړنه او د معترضینو د شکونو نقد (دریمه برخه)

شنبه _1 _نوومبر _2025AH 1-11-2025AD3 Views

لیکوال: ابوعائشه د اسلام په رڼا کې د زلزلې څیړنه او د معترضینو د شکونو…

نور یی ولوله
اسلام

د اسلام په رڼا کې د زلزلې څیړنه او د معترضینو د شکونو نقد (دویمه برخه)

پنجشنبه _30 _اکتوبر _2025AH 30-10-2025AD9 Views

لیکوال: ابو عائشه د اسلام په رڼا کې د زلزلې څیړنه او د معترضینو د…

نور یی ولوله
متفرقه

د طب له نظره د نکاح اهمیت او مقام (پنځمه برخه)

پنجشنبه _30 _اکتوبر _2025AH 30-10-2025AD18 Views

لیکوال: محمد عاصم اسماعیل‌ زهي د طب له نظره د نکاح اهمیت او مقام (پنځمه…

نور یی ولوله
اسلامي تمدن

د علومو په وده او جوړښت کې د مسلمانانو رول( برخه: ۷۰)

چهارشنبه _29 _اکتوبر _2025AH 29-10-2025AD4 Views

لیکوال: ابورائف د علومو په وده او جوړښت کې د مسلمانانو رول( برخه: ۷۰) د…

نور یی ولوله
  • Facebook
  • Twitter
  • Instagram
  • Telegram
  • WhatsApp
مشهور نشرات

د اسلام په رڼا کې د زلزلې څیړنه او د معترضینو د شکونو نقد (دریمه برخه)

شنبه _1 _نوومبر _2025AH 1-11-2025AD

د اسلام په رڼا کې د زلزلې څیړنه او د معترضینو د شکونو نقد (دویمه برخه)

پنجشنبه _30 _اکتوبر _2025AH 30-10-2025AD
د کلماتو په اړه

د کلماتو څېړنیز-کلتوریز څانګه د اهل السنت والجماعت یوه دعوتي څانګه ده چې د پاکو اسلامي ارزښتونو د ترویج، د سپیڅلي اسلامي شریعت د لوړو اهدافو تحقق، د لویدیځ د فکري جګړې پر وړاندې مبارزه، د خداى د كلام لوړولو او د اسلامي امت د وېښولو په برخه کې په خپلواکه توګه کار کوي.

په مجازی پاڼو کې کلمات تعقیب کړئ
  • Facebook
  • Twitter
  • YouTube
  • Telegram
  • TikTok
  • WhatsApp
ټوله حقونه د کلماتو د څانګې دي
  • ورځنی تحلیل
  • اسلام
  • دینونه

Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.