د حضرت علي (رضیاللهعنه) د ابدي آثارو او یادگارونو له جملې څخه چې د اسلامي تاريخ تر پايه به ثابت پاتې وي د اسلامي تاريخ د اصل ټاکل دی.
د حضرت عمر رضي الله عنه په زمانه کې د پېښو د ثبتولو د نېټې ټاکلو په اړه بېلابېل نظرونه موجود وو حضرت عمر رضي الله عنه د شورا خلک راغونډ کړل او له هغوی څخه د نظر غوښتنه وکړه. ځینو خلکو وویل: د هغو ایرانیانو طریقه عملي کړئ چې د پاچا زیږون یا تاج اېښونې مراسم د تاریخ پيل ګڼي. ځینو خلکو د رومیانو تقلید ته رایه ورکړه. ځينو ويل چې د رسول الله (صلى الله عليه و اله و سلم) د پيدايښت ورځ او ځينو ويل چې د رسول الله (صلى الله عليه و اله و سلم) د بعثت کلیزه به د تاریخ پیل وي. حضرت عمر (رضیاللهعنه) الله (ج) دا ټول نظرونه د دليل په حواله رد کړل. بیا حضرت علی رضی الله عنه وړاندیز وکړ چې له مکې څخه مدینې ته د رسول الله صلی الله علیه وسلم د هجرت کال دې د اسلام د تاریخ پیل وټاکې ، حضرت عمر (رضي الله عنه) د هغه رايه تاييد کړه او د صحابه کرامو له اجماع وروسته یې امر وکړ چې د اسلام تاریخ دې د رسول الله (صلی الله علیه وسلم) د هجرت پر بنسټ ترتیب شي.
په دې توګه، د اسلامي کلیزې له یوې داسې پیښې سره تړلې ده چې خپله معنی او مفهوم لري او خپل ځانګړی رسالت سرته رسوي، او د نورو ادیانو د تقویم په څیر په هیڅ شخصیت پورې اړه نه لري، حتی د اسلام د پیغمبر صلی الله علیه وسلم شخصیت هم، چې د انسانانو تر ټولو ستر شخصیت او د خدای او مسلمانانو په وړاندې ډېر محبوبيت لري. همدارنګه دا په فتحو، غزاواتو پورې تړلی نه دی او له هجرت سره يې تړاو د ژور فکر او سترې فلسفې پر بنسټ ولاړ دی او په دې بنسټ کې د زيری او نېک شګون اړخ هم لري، ځکه دا د بشر په تاریخ او انساني لاره کې د نوي دور پیل دی او له بلې خوا دا پیغام رسوي چې د باور، زړورتیا او ځان قربانۍ په اصولو ټینګ پاتې کېدل د بریا راز دی. عقيدتي او اصولي اړخ تل په عرفي او طبیعي اړخ مخکښ دی.
ابوجحیفه (رضیاللهعنه) وایي: زه شاهد وم چې حضرت علي رضی الله عنه د حضرت عمر رضی الله عنه له شهادت وروسته راغی او له مخ څخه یې ټوکر لیرې کړ او ویې ویل: د خدای رحمت دی پر تا وی ای ابوحفص! قسم په خداى چې اوس له رسول الله (صلى الله عليه و اله و صحبه و سلم) نه وروسته له تا پرته بل څوك نه دى پاتې چې زه له خدايه وغواړم چې زما عمل نامه د هغه د عمل نامې په شان کړئ.
همدارنګه حضرت علي (رضي الله عنه) په نهج البلاغه کې د حضرت عمر (رضي الله عنه) په اړه و فرمايل: څومره عجيبه سړى و، کږېدنه يې سمه کړه او د ټولنيزو ناروغيو درملنه يې کول،د رسول الله صلی الله علیه وسلم سنت د ثواب په توګه، هغه فتنې او ګډوډي له منځه ېووړه، هغه نړۍ پاکه او بې عيبه پریښوده. هغه د خلافت ښه والی ترلاسه کړ او له بدیو څخه یې تېر شو.افسوس، هغه د لوی خدای اطاعت وکړ او د اړتیا په صورت کې یې له خدای څخه ویره وکړه.
لیکوال: شکران احمدي
By محمد فاتح