لیکوال: عبدالمجید "دوستي"
د ناهېلۍ پايلې او لاملونه او د هغې سره د مبارزې لارې (دوهمه برخه)
نړۍ هغه ځای دی چې د وسیلو څخه کار اخېستل کيږي او هر شی او هره پېښه د استدلال او عقل په زور څېړل کیږي. ډېر لږ شیان شته چې د عقل او استدلال له دائرې څخه بهر وي. البته، دیني، عقيدتي او اسلامي مسايل له دې بحث څخه بهر دي؛ موږ یوازې په هغو شیانو تمرکز کوو چې د عقل په څلور دیوالونو او د هغې په ساحه کې دي؛ له همدې امله، په دې مقاله کې، موږ غواړو د ناهېلۍ یو له هغو لاملونو څخه انځور کړو، کوم چې د شخصي اړیکو یا د بهرنیو شرایطو له امله رامنځته کیږي.
که موږ په غور سره وګورو، نو معلومه به شي چې ناامېندي یو انتقالي حالت دی چې یو شخص ته پېښیږي او د ځینو کوچنیو یا مهمو پېښو په منځ کې ورته واقع کیږي. په پایله کې انسان د ناهېلۍ او خپګان احساس کوي، د هغه ذهني سیسټم او بيا د هغه فزیکي سیسټم اغېزمن کیږي، او په عمل او عکس العمل کې ګډوډي رامنځته کیږي. یو له هغو لاملونو څخه چې پټ دی او د مايوسۍ سبب ګرځي هغه ملامتۍ دي چې انسان په ماشومتوب او په کورنۍ کې ورسره مخامخ شوی او اوس په ځوانۍ او لويوالي کې د هغه په مزاج کې څرګندیږي.
1. د کورنۍ لخوا ترټل (ملامتي)
کورنۍ، د ماشوم د لومړي تعلیمي چاپیریال په توګه، د هغه د راتلونکي تعلیم او جوړښت لپاره بنسټیز زمينه چمتو کوي. د ماشومتوب تجربې، د هغه مینې په اندازه چې ترلاسه کوي، د ماشوم په روح باندې ژوره اغیزه لري. په ماشومتوب کې د مينې نشتوالى د انسان په زړه کې دايمي خلأ منځته راوړي. که یو ماشوم دا احساس وکړي چې هغه د کورنۍ اضافي بار دی او د مور او پلار په سړو او بې رحمه خبرو سره لوی شي، ممکن دا باور رامینځته کړي چې هغه د ټولنې په اوږو یو اضافي بار دی. دا احساس کولای شي د نورو پاملرنې او مینې ته دوامداره اړتیا رامینځته کړي. که د هغه احساسي اړتیاوې پوره نه شي، هغه ممکن په احساسي توګه مات شي او دې پایلې ته ورسیږي چې هغه به هیڅکله بریالی نشي، چې په نتيجه کې د ژورې ناهېلۍ لامل کېدای شي. په نهایت کې، د خپلو ماشومانو سره د والدینو د تعامل او چلند کولای شي په یو شخص کې د ناهېلۍ احساس رامینځته کړي. دا چلندونه په ځوانۍ کې په ښکاره ډول څرګندیږي او په انفرادي چلند کې اغېزمن دي.
ماشومان د مور او پلار په غیږه کې د هغو تخمونو په څېر دي چې لومړی د مور په ګېډه کې کرل کیږي ترڅو ځوان او تازه بوټي شي او بیا د نړۍ په ځمکه کې خپل ژوند ته دوام ورکوي او بلوغ او طبیعي ځواک ته رسیږي، او د خپل والدین د څارنې لاندې عقلي پوهه او هوښیارتیا ترلاسه کوي، والدین د ماشومانو د لارښود او سرپرستۍ رول لري ترڅو دوی په سمه توګه او د فکري، احساسي او فزیکي لحاظه وروزل شي. او دا چې هر هغه شی چې د دوی په روزنه او په دوی باندې بده اغیزه کوي، منع کړي او اجازه ورنکړي چې د ماشومانو په وجود کې ننوځي. خو په عین حال کې د سالمې پالنې او د ماشومانو د روحي زخمونو څخه د ژغورلو په خاطر که برعکس، والدین پخپله د ماشومانو په ذهن او روح کې منفي او کرکه لرونکي عوامل رامینځته کوي او پیاوړي کوي يې نو د حیرانتیا او افسوس ځای دی. کله چې باغدار غل شي یا ساتونکی د غلا جامې واغوندي، نو د هغې ټولني کار خلاص دی.
هغه ماشوم چې د مور او پلار په لاسونو کې د موم په څېر نرم او نازک وي او د طبیعي او فکري ودې او غوره والي په لور د حرکت کولو لپاره خورا پاملرنې ته اړتیا لري چې ورو ورو خپل اصلي او داخلي استعدادونه او وړتیاوې رامینځته کړي، مګر د خپلو نږدې کسانو او ساتونکو څخه تر ټولو سخت ډول فشار او اضطراب ترلاسه کوي او د هغه د وجود ژورو ته ننوځي. تر دې حده چې دا ناکامي او د ضعف احساس هغه په ځوانۍ کې هم نه پرېږدي او د تل لپاره یا لږ تر لږه د اوږدې مودې لپاره ورسره مل وي. په نبوي احادیثو کې راغلي دي چې ماشومان په سالم طبیعت سره پیدا کیږي او دا د مور او پلار دنده ده چې هغوی په کوم لوري او کوم دین ته متوجه کوي.
نو د انسان په نفس کې د ناهېلۍ یو لامل په ماشومتوب کې پروت دی او دا د سړي په وړاندې د مور او پلار او د کورنۍ د غړو د نه پاملرنې پایله ده چې اوس په لوی عمر کې په انسان کې ښکاره شوې ده. د ناهېلۍ او د ناکامۍ احساس او خپل ژوند یې تر اغیز لاندې راوستی دی.
له همدې امله، دا خورا اړینه ده چې تل د منفي، ماتوونکي او ویجاړونکو عواملو سره مقابله وکړو او له منځه يې یوسو، مګر د هر لامل سره د مقابلې طریقه د هغې د شدت او اغېزو له مخې ژور توپیر لري. د بېلګې په توګه: په کورنۍ کې د ترټلو لامل سړی په ګډوډۍ کې ډوبوي، او د هغه تخم په څېر چې له پیل څخه کوږ وي، او تر پایه پورې همدغسې وده کوي، او د هرې ورځې په تېریدو سره د هغه کوږوالی ډېريږي.
له همدې امله د دې قضیې سره مبارزه کول او له مینځه وړل د ناهېلۍ د نورو سمدستي او لنډمهاله لاملونو په پرتله یو څه ډیر وخت نیسي ، مګر په مقاومت، استقامت او په پلان کې دوام سره د ژوند د ښه کولو او د نوي امید څخه ډک ژوند پیل کيږي. د نا امیدۍ ټول لاملونه د درملنې په لاره اچولو سره درملنه کیږي، او د انسان جسمي او رواني روغتیا په بدن کې نوي کیږي ترڅو ټولنې ته بېرته راستون شي او ژوند ته بيا دوام ورکړي.
ادامه لري…
By محمد فاتح