لیکوال: م. فراهي توجګی
اسلام او ډیموکراسي (پنځمه برخه)
د ډیموکراسۍ نیمګړتیاوې؛
له ټولو هغو ګټو سره چې د حکومت په دې بڼه کې لیدل کېږي، کله چې موږ د هغې ژورو(تیارو) ته ننوځو او د هغې وروستی محصول ټاکو، موږ ګورو چې د هغې د ښُکلا برعکس، یو وحشتناکه لوری هم شته او د هغې ښکلي لوري کارول یوازې د غربي دولتونو د خاصو موخو د ترلاسه کولو لپاره کېږي.
ځینې زیانونه یې په لاندې ډول دي:
-
د ناپوهۍ حاکمیت؛
ارسطو، د سیاسي علومو پلار، ډیموکراسي د یو شمېر ناپوهو واکمنانو لخوا د فاسد او ګمراه کونکي حکومتولۍ په توګه وغندله.
د ارسطو استاد افلاطون دا د جاهلیت حاکمیت بللی دی.
لکي، ډیموکراسي په داسې ډول بیان کړې ده: حکومت د بې وزلو، ناپوهانو او ناسمو خلکو د لوبې ډګر دی، چې د اړتیا په وخت کې یاد خلک ډېر زیات دي.
په ډیموکراسۍ کې ښيي هوښيار خلک په اقلیت او انزوا کې وي او احمقان د کار مشري وکړي او په پایله کې به د خلکو ټاکل شوي استازي ځینې بې کفایته او بې تجربه خلک وګرځي چې د مدیریت مهارت او عملي عقل څخه به ډېر لري وي.
-
د ژمنتیا نشتوالی؛
د دې ډول حکومت جوړښت د انسان په رأیو، د دیني تعهد او په الهي لارښوونو د باور د نشتوالي پر بنسټ ولاړ دی، هېڅ ضمیر او دیني ملاتړ نلري. داسې نه ده چې رأیه ورکوونکي په هوښیارۍ سره د یو وړ شخص په ټاکلو کې ځانونه مسؤل ګڼي او د شخصي موخو او مختلفو عواملو تر اغیزې لاندې نه وي او د یو شخص یا د یوه ګوند د بریا او د بل ګوند په تاوان کې د خلکو هیلې او لیوالتیا وي. د نوماندانو په نوم لیکنه کې ښکیل نه دي. یا دا چې د خپل نظر په څرګندولو کې د استازو پام یوازې حق او انصاف دی. دا هېڅکله داسې نه ده. هغه څه چې په دې غونډو کې لږ مهم دي هغه عدالت دی. ښه بېلګه یې ملګري ملتونه دي.که څه هم دا سازمان په لوړه کچه ده، خو اکثره یا ټول استازي په رأیه ورکولو کې شخصي ملاحظات او سیاسي جبهه په پام کې نیسي.
که دوی یو وړاندیز “وتو” کوي، که وینا کوي او که د کمزورو ولسونو د حقونو لپاره چیغې او خواخوږي کوي، دا یوازې سیاسي لوبې او تورې نندارې دي چې د پټو موخو پر اساس پلان شوې او عملي کېږي.
د ډېرو رأیو، ګوند یا بې ګوند، تل د مصلحت په ګټه نه وي؛ بلکې، د خپلواکو اقلیتونو نظر اکثراً حق ته نږدې وي، په ځانګړې توګه که چېرې د دوی د کار کیفیت د دوی اعتبار لوړ کړي.
د بېلګې په توګه: په یوه سیاسي یا حقوقي مسئله کې که څه هم د سیاست او قانون پوهان په اقلیت کې وي، که څه هم د دوی رأیه د اکثریت په مقابل کې وي، بیا هم زیات اغېزمن او مشهور وي.
-
د ډېرو رأیو زغمل؛
د دې رژيم بل اعتراض دا دی چې که اکثريت د بېلګې په توګه ٨٠٪ د اکثريت نظام او د خلکو پر وړاندې د خلکو تش په نامه حکومت ته رأيه ورکړي او شل سلنه يې مخالف وي، نو د رأيې د تحريم اجازه څه ده؟
په نورو کې 80٪ شتون لري؟! په بل عبارت، که فرض کړو چې د یوې ټولنې سل په سلو کې خلکو د اکثریت یا کوم بل نظام منل، ولې هغه خلک چې وروسته د اکثریت عمر ته رسېږي او په اقلیت کې وي، ولې د دې نظام منلو ته ملامت دي؟ دا ظُلم او جبر دی.
-
د شتمنۍ لیوالتیا؛
ډیری نوي ډیموکراسي پانګوال دي. دا ډیموکراسي د مالکینو طبقو سره مرسته کوي. رأیه د یو جنس او کالي پلورل ګرځېدلې او د لیلام ګټونکی کولی شي هغه واخلي او د بازار پلورونکو یا لوی پانګوالو طبقې ځینې بډایه خلک په ښکاره ډول اخلي او بالاخره حکومتونه نیسي. دوی د خپلو مطلوبو پالیسیو لپاره د دوی ملاتړ ترلاسه کولو لپاره مطبوعات او منبر کاروي. “سیاسي ګوندونه په خپلو پیسو کار کوي. ډیری سیاستوال د شتمنو وسیلې دي. بریس په سیاست کې د پیسو د ځواک ناوړه اغیزې ته اشاره وکړه او ټینګار یې وکړ چې پیسې د اجرائیوي څانګې او مقننه څانګې د کار مخه نیسي او ډیموکراسي فاسدوي. مارکسیستانو د امریکا ډیموکراسي د “ډالرو عبادت ډیموکراسي” بللې ده.
لینن په سرمایه دارۍ ډیموکراسۍ کې د رأیې د حق په اړه وویل: «په یوه طبقاتي ټولنه کې د رای ورکولو حق یوه سراب او یوه غیر واقعي سرچینه ده. هغه څه چې ریښتیا دي پیسې او پانګه ده.
په بل عبارت، په ډیموکراسۍ کې د سیاسي نظام بڼه دیموکراتیکه ده، مګر د هغې محتوا د شتمنو او شتمنو حاکمیت دی. د مارکسیستانو په اند، ریښتینې ډیموکراسي یوازې هغه وخت وده کوي چې پانګه اچونه له منځه یوسي او د بډایه او غریب ترمنځ توپیر کم شي.
-
د خلکو حکومتولی؛
ډیموکراسي د خلکو حاکمیت دی. په ډیموکراسۍ کې، په مختلفو مسئلو کې د رأیو په اکثریت پرېکړه کېږي. کابینې، د منځګړیتوب بورډونه او محکمې د رأیو په اکثریت پرېکړې کوي. سیاسي ګوندونه هم د خلکو له ډلو څخه جوړ شوي چې د رأیو په اکثریت پرېکړې کوي. هغه څوک چې په یوې ډلې یا د بلې ډلې په شتون کې رأیه ورکوي خپل اصلي شخصیتونه له لاسه ورکوي او د ډلې په چوکاټ کې ځان له مینځه وړي.
-
ناسمه زده کړه؛
منتقدین وايي: چې ډیموکراسي د کمزورې مدني زده کړې لامل کېږي. ټاکنیز کمپاینونه اکثره له درغلیو ډک او جعلي وي. د حقایقو په ویلو او ښودلو کې مبالغه کېږي یا اکثرا تحریف کېږي. رأیه ورکوونکي په ندرت سره د ګوند د پروګرام او د مشرتابه د ځانګړتیاوو دقیق انځور ترلاسه کوي چې په مقننه یا کابینه کې د موقف غوښتنه کوي. په حقیقت کې هوښیار ډیموکراتان چې خلکو ته په ښکلو او مستعارو نومونو وینا کوي خو اکثرو بې معنی او درواغجنو الفاظو سره دې نوماند یا هغه ګوند ته د رأیې ورکولو غږ کوي، دوی هېروي. په همدې توګه، دوی په خپل منځ کې د مساوات او فکري غلطۍ غلط احساس رامینځته کوي چې یوازې دوی د نورو ټولو په څېر د هېواد د واکمنۍ غوره انتخاب دی.
-
د حکومت بې ثباتي؛