سیکولریزم (اوومه برخه)

لیکوال: ابورائف

سیکولریزم (اوومه برخه)

 په غربي ټولنه کې د سیکولریزم د رامنځته کیدو اسباب او لاملونه

 په تیرو بحثونو کې په لویدیځه ټولنه کې د سیکولریزم د رامنځته کیدو د دلائلو او لاملونو په اړه  یو لړ توضیحات وړاندې شول.  په دې مبحث کې به د دې مسئلې بنسټیز موضوعات او اصلي لاملونه وڅیړو.

 ۱-  د کلیسا بغاوت؛

 په غربي ټولنه کې د سیکولریزم د رامنځ ته کیدو او ودې تر ټولو مهم او اساسي لامل د کلیسا او دیني مراکزو بغاوت او سرکشي وه.  په اصل کې بغاوت او سرکشي یوه ګناه او خطرناکه ناروغي ده او د انسان او یو خوځښت د شخصیت د ارثي عیب او کموالي نښه ده او یوه غلطه وسیله او ویجاړونکې ناروغي ده.

 د بغاوت څپې به یو څه معقول وي که چیرې دا د بت پرست واکمن یا مادي مشر لخوا ترسره شي؛  که څه هم د هغې بدۍ او شناعت د هیڅ عقل او ضمیر لخوا  د تایید وړ نه ده؛  خو که له هغو کسانو څخه چې د ټولنې او عامو خلکو په نظر کې د سپېڅلو انسانانو او د سولې د استازو او د آخرت د طلابو په نامه صادر شي، نو د انسان نفس ته به يې زغمل ستونزمن وي او منل به یې له ذهنه لرې وي .

 د انسان نفس هيڅکله له بغاوت او سرکشۍ څخه خلاص نه دی؛ خو له الله څخه وېره او ډار او د هغه حاضر او ناظر ګڼل او د هغه د قدرت په وړاندې ځان بې وسه ګڼل، د بغاوت او سرکشۍ پر وړاندې تر ټولو ستر خنډونه دي.  خو کلیسا د دې کارونو له کولو څخه خالي وه او په دې کار سره یې یو داسې دنیاوي شرکت جوړ کړ چې د ټولنیز نفوذ او د نړۍ د کم ارزښته او فاني مالونو په تمه وو،  او بیا یې د مختلفو وسیلو په ذریعه یو داسې ځواک جوړ کړ چې ظلم او جبر یې خپل مسلک ګرځولی وو .

 په کلیسا کې د بغاوت او سرکشۍ بېلګې

 کلیسا د روم د خلکو د ژوند په مختلفو اړخونو کې فساد او جنایتونه کړي وو، چې تر ټولو مهم یې په لاندې ډول دي:

مذهبي بغاوت

 له هغه وخته چې په 325 میلادي کال کې د نیکیا په شورا کې د مسیحیت رسمي شتون تثبیت شو، کلیسا د خلکو په مذهبي چارو کې په بغاوت او سرکشۍ ککړه شوې وه.  په خپل لومړي عمل کې، کلیسا په خپل لومړي ګام کې په جدي توګه او په زور سره د تثلیث عقیده لازمي کړه او په خپلو مخالفینو یې بندیز او لعنت وکړ. بلکې د مؤحدینو وينې يې تويې کړې او هر ډول شکنجې به يې ورکولې. کلیسا د سپېڅلي مجلسونو له لارې ځان د خدای په توګه جوړ کړی و، چې کولی شي دیني چارې  حلال او حرام کړي، د دین د احکامو یوه برخه لغوه کړي او په دین کې یوه برخه اضافه کړي، هېچا حق نه درلود چې اعتراض او تبصرې وکړي، که هر  چا به دا کار وکړ، هغه به محروم کېده او د هغه سزا به لعنت او رټل و؛ ځکه هغه کافر شو.

 ډېر شرعي احکام بدل شول؛  په دې ډول چې سنت کول واجب وو خو حرام شول،  په خپله مړ شوی څاروی حرام و خو حلال  شو، د مجسمو او بت پالنه شرک او بت پرستی وه، خو اوس د تقوا او له خدایه د ویرې تعبیر او وسیله شو، د دین د رجالو واده حلال و اما منع او حرام شو، د کلیسا د پیروانو مال اخیستل ناوړه او غلط وو، مګر اوس دا اړین او فرض شوی وو.

 ډیری نور شیان چې د کلیسا د شورا لخوا حلال یا حرام شوي و، د کلیسا د بغاوت او سرکشۍ پایله وه.

 د کلیسا واکدارانو دا ډول خپل مذهبي تسلط پیاوړی کړ او هغه پایلې چې له هغې څخه د حقونو ادعا کولو سره روښانه شوه چې یوازې خدای یې څښتن دې. داسې  حقونه لکه  “د بخښنې حق” ،  “د تحلیل حق”  او “د محرومیت حق”.

 د بخښنې د حق مسله یوه تاریخ ټوکه ګرځیدلې وه، چې په ترڅ کې یې « دبخښنې صکوک» (د بخښنې چکونه) جوړ شوي و او په هغو خلکو وېشل کېدل چې د بخښنې او مغفرت غوښتونکي و!

 محرومیت هم یو معنوي عذاب و چې د افرادو او ډلو لپاره یو ډارونکی شی و. بې شمیره خلک د دې محرومیت څخه اغیزمن شوي او د کلیسا سره د یو ډول ګټو او تړاو څخه بې برخې شوي و، داسې کسان لکه پاچا فریډریک، هنري، د آلمان څلورم پاچا او … محروم شوي و.

 کله چې د ملک یوحنا او بابا تر منځ شخړه رامنځ ته شوه نو انګریزانو ته هم یو ډله ایز زیان ورسید او په ډله ییزه توګه له حرمان سره مخ شول او په پایله کې بابا هغه او د هغه خلک له دیني چارو بې برخې کړل؛ په دې ډول چې دوی ته په کلیسا کې د لمانځه اجازه نه ورکول کیده، دوی له واده څخه بې برخې شول او مړی یې له لمانځه پرته ښخ کړل شول، او ټول خلک په یو ډول اضطراب او کړاو کې اوسیدل، تر دې چې یوحنا، بابا ته په ذلت ور وګرځید او په خپله خطا يې اعتراف وکړ او بښنه يې وغوښتله، کله چې بابا د هغه عاجزي او اخلاص وليد، نو له هغه او امت څخه يې حرمان لرې کړ .

د حلالولو حق هم د کلیسا لپاره ځانګړی و او د دیني لارښوونو څخه د انحراف او د هغوی د تعهد څخه ډډه کول جواز درلود. لکه ټول هغه شیان چې په عیسوي قانون کې حرام او غلط وو، خو کلیسا هغه حلال او جایز ګرځولي و، یا ډېر شیان چې په عیسوي شریعت کې حلال وو، خو کلیسا هغه حرام کړل.

 کلیسا په دې اندازه په مذهبي بغاوت بسنه ونکړه، بلکې د ټولو هغو خلکو په وړاندې یې د جګړې او نظامي جنګ اعلان وکړ چې د دې بغاوت سره مخالف و او د دوی په وړاندې یې ډیری لښکرې راټولې کړې. دا تحرک د مسلمانانو یا یهودانو پر ضد نه و، بلکې د هغو عیسویانو پر ضد و چې له کلیسا سره یې په یوه عقیده یا فکر کې اختلاف درلود.

 کلیسا په دې هم  بسنه ونکړه، مګر د دې مسلې د نږدې څیړلو لپاره، د  “عقیدې تفتیش”  محکمه یې جوړه کړه.   د دې محاکمو لومړی قربانیان د “اندلس” مسلمانان وو او بیا هغه نورو سیمو ته ولېږدول شوه چې د کلیسا تر واکمنۍ لاندې وې.  د دې محکمې مرکزي او اصلي څانګه په روم کې د  “مقدسې محکمې”  په نوم یادېدله.

 د عقایدو د تفتیش محکمه چې د کلیسا د فکري او ایډیالوژیکي مخالفینو د تفتیش او تحقیقاتو دنده او پریکړه پر غاړه درلوده، د تورو زندانونو څخه جوړه وه چې تر ځمکې لاندې موقعیت درلود، د شکنجه کولو لپاره ځانګړي خونې او د هډوکو ماتولو او د انسان د بدن وهلو وسایل یې درلودل؛ شکنجه کوونکو به لومړی د پښو هډوکي ماتول، بیا به یې په تدریج سره د سینې، سر او لاسو هډوکي ماتول، تر دې چې بدن به یې په بشپړه توګه وخوړل شو، او د بدن په بله برخه کې یې ټوټې شوې هډوکي او وینه چې چکني شوې وه، د غوښې سره به بهر شوه.

 په دې محکمه کې د شکنجه کولو لپاره بله وسیله وه چې د تابوت په شکل کې وه او چاقوګان یې هم په کې نصب کړې وې او قرباني به یې په هغه کې اچول او هغه به یې ګرځاوه او د مقتول جسد به یې ټوټې ټوټې کړ. یوه بله وسیله وه چې د شکنجه شوي سړي په ژبه کې نصب شوې وه او بیا به یې ژبه ټوټه ټوټه کړه او بله وسیله یې د ښځو په سینو کې لګوله او هغوی به یې له ریښو څخه ایستلې.

 په دې عامه وېرې او مذهبي پاڅون او بغاوت سره خلک له کلیسا څخه سخته ویره درلوده او هیڅوک د کلیسا او د هغې د اهل د مخالفت توان نه درلود او د خپلو عقایدو په وړاندې چوپه خوله پاتې شول.

 ادامه لري…