لیکوال: عبیدالله نیمروزی
ام المؤمنین حضرت عایشه صدیقه رضي الله عنها (پنځمه برخه)
ولې ژر قضاوت کوی؟
«لَولا اِذ سَمِعتُمُوُهُ ظَنَّ المُؤمِنُونَ وَالمُؤمِنات بِأنفُسِهُم خَیراً وَ قالُوا هَذا اِفکٌ مٌبِینُ» « ولي هغه مهال چې دغه تهمت مو واورېده، ستاسو مومن نر او ښځې نېک ګمان ونکړ، او (پاکوالی یې) خوښ نکړ، او ویې نه ویل چې دا روښانه او غټ تهمت دی؟»
هیڅوک باید پرته له تحقیق څخه هیڅ خبره ونه مني او تر هغه وخته پورې چې په اړه یې پریکړه کوونکي دلایل ترلاسه نشي، قضیه باید په ښه نیت سره وګوري، او د افواهاتو هڅول او خپرول حرام دي.
د یو مسلمان اړیکي، له یو بل سره مینه او محبت باید داسې وي چې د خپل مسلمان ورور او خور ستونزه او کړاو خپل وګڼي. نو لکه څنګه چې د خپل ځان په اړه ښه فکر کوي باید د نورو مسلمانانو په اړه هم ورته فکر وکړي او دا مسله دومره مهمه ده چې د دې پرځای چې خدای فرمایي: د نورو لپاره ښه فکر او ښه ګمان ولرئ. هغه وايي: په خپل ځان ښه باور ولرئ، يعنې لکه څنګه چې تاسو د ځان لپاره دا کار ناشونی ګڼئ، د خپلو مسلمانو وروڼو او خويندو لپاره دا کار ناشونی وګڼئ.
که تاسو د یو مسلمان په اړه بدې او نامناسبې خبرې واوری، باور مه کوئ او مه یې اضافه کوئ. بلکي د مؤمن دنده دا ده چي هغه غيبتونه ليري کړي او ووايي: نه! دا خبره په بشپړه توګه ناسمه او لوی دروغ دی. له همدې امله د نورو خلکو د عزت او مقام ساتنه په اسلام کې ډېره مهمه ده او د مؤمنانو په اړه د بې اساسه او بې بنسټه افواهاتو په وړاندې چوپ پاتې کېدل روا نه دي.
ولې د خپلې ادعا لپاره شواهد نه وړاندې کوئ؟
لَولا جَاءُو عَلَیهِ بِاَربَعَةِ شُهَدآءَ فَاِذَا لَم یَأتُوا بِالشُهُداءِ فَاُولئِکَ عِندَاللهِ هُمُ الکَذِبُونَ» نو ولي دوی اړین شاهدان نه دي راوړي؟، نو څنګه چې دوی شاهدان حاضر نه کړه .دوی پخپله د خدای په وړاندې درواغجنان دي [او د شلاقوهلو مستحق دي].”
د چا خبره چې پر بل چا تهمت کوي باید باور پرې ونه شي او له بلې خوا باید له هغه څخه ثبوت، شواهد او شاهدان وغوښتل شي، ځکه چې په اسلامي ټولنه کې باید ناپوهي او بې ایماني غالبه نه شي، که نه نو د هر متعصب شخص خبرې به د مسلمان عزت به خراب کړي. نو د خپلې ادعا د ثابتولو لپاره باید شاهد راوغواړي.
که ملامتوونکی د خپلو ادعاوو لپاره قانع کوونکی شاهد او ثبوت نه شي راوړی، باید د هغه خبرو ته پام ونه کړي، حتی هغه ته سپکاوی وکړي او په فزیکي توګه هغه ته سزا ورکړي، ترڅو څوک د چا د سپکاوي جرات ونه کړي.
د خدای فضل او رحمت تل له مومنانو سره وي
وَلَولَا فَضلُ اللهِ عَلَیکُم وَرَحمَتُهُ فِی الدُنیَا وَفِی الآخِرَةِ لَمَسَّکُم فِی مَآ اَفَضتُم فِیهِ عَذَابٌ عَظِیمٌ» «
انسان باید پوه شي چې که د خدای فضل او رحمت د هغه حالت پټ نه کړي، ډیر ژر به د هلاکت او بربادۍ په لور وګرځي، هغه هم د خپلو نامناسبو کړنو له امله؛ خو مهربان رب د هغه لاس په لاس کې اخلي او په خپل فضل او کرم سره يې په هر حالت کې د ګمراهۍ او بدبختۍ له اوره وژغوري.
مؤمن باید په هغه څه کې چې د ده په ذهن کې راځي هغه ته باید پام وي، ځکه چې دا بې بنسټه خبرې د هغه سر بر باد کړي او په دنیا او آخرت کې الهي عذاب یې په برخه شي. نو په دې حالت کې دا د خدای فضل او رحمت دی چې یو کس ته د هغه د ټولو خبرو سزا نه ورکوي. که نه نو د هغو ناحقه طعناتو او بې بنسټه خبرو په مقابل کې چې انسان يې کوي، ښايي د دردېدونکې عذاب سره مخ شي.
په نورو بدګوماني مه کوئ!
«اِذ تلقَونَهُ بِاَلسِنَتِکُم وَتَقُولُونَ بِاَفواهِکُم ما لَیسَ لَکُم بِهِ عِلمٌ وَتَحسَبُونَهُ هَیِّنَا وَ هُوَ عِندَاللهِ عَظِیمٌ» «تاسو کله چې د دې شایعې هرکلی کوی او د يو بل له ژبو به مو موندل او په خوله به مو داسې څه خپرول چې علم او پوهه به مو نه درلوده. او تاسو دا فکر کاوه چې دا یوه ساده او کوچنۍ خبره ده، په داسې حال کې چې د خدای په وړاندې دا یوه لویه وه [او سخت عذاب لري]
تاسو باید هره خبره له تحقیق پرته ونه منئ
بیانونه باید د موضوع په اړه د کافي پوهې او علم پر بنسټ وي، او تاسو باید د هغه څه په اړه قضاوت ونه کړئ چې تاسو یې نه پوهیږئ.
د خلکو له عزت او ناموس سره لوبې مه کوه او دا فکر مه کوه چې ته عزتمند او له ستونزو خلاص یې.
د بې اساسه افواهاتو خپرول، په ځانګړې توګه په مهمو مواردو کې چې د مسلمان شهرت ته زیان رسوي، له لویو ګناهونو څخه شمېرل کیږي، او کیدای شي دا خبرې تاسو ته بې ارزښته وي او تاسو یې هیڅ شی ونه ګڼئ. مګر دا خدای ته خورا لوی دی.
وَلَولآ اِذ سَمِعتُمُوُهُ قُلتُم مَا یَکُونُ لَنَا اَن نَتَکَلّمَ بِهَذا سُبحنَکَ هَذا بُهتانٌ عَظِیمٌ» ژباړه: کله چې مو دا خبره واورېده نو ولې دې نه وې ویل: موږ ته اجازه نه شته چې پر تا د توهین لپاره خپلې ژبې خلاصې کړو، سبحان الله! دا یو لوی سپکاوی دی.”
مومنان دې قرآني نصیحت واوري!
یَعِظُکُمُ اللهُ اَن تَعُودُوا لِمِثلِهِ اَبَداً إن کُنتُم مُؤمنِینَ» ژباړه: “خدای تاسو ته نصیحت کوي که تاسو مؤمنان یاست؛ هېڅکله داسې کار مه تکراروئ [او ځان د داسې ناورین مخامخ کړی، ځکه ریښتینی ایمان له دروغو سره جوړ نه دی]
په قرآن کریم کې د دې کیسو لیکل د مومنانو د عبرت لپاره دي.
انسان تل نصیحت او تبلیغ ته اړتیا لري، په ځانګړې توګه هغه تبلیغ او نصیحت ته چې الهي وي.
د لارښوونې کیسې تکرار کول ډیري ګټې لري، یو دا چې نور داسې شیانو ته نه ځي.
د “افک” کیسه ته لمنه وهل او د حضرت عایشه صدیقه رضی الله عنها د خاص برائت نه منل له مؤمن څخه لرې خبره ده.
وَیُبیِّنُ اللهُ لَکُم الآیاتِ وَاللهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ» ترجمه: “الله جل جلاله تاسو ته نښې [خپل څرګند احکام] څرګندوي، او الله [ستاسو له اړتياوو او د ژوند په ښو او بدو عواملو] خبر دى. او هغه حکیم دی [او د هغه حکمت به ستاسو لپاره قواعد او مقررات روښانه کړي.
نو
-
د داسې ښکاره حکمونو صادرول پخپله د خلکو د هوساینې لپاره دي.
-
د څښتن لخوا د مختلفو احکامو څرګندول د بندګانو په وړاندې د هغه د رحم نښه ده.
-
دیني حکمونه، حلال او حرام شیان باید د خدای له خوا راشي، نه د انسانانو.
-
د دې قضیې (افک) ظهور او په قرآن کې د هغې تکرار د خدای په حکمت او پوهه ولاړ دی.
-
د هغه چا لپاره دردناکه سزا چې حضرت عایشه صدیقې باندې تهمت وایي.
اِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ اَن تَشِیعَ الفَاحِشَة فِی الَّذِینَ ءَامنُو لَهُم عَذابٌ اَلِیمٌ فِی الدُّنیا وَالآخِرَةِ وَاللهُ یَعلَمُ وَاَنتُم لا تَعلَمُونَ» « بې له شکه هغه کسان چې غواړي د مؤمنانو په منځ کې لویه ګناه خپره شي، دوی به په دنیا او آخرت کې عذاب ویني، او خدای [د زنا ناوړه پایلې او وژونکي اغیزې باندې] پوهیږي، او تاسو نه پوهیږئ [د ګناهونو د خپریدو مختلف اړخونه او ناپاکتوب].”
نو:
-
کوم کسان چې د پېغمبراکرم (ص) کورنۍ او صحابه کرامو ته د قلم، ژبې، فلم او داسې نورو په ذریعه بدرګه کوي، د هغوی لپاره دردناک عذاب تیار شوی دی.
-
هغه څوک چې د دې حجرې او د دې خړو اوبو څخه ماهیان د ورته بې اساسه افواهاتو تکرار خوښوي، ډیر ژر به د خپلو اعمالو سزا ورکړل شي.
