لیکوال: ابو جریر

 

(اسلامي عقاید؛ د ماشومانو ډېوه (یوولسمه برخه

پوښتنه: لمونځ په څو ډوله دی؟
ځواب (فرض، واجب، سنت، او مستحب) فرض (عینی او کفائي) لمونځ؛ فرض عین لمونځونه: د سهار دوه رکعته، د ماسپښین څلور رکعته، د مازیګر څلور رکعته، د ماښام دري رکعته، د ماخستن څلور رکعته، او د جمعې دوه رکعته لمونځ فرض عین دي، او فرض کفائي؛ د جنازي لمونځ او تعرضي جهاد چې په کافې اندازه مجاهدین موجود وي.
پښتنه: فرض عین او کفائې تعریف کړئ؟
ځواب: فرض عین هغه دی چې ټول مسلمانان د هغه په ادا کولو مکلف وي او د بعضو په ادا کولو د ټولو له غاړې نه ساقط کیږي.
 فرض کفائې هغه دی چې ټول مسلمانان په هغه مکلف دي خو د بعضو خلګو په ادا کولو د نورو له غاړي ساقط کیږي.
پوښتنه: آیا فرض کفائې هم ځیني وخت فرض عین کیږي ؟
ځواب هو ځېني علماء په دې باور دي، کله چې میت موجود وي جنازه په هغه خلګو فرض عین کیږي چې نژدي وي، همدارنګه د مسلمانانو د ضعف په  وخت او د کفارو یرغل د مسلمانانو په مقدساتو (لکه په بیت المقدس) وخت کې جهاد فرض عین کیږی.
پوښتنه: د جنازې لمونځ بیان کړئ؟
ځواب: د جنازې لمونځ څلور تکبیرونه لري، د لمړي تکبیر نه وروسته سبحانک اللهم، د دوهم تکبیر نه بعد درود شریف، د دریم تکبیر نه بعد دعا او د څلورم تکبیر نه وروسته سلام ویل کیږي، خو د میت/متوفي مسلماني شرط ده.
پوښتنه: کوم لمونځونه واجب دي؟
ځواب: د دوه اخترو او د ماخستن دري رکعته وتر لمونځ واجب دي.
پوښتنه: د اخترونو د لمانځه خلاصه بیان کړئ؟
ځواب: د اختر لمونځ اته تکبیرونه لري دوه رکعته دی، دواړه رکعتونه ډک دي، د زوایدو تکبیرو سره په جهر ویل کیږي، زواید تکبیرونه په لومړي رکعت کې وروسته له ثناء ویلو، او دوهم رکعت کې وروسته له قرائت ویل کیږي.
پوښتنه: کوم لمونځ ته وتر وایي طریقه یې بیان کړئ؟
ځواب:  د ماخستن وروستي درې رکعته وِتر واجب لمونځ دی، دري واړه رکعتونه یې ډک ویل کیږي، په دریم رکعت د سورة ویلو وروسته لاسونه د غوږو نرمۍ ته پورته کیږي بیا دعای قنوت ویل کیږي.
پوښتنه: دعای قنوت بیان کړئ؟
ځواب: د حنفي مذهب دعای قنوت:
«اَلَّلهُمَّ اِنَّا نَسْتَعِيْنُكَ وَ نَسْتَغْفِرُكَ وَ نُؤْمِنُ بِكَ وَ نَتَوَكَّلُ عَلَيْكَ وَ نُثْنِيْ عَلَيْكَ الْخَيْرَ، نَشْكُرُكَ وَ لاَ نَكْفُرُكَ، وَ نَخْلَعُ وَ نَتْرُكُ مَنْ يَّفْجُرُكَ. اَلَّلهُمَّ اِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ لَكَ نُصَلِّيْ وَنَسْجُدُ وَ اِلَيْكَ نَسْعَي وَ نَحْفِدُ، نَرْجُوْ رَحْمَتَكَ وَ نَخْشَي عَذَابَكَ اِنَّ عَذَابَكَ بِالْكُفَّارِ مُلْحِقْ.
ژباړه: ای زموږ ربه ستا نه مرسته او مغفرت غواړو او په تا ایمان راوړو او په ټولو چارو کې په تا توکل کوو او ټوله ثناء تاته اختصاص کوو او له تا مننه کوو او ستا له نعمتونو انکار نه کوو او هر هغه څوک چې ستا له امر نه سرغړونه وکړي له هغه جدا او هغه ترک کوو. اي زموږ ربه فقط ستا عبادت کوو او ستا لپاره لمونځ وایو او سجده کوو او ټولي هڅې او کوښښونه ستا لپاره دي او ستا رحمت ته امیدوار یو او ستا له عذاب څخه ویریږو چې بېشکه ستا عذاب کافران ته رسېدونکی دی.
پوښتنه: سنت لمونځونه کوم دي؟
ځواب: تر هر څه د مخه باید ووایو چې سنت لمونځونه په دوه ډوله دي (مؤکد او غیر مؤکد) مؤکد: د ورځې پنځه وخته د لمونځونو سنتونه، لکه دوه رکعته د سهار له فرض لمانځه نه مخکې، څلور مخکې او دوه وروسته د ماسپښین له فرضو، دوه رکعته د ماښام له فرضو ورسته، دوه رکعته د ماخوستن له فرضو وروسته دي. غیر مؤکد: سنت زواید: هغه چې له فرض او سنتو وروسته یا مخکې ادا کیږي لکه: څلور رکعته مخکې د مازیګر له فرضو، شپږ رکعته وروسته د ماښام له لمونځ، څلور رکعته مخکې د ماخوستن له لمونځ، دوه رکعته د ماسپښین له سنتو وروسته، او ۲-۸-۱۲ رکعته د تهجد لمونځ.
پوښتنه: مستحب لمونځونه کوم دي؟
ځواب: مستحب لمونځونه (زواید او نفل)
سنت زواید: دوه رکعته تحیه الوضو، دوه رکعته تحیه المسجد، څلور یا دوه رکعته د اشراق لمونځ، دوه رکعته د استخارې لمونځ، دوه رکعته د خسوف او کسوف لمونځ دی.
پوښتنه: نفل لمونځ کوم ډول لمونځ دی؟
ځواب: نفل لمونځ لکه دوه رکعته د توبې لمونځ، دوه رکعته د شکرانې لمونځ، دوه رکعته د حاجت لمونځ، دوه رکعته د سفر نه مخکې، دوه رکعته له سفر وروسته، او څلور رکعته صلاة التسبیح دی.
پوښتنه: د لمانځه واجبات بیان کړئ؟
ځواب: ۱- د سورة فاتحه ویل، ۲- د یو سورة،  یا د یو اوږد آیت او یا د درې لنډو آیتونو ویل پرته له سورة فاتحه څخه، دا د فرضو په لومړنیو دوه رکعتونو، د سنتو او نوافلو  په ټولو رکعتونو کې واجب دي. ۳- د دعای قنوت ویل په وترو کې، ۴- تعدیل ارکان، ۵- د امام متابعت، ۶- د التحیات ویل، ۷- لمړۍ قعده (ناسته).
پوښتنه: واجب که په لمانځه کې سهواً یا عمداً ترک شي څه کیږي او څه باید وکړو؟
ځواب: که سهواً په لمانځه کې یو واجب ترک شي سجده سهوا لازمیږي، او که عمداً یې ترک شي د بعضو علماؤ په نزد اعاده یې واجب ده او د ځینو علماؤ په قول لمونځ یې مکروه کیږي خو لمونځ یې له غاړي ساقط کیږي که اعاده یې هم ونکړي. او دا نظر د اکثرو فقهاؤ دی.
Leave A Reply

Exit mobile version