د اسلامي شريعت پاکو لارښوونو د ځوانۍ له فرصت څخه په ګټې اخستنې باندې تاکيد کړی، او له ژوند څخه په ښه توګه د استفادې او د وخت په پابندۍ امر کړی، مخکې له دې چې بوډاتوب ته ورسيږي. په اسلام کې داسې کسان شته چې د خدای تعالی د رحمت تر سیوري لاندې وي، چې د الله تعالی په عبادت او بندګۍ لوی شوي وي، د نفسي خواهشاتو په لالهاندۍ کې نه وي راښکته شوي او د جنت په بټۍ کې نه دي غوړیدلي. او د هغه له رحمت څخه نه نا امیده کیږي؛ ځکه چې د نا امیدۍ روح چې په ځوانانو کې یې په مختلفو کچو نفوذ کړی دی هیڅ توجیه نلري او موږ په دې نړۍ کې د خدای عبادت نه کوو په دې شرط چې هغه موږ ته واک او واکمني راکړي – که څه هم موږ خپل ټول ځواک په دې لاره کې کاروو -؛ مګر په حقیقت کې موږ د خدای عبادت کوو ځکه چې دا زموږ دنده ده او دا زموږ مسؤلیت دی چې د خدای حقونه په هر وخت کې ادا کړو، او د دې دورې په جریان کې ترټولو مهمه ګټه دا ده چې هر څوک په اخلاص او پرته له ویرې د حق پیروي وکړي. او د حق لپاره په پوره جديت سره هڅه وکړي تر څو چې خدای د هغه په ژوند کې [د عبادت او …] په واسطه راضي شي یا د هغه په مرګ [د جهاد او جګړې ډګرونه او … ] چې د هغه دښمنان به په غوسه شي.
جعفر بن ابی طالب او د هغه ملګري د مؤته په جګړه کې
حضرت جعفر بن ابی طالب رضي الله عنه په یوویشت کلنۍ کې ایمان راوړ او حبشې ته د هجرت د پلاوي مشر وټاکل شو او د هغه حکمت او د بصیرت پراخوالی د دې لامل شو چې د مهاجرینو ځای په حبشه کې تثببیت شي. او په کومه ورځ چې له مسلمانانو سره یو ځای شو، رسول الله صلی الله علیه وسلم د هغه په راتګ ډېر خوشاله شو او ویې ویل: په خدای قسم، نه پوهېږم په کوم یوه ډېر خوشحاله شم؟ !” د خیبر په فتحې یا د جعفر په راتللو؟ له حبشې څخه له رارسیدو یو کال وروسته د مؤتې په غزوه کې د قوماندان په توګه وټاکل شو او په یو څلویښت کلنۍ کې په همدې غزوه کې شهید شو.
په لومړيو زرينو ورځو کې چې د دعوت په دې مهمه مسله کې يې زياتره برخه اخيستې وه او د مسووليت احساس يې کاوه هغه ځوانان وو. چې د اسلام له لومړيو سفيرانو څخه یو هم حضرت مصعب بن عمير وو. هغه د قريشو يو په زړه پورې ځوان و چې د دعوت په لومړيو پړاوونو او د مسلمانانو د لومړي هجرت په وخت کې يې حبشې ته هجرت وکړ او کله چې له هجرت څخه راستون شو نو رسول الله (ص) هغه (صلی الله علیه وسلم) د مدینې خلکو ته د دیني احکامو او حقایقو د زده کولو لپاره واستاوه، چې د اسلام غوره سفیران وو.
حضرت مصعب رضي الله عنه د بدر په ورځ او د احد په ورځ هم د اسلام د دین ممثل وو، چې بالاخره یې د شهادت څاڅکي وڅښل او د خدای جل جلاله او د رسول الله صلی الله علیه وسلم لیدو ته ورغی. د هغه په باره کې دا آيتونه نازل شول: «مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ ۖ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ ۖ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا» [سورۀ اﻷحزاب : 23] (د مؤمنانو په مینځ کې داسې خلک دي چې په وفادارۍ سره یې د خدای سره کړې ژمنې پوره کړې؛ ځینې یې شهیدان شوي او ځینې یې [شهادت] ته په تمه دي او دوی هیڅکله خپل باورونو کې بدلون نه دی کړی. ].)
حضرت مصعب په ځوانۍ کې وفات شو، پرته له دې چې د الله تعالی د رضا او د شهادت لوړ مقام له ځانه سره ولري، له دې فاني نړۍ څخه بل څه ورسره نه وو.
مسلمان ځوانان د مېړانې، زړورتيا، سخاوت او قربانۍ تر ټولو غوره تاريخي بېلګې دي او د جهاد ډګر يې د همدې ادعا تر ټولو ښه واقعي منظره ده. کله چې رسول الله صلی الله علیه وسلم احد ته ولاړ او ټول صحابه کرام په قطار کې ولاړ وو، نو رسول الله صلی الله علیه وسلم کوچني ماشومان په جهاد کې له ګډون څخه منع کړل او سمره بن جندب رضی الله عنه یو له دغو ځوانانو څخه وو، په داسې حال کې چې رافع بن خدیج ته په جګړه کې د ګډون اجازه ورکړل شوې وه، په دې وخت کې سمره بن جندب خپل پلار ته وویل: پلاره! رسول الله صلی الله علیه وسلم رافع ته اجازه ورکړه چې په جګړه کې برخه واخلي او زما ګډون یې رد کړ، په داسې حال کې چې زه په غیږ نیولو کې له رفیع څخه ډیر پیاوړی یم.
د هغه پلار رسول الله صلی الله علیه و سلم ته ورغی او ویې ویل: ای د خدای رسوله! تا زما زوی په جهاد کې له ګډونه منع کړ، خو رافع بن خدیج ته مو اجازه ورکړه، په داسې حال کې چې زما زوی په غېږ نیولو کې له رافع څخه پیاوړی دی.
په دې وخت کې رسول الله صلی الله علیه وسلم سمره او رفیع ته امر وکړ چې یو ځای غېږه وباسي او سمره رافع ته په غېږه کې ماتې ورکړه او رسول الله صلی الله علیه وسلم هغه ته مبارکي ورکړه او په جهاد کې يې د ګډون اجازه ورکړه.
تاریخ روایت کوي چې اسامه بن زید د رسول الله صلی الله علیه وسلم په حکم د لښکر امیر او قومندان وټاکل شو او د اتلس کلنۍ په عمر له خپلې جګړې څخه په فتحه راستون شو.
همدارنګه تاریخ د ډیرو فتوحاتو شاهد دی لکه محمد بن قاسم ثقفي چې د اسلامي تاریخ له سترو شخصیتونو څخه دی او په اوولس کلنۍ کې د لښکر د قومندان په توګه وټاکل شو او د ځمکې پر مخ لوی پرمختګ ته ورسېدی.
زید بن ثابت او د هغه نه ستړي کېدونکي هڅې
یو شمېر ارواپوهان په دې باور دي، چې که یو څوک د خپل فکري استعداد پنځوس سلنه ګټه واخلي، کولای شي څلوېښت ژبې زده کړي او په یو وخت په لسګونو پوهنتونونو کې تدریس هم وکړي. د دې نظریې هضم کول یو څه ستونزمن دي، په داسې حال کې چې د دعوت په ځوان نسل کې د دې ډیری ژوندي مثالونه شتون لري، د هغه مثال “زید بن ثابت” دی دی یوولس کلن و چې رسول الله صلی الله علیه وسلم ورته د عبراني ژبې د زده کولو امر وکړ، په داسې حال کې چې زید د خپل قوم له خوا رسول الله صلی الله علیه وسلم ته لېږل شوی وو چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم په وړاندې خپل لیک ولولي. حضرت زید رضي الله عنه وایي: ما رسول الله صلی الله علیه وسلم ته څو آیتونه ولوستل، هغه ته یې ښه خوند ورکړ او ویې ویل: ای زید! د يهودو كتاب (تورات) زده كړه؛ ځکه چې زه خپل کتاب د یهودانو له شر څخه خوندي نه وینم.
زید وايي: ما عبراني ژبه زده کړه او په پنځلسو ورځو کې په هغه پوه شوم تر دې حده چې زه د رسول الله صلی الله علیه وسلم د خطونو لیکوال وم چې یهودیانو ته مې لیک استول. “
په هغه وخت کې چې حضرت زید رضی الله عنه د یهودیانو په عبراني ژبه په لیکلو او خبرو کولو کې پوره مهارت ترلاسه کړ، پنځلس ورځې وې او په دې کې شک نشته چې د دې وړتیا اصلي انګیزه د هغه لوی زیار وو. اسلام له هر ډول حسد څخه پاک کړی او د استعدادونو پیاوړي کولو ته یې هڅولي دي.
په نننۍ نړۍ کې موږ وینو چې په لسګونو غیر عربان په اسلام مشرف شوي او د څو میاشتو په لنډه موده کې د مسلمانانو د اولادونو په څیر قرآن کریم حفظ کوي.
نو ثابت او صادقانه عزم، سپیڅلې او ارزښتناکه هڅه او دوامداره استقامت دی چې د اعتبار وړ دی.
د قریشو صقر(باز) او د اندلس د دولت تاسیس
د بني اميه د حکومت د ړنګېدو په وخت کې عبدالرحمن نولس کلن و او د عباسي خلافت د وېرې له امله وتښتېد، تر هغه چې مغرب ته ورسېد او هلته يې صبر وکړ، تر هغه چې د بني اميه لپاره يو ستر امارت په ۱۳۸ هـ ق کال کې ب په اندلس کې تاسیس کړ، یعنې په پنځه ویشت کلنۍ کې یې اندلس فتح کړ او د خپل حکومت د څوکۍ په توګه یې وټاکه، په داسې حال کې چې له فکري تکتیک او نیکمرغۍ پرته هیڅ پوځ او ځواک ورسره مرسته نه کوله.
ابوجعفر منصور له عبدالرحمن څخه روایت کوي چې: هغه د قریشو یو ښکاري او باز و، په هوښیارۍ سره یې د نېزو او تورو څخه ځان وژغودی او ژوندی پاتې شو او په ډېرو سختیو غالب شو او اوږده مزلونه یې وکړل تر دې چې د عجمو ښار ته ننوت. او په هوښیارۍ او زړورتیا یې ښارونه آباد کړل، قول اردوګانې یې سمبالې کړې، وزارتونه یې منظم کړل او یو لوی او پراخ هېواد یې جوړ کړ.
