د عبدالله بن زبیر رضياللهعنه ژوندلیک (لومړۍ برخه)
سریزه
صحابه پېژندنه هغه علم دی چې ټول مسلمانان ورته اړتیا لري. هر هغه څوک چې په وروستي پیغمبر او د ربالعالمین پر رسول صلی الله علیه وسلم د ایمان او عقیدې دعوی کوي، د ایماني وړتیا او ظرفیت لوړولو او په معنوي اړخونو کې د ودې او پرمختګ لپاره دغه مبارک علم ته ډېره اړتیا لري؛ ځکه چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم ټول ستر صحابه کرام د رسالت د ډیوې پتنګان او د هدایت د اسمان ستوري دي. هغوی د رسالت له رڼو چینو څخه اوبه څښلي او معنوي فیوضاتو او د نیکمرغۍ لوړو څوکو ته رسېدلي دي.
د اسلامي کتابونو او سرچینو له مطالعې څخه دا مفهوم ترلاسه کېږي، چې اصحاب کرام رضي الله عنهم د هدایت د ستورو په څېر دي. كه څوك له دوى څخه د يوه پيروي وكړي، نو هدايت به ومومي او خپل منزل ته به ورسېږي او د اسلام له سپېڅلي دين څخه به ډېر څه ترلاسه كړي.
که موږ د مصطفی صلی الله علیه وسلم د یارانو او د فکر او تاریخ د سترو شخصیتونو ژوند ته یوه کتنه وکړو، نو معلومه به شي چې هر یو یې جلا او ځانګړی ژوند درلود. ځینو یې زاهدانه ژوند تېر کړی؛ لکه سیدنا ابوذر غفاري رضی الله عنه، ځينو یې مجاهد ژوند تېر کړی؛ لکه سیدنا خالد بن ولید رضی الله عنه، ځینو نورو سوداګریز ژوند درلود؛ لکه حضرت عبدالرحمن بن عوف رضي الله عنه، ځينو يې علمي ژوند تېر کړی؛ لکه سیدنا عبدالله بن مسعود رضی الله عنه، او ځینې یې د رسول الله صلی الله علیه وسلم په خدمت کې وو؛ لکه حضرت سیدنا انس بن مالک رضی الله عنه او نور.
لنډه دا چې د انساني ژوند په هر اړخ کې د رسول الله صلی الله علیه وسلم اصحاب کرام غوره بېلګې دي، او موږ کولای شو د ژوند په هره برخه کې پر هغوی باور او اقتداء وکړو؛ ځکه چې دوی ټولو د رسول الله صلی الله علیه وسلم بشپړه پیروي کوله او یوه شېبه یې هم د هغه نافرماني نه کوله، بلکې د رسول الله صلی الله علیه وسلم په قدمونو پسې یې ګامونه پورته کول او د هیڅ ملامت کوونکي ملامتیا ته یې پام نه کاوه.
په سیرت کتابونو او مقالو کې د دې برخې لپاره غواړو د تاریخ د یوه ستر شخصیت او روڼ فکره کور ته لاړ شو؛ هغه شخصیت چې نوم یې د سیرت په غونډو او حلقاتو کې ډېر یادېږي او ژوند یې د سیرت او تاریخ په کتابونو کې ډېر لیدل کېږي؛ هغه دروند او مشهور شخصیت، حضرت عبدالله بن زبیر قریشي رضی الله عنه دی.
د دې موضوع د غوره کولو لاملونه:
ځینې لوستونکي شاید پوښتنه وکړي چې ولې مو دا شخصیت غوره کړ، په داسې حال کې چې دلته ډېر لوړ پوړي خلک شتون لري چې ژوند یې د لیکلو وړ دی او مشهور هم دي، نو د نوموړي ژوند لیکلو ته اړتیا نشته. د دې پوښتنې په ځواب کې باید ووایو چې حضرت عبدالله بن زبیر رضی الله عنه یو غوره او مشهور شخصیت و، مګر د هغه ژوند په تفصیل سره نه دی تشریح شوی او یوازې په لنډ ډول د هغه سیرت لیکل شوی. همدارنګه، په ځینو کتابونو کې چې د دې موضوع په اړه څه لیکل شوي، د دې نیکمرغه شخصیت د ژوند ټول اړخونه په کافي ډول نه دي بحث شوي؛ له همدې امله، موږ پرېکړه وکړه چې دا موضوع په بشپړه توګه وڅیړو او له باوري سرچینو څخه ګټه واخلو.
حضرت عبدالله بن زبیر رضي الله عنه داسې شخصیت دی چې په تاریخ کې یې ساری نه لیدل کېږي؛ نو د اسلامي ټولنې لپاره مناسبه ده چې دا نادر او قیمتي ګوهر نړۍ ته معرفي کړي او د ویاړ مډال خپل کړي. عبدالله څوک و؟ هغه د کومې کورنۍ څخه و؟ کله یې نړۍ ته سترګې پرانیستې؟ د هغه د شخصیت د پرمختګ لاملونه او عوامل څه وو؟ کله یې اسلام قبول کړ او کومې لاسته راوړنې یې شاته پرېښودې؟ او په لسګونو نورې پوښتنې…
د ګرانو لوستونکو د اسانتیا لپاره مو د دې موضوع منځپانګه په مختلفو برخو ویشلې ده. اوس به د دې موضوع لومړۍ برخه، چې د حضرت عبدالله بن زبیر رضي الله عنه د نوم، نسب، کورنۍ، او قبيلې په اړه ده، د مطالعې او څېړنې لپاره وړاندې کړو.
هیله مند یم چې الله تعالی موږ په دنیا کې د دغو سترو شخصیتونو ریښتیني پیروان وګرځوي او د قیامت په ورځ مو د داسې شخصیتونو سره یوځای کړي.
لنډیز
حضرت عبدالله بن زبیر رضي الله عنه د قریشو سپه سالار، په مدینه منوره کې د مسلمانانو لومړی زېږېدلی، زړور زمری، د بیت الله عائذ او د کعبې مصلوب، د رسول الله صلی الله علیه وسلم له یارانو څخه او د اسلام یو له زړورو مشرانو څخه دی، چې نوم یې په تاریخ کې په زړورتیا، ایمان او سرښندنې سره ثبت شوی. د هغه زیږون د یهودي خرافاتو او توهماتو د بطلان نښه وه او ژوند یې د وخت د ظالمانو او جابرانو پر مخ یوه قوي څپېړه وه.
هغه چا چې خپل ژوند په اخلاص سره قربان کړ او د مظلوم خلیفه حضرت عثمان ذي النورین رضی الله عنه او بیا د ام المؤمنین عایشه صدیقه رضی الله عنها دفاع یې وکړه، قایم اللیل او صائم النهار و. هغه د خپل پلار سره مینه درلوده او د مور اطاعت یې کاوه؛ د خدای کور ته یې پناه یووړه او کعبه یې ترمیم کړه. هغه سړی چې تر وروستۍ سلګۍ پورې د ظلم پر وړاندې ودرېد، هېڅکله ذلت ته تسلیم نه شو، او لکه د حضرت حسین رضی الله عنه په څېر د حق او حقیقت د دفاع لپاره یې خپله وینه د خدای د کور ترڅنګ قربان کړه.
By محمد فاتح