د نشنلیزم «ملتپالنې» پېدایښت او د هغهعناصر (دوهمه برخه)
د نشنلیزم مفهوم
نشلیزم لکه د نورو سیاسي مفکورو په څېر خپلې پېچلتیاوې او ابهامات لري. په هرصورت، په ټولیزه توګه، دا وېل کېدی شي چې نشنلیزم یا ملت پالنه یو ډول ټولیز شعور او پوهاوی دې چې د ملت سره تړاو لري. دا نظریه ملي حکومت د سیاسي سازمان تر ټولو لوړ شکل ګڼي او د بهرنیانو د یرغل او لاسوهنو پر وړاندې د داسې حکومت د جوړولو یا ساتلو لپاره، ملتپاله هڅې او مبارزې کوي.
په بل عبارت، نشنلیزم د یوې ایډیولوژۍ په توګه د داسې چلند د یوې بڼې په توګه لیدل کیږي چې د سیاسي فعالیتونو او بیان لپاره ملي شعور، قومي یا ژبني هویت کاروي. په دې برخه کې ملي حکومت د ملتپالنې او حکومتولۍ د یوځای کولو تر عنوان لاندې له یوې خوا د دولت د ځواکمنتیا او پیاوړتیا او له بلې خوا له رسمي کلتور څخه د اطاعت لپاره هویت جوړوونکې او د یووالي فضا رامنځ ته کوي.
همدارنګه، دا هم وېلی شو چې نشنلیزم بل څه نه دي، مګر په یوه ګډ یا عمومي ملکیت کې د مالکیت یا ګډون احساس چې ظرف یې هیواد او مظروف یې ملت دې.
له همدې امله، نشنلیزم یو ذهني حالت او د ډله ییزې ارادې په معنی ده چې د ملي حکومت په وړاندې د فرد ژوره وفاداري ښیي. په دې معنی، نشنلیزم د خپلواکۍ د لاسته راوړلو او ساتلو لپاره یو ایډیوژیکي حرکت دې؛ همدارنګه د هغو خلکو لپاره چې غړي یې د یو بالقوه او بالفعل ملت په جوړولو باور لري، یووالی او هویت دې.
له بلې خوا، د نشنلیزم اصلي بنسټ د عامه کلتور او سیاسي سمبول په یوه بڼه ولاړ دې، او په پای کې، یو سیاسي ډله ییز کلتور دې چې هڅه کوي خلک داسې وروزي چې خپل مليت سره مینه وکړي او ویاړ پرې وکړي او د قوانینو اطاعت او له خاورې دفاع وکړي.« لیون پی برادت» د ملتپالنې سیاسي شتون له خالص سیاسي توصیف څخه لوړ ګڼي او لیکي: «نشنلیزم هغه هنداره ده چې په هغې کې خلک خپل ځان ویني او تعریفوي (دا هغه منشور دې چې خلک د هغه په واسطه ویني، ارزونه کوي او د پېښو او نورو کسانو په وړاندې غبرګون ښیي. نشنلیزم ځانګړي غیر مادي ځانګړتیاوې لري چې په پېروانو کې د ادراک، هوډ او ارادې سبب ګرځي.) په بل عبارت، نشنلیزم هغه وسیله ده چې په واسطه یې د ملي غرور او ځان درناوي په لوړولو سره د خپل هویت روښانه احساس ترلاسه کولی شي.
په سیاسي او کلتوري پروګرامونو کې د ننوتلو لپاره نشنلیزم د اصالت، دوام، وقار، تقدیر او برخلیک او وطن سره مینې په څېر مفکورو او مفاهیمو ته اړتیا لري؛ دا مفکورې د ملت د تېر او اوسني حالت د ارزونې او مطلوبو موخو ته د رسېدو لپاره د معیارونو په توګه وړاندې کېږي. اصالت د خپل ریښتیني ځان موندلو او د تېرو وختونو د نښو او آثارو پاکولو په معنی ده کوم چې باید د تاریخ پوهانو، هنرمندانو، لرغونپوهانو او کلتور جوړونکو لخوا ثابت شي. دلته، اصالت د حقیقت سره مترادف کیږي، او د اصل سره د بدل تضاد او زموږ او نورو ترمنځ دقیق توپیر موندل د ورځني بحثونو په اصلي موضوع بدلیږي.
د دوام مفهوم د وخت په اوږدو کې د همغږي او یووالي معنی لري. د وقار او منزلت مفهوم هم د داخلي ارزښتونو د بیا موندلو او د یو ریښتیني وقار او دبدبې ترلاسه کول دي؛ د وقار دغه تعبير، د زړې عهد نامې او له هغې څخه اخستل شوي اصل او نسب ته په اشارې سره، ژمنه کوي چې هغه مقام او منزلت بېرته ترلاسه کړي چې په هغه کې د مظلوم هویت له څنډې څخه خپل اصلي عظمت او لویي ته را وګرځي.
نشنلیزم د بورژوازي د سیاست له اصولو څخه شمېرل کیږي . دا اصل په دې باور دې چې د خپل ملت ځانګړتياوې او ارزښتونه غوره او عزتمند ګڼي او په عين حال کې، هغه نور ملتونه کم ارزښته او دښمن ګڼي. نشنلیزم هڅه کوي چې د ملتونو تر منځ شخړه او دښمني رامنځته کړي او په بورژوازي ټولنه کې د ملت د مفکورې له راڅرګندېدو سره رامنځ ته شوی او د سرمایه دارۍ په وده پورې تړلی ده.
