په تمدن کې د رسول الله صلی الله علیه وسلم کړنې ( لومړۍ برخه)
لنډیز
اسلامي تمدن له مختلفو اړخونو د ساینس پوهانو او متخصصینو پام ځانته اړولی دې او په دې برخه کې بې شمېره کتابونه او مقالې لیکل شوي دي. خو هغه څه چې له پامه غورځول شوي، د دې ستر تمدن په بنسټ او تاسیس کې د اسلام د ګران پیغمبر صلی الله علیه وسلم بنسټیز او نه بدلیدونکی رول دی، چې د دې دنګې ونې نیالګی د رسول الله صلی الله علیه وسلم په پیاوړو لاسونو باندې کښینول شو او بنسټونه یې مدینې منورې ته د هغه مبارک په هجرت او د یثرب په ښار کې د اسلامي دولت په تاسیس سره پياوړي شول. په دې مقاله کې د تمدن بنسټیز عناصر د ساینس پوهانو له نظره څیړل شوي او د امنیت او سولې، اسلامي پیوستون، تعاون او همکارۍ، اخلاق، زغم او بخښنې، یووالي او صداقت او نسبي سوکالۍ په رامنځته کولو کې چې د تمدن د زیږون او ودې لپاره اغیزمن عوامل دي، د رسول الله صلی الله علیه وسلم رول تشریح شوی دې.
سریزه
د ساینس پوهانو له نظره، اسلامي تمدن څو ځله له مختلفو ابعادو مطالعه شوی دی. دغه تمدن په خپل ميکانيزم کې تر ټولو ستر علمي نظام جوړ کړ او نړۍ ته يې په بېلابېلو علمي ډګرونو کې ارزښتناک شخصيتونه وړاندې کړل، د اسلامي تمدن چټک پرمختګ او پراخوالی، تکامل او بشپړتیا او همدارنګه د دې تمدن په بنسټ ایښودنه او ځلېدو کې د بېلا بېلو قومونو او طبقو همکارۍ او ګډون، یو له هغو شیانو څخه دی چې هر چا ته د تعجب او ستاینې وړ دې او ډېر متفکرین په تېره بیا غربي متفکرین یې دې ته اړ کړي چې په دې برخه کې اعتراف وکړي. خو بايد يادونه وشي چې د اسلام زرينه دوره د ديني او معنوي ژوند د شدت او قوت او د ايډيالوژيو د تحقق او د ارزښتونو د څرګندیدلو او ساتنې له اړخه همغه دوره ده چې د رسول الله (ص) د طیبه ژوند او په مدینه منوره کې د اسلام له واکمنۍ سره مقارنه او نږدې ده، او لکه هغه تخم چې کرل کیږي او یوه ونه له هغې څخه وده کوي او د وخت په تیریدو سره د مناسبې ځمکې څخه تغذیه کیږي او حاصل ته رسیږي؛ د اسلامي تمدن ونه هم د پیغمبر صلی الله علیه وسلم په مبارکو لاسونو له کرلو څو پیړۍ وروسته؛ میوه یې د فرهنګ او هنر، دیني، فکري او ادبي علومو په ډګر کې څرګنده شوه.
د الهي وحیې او د رسول الله صلی الله علیه وسلم له کړنو څخه په استفادې سره اسلامي تمدن، د پخوالي او بشپړتیا داسې درجې ته ورسېد چې یو سویسی ساینس پوه “اډم میټز” په خپل کتاب کې د هجري څلورمه پېړۍ یې د اسلامي رینسانس(د اسلام د بیا زېږیدنې دوره) دوره بللې ده. او میرمن “زیګفریډ هونکي” دا تمدن د یونان تمدن په نسبت دوه چنده لوی بولي. هغه په دې باور ده: مسلمانانو د یونان په پرتله په لویدیځه نړۍ ډیر مستقیم او څو اړخیزه اغیزه کړې، هغه هیله څرګندوي چې کیدای شي د پخوا په څیر کله چې مسلمانانو د ځمکې بڼه بدله کړه، زموږ برخلیک به ډیر ژر په دوی پورې وتړل شي.
لکه څنګه چې وویل شول، اسلامي تمدن له مختلفو اړخونو څخه تر بحث او څېړنې لاندې نیول شوی دې؛ اما له بده مرغه د دې تمدن په بنسټ ايښودنه او جوړولو کې د رسول الله صلی الله علیه وسلم رول ته کمه پاملرنه شوې ده. په دې لیکنه کې د رسول الله صلی الله علیه وسلم رول په دې برخه کې د هغو بنسټیزو عناصرو او عواملو په پام سره چې د انساني تمدن په رامنځته کولو او وده کې اغېزمن دي؛ تر څیړنې او ارزونې لاندې نیول کیږي.
لیکوال: ابو جریر
By محمد فاتح