لیکوال: دکتور نورمحمد محبي
قران تلپاتې معجزه (نولسمه برخه)
پوړۍ، پوړۍ اسمان او د خلقت عجایب
قرانکریم د پوهې او هدایت کتاب دی او په ځلونو، ځلونو یې د خلقت نښانو ته د انسانانو پام اړولی دی. په همدې لړ کې د (ملک) سورت کې ځینې نښې راغلي؛ ” ٱلَّذِي خَلَقَ سَبۡعَ سَمَٰوَٰتٖ طِبَاقٗاۖ مَّا تَرَىٰ فِي خَلۡقِ ٱلرَّحۡمَٰنِ مِن تَفَٰوُتٖۖ فَٱرۡجِعِ ٱلۡبَصَرَ هَلۡ تَرَىٰ مِن فُطُورٖ” (المك – 3 ايت) ژباړه: هغه ذات چې لاندې باندې اوه اسمانونه یې پېدا کړل؛ (اې کتونکې) ته به د الرحمان په هستونه کې هیڅ راز نااړوندي او توپير ونه مومې. بيا سترګي واړوه، وګوره، ایا كومه نیمګړتیا دې چېرته تر سترګو کیږي؟!
دا قراني تعبیر د نن ورځې له علمي موندنو سره، چې د فضاء د طبقاتو په اړه دي، زیات تطابق لري او ترڅنګ یې بې مثاله ایجاز هم لري.
دلته به د فضاء پوړیز جوړښت تر غور لاندې ونیسو او له الهي ایتونو سره به یې تطبیق کړو.
د اسمانونو له نقص څخه خالي پنځونه
خدای تعالی د همدې ایت په دوام کې فرمايي: ” مَّا تَرَىٰ فِي خَلۡقِ ٱلرَّحۡمَٰنِ مِن تَفَٰوُتٖۖ” (المك) ژباړه: (اې کتونکې) ته به د الرحمان په هستونه کې هیڅ راز نااړوندي او توپير ونه مومې. یعنې هېڅ ډول نامنظمتیا به ونه وينې او هر څه به په پوره نظم او استحکام سره وي، چې هره ذره به یې خپل قوانین تعقیبوي.
فَٱرۡجِعِ ٱلۡبَصَرَ هَلۡ تَرَىٰ مِن فُطُورٖ” المك – 3 ايت ژباړه: بيا سترګي واړوه، وګوره، ایا كومه نیمګړتیا دې چېرته تر سترګو کیږي؟!
دا جملې د دقیق کیهاني نظم بیانونکي دي، داسې نظم چې هېڅ خلل پکې نه لیدل کیږي.
د علم له نظره د فضاء طبقې
د نن ورځې د فضايي او اقلیم پوهنې علومو بحثونو فضاء پوړیزه بللې، چې ګڼې طبقې لري، یادې پوړۍ د ځمکې له سطحې پیلیږي او تر لوړو پورې دوام پیدا کويو چې کولای شو، (پوړۍ، پوړۍ اسمانونه یې) وبولو.
تروپوسفییر (Troposphere)
د فضا تر ټولو ټیټه پوړنۍ طبقه ده چې پېړوالی یې تر شاوخوا ۱۶ کیلومتره پورې رسېږي. دلته د ژوندي موجوداتو، مرغانو د ژوند ځای دی او ټولې هوايي پېښې په همدې برخه کې رامنځته کېږي.
په دې طبقه کې د ارتفاع په زیاتېدو سره د هوا تودوخه کمېږي. د هوا جريانونه، باران، توپانونه او وريځې ټول په همدې برخه کې جوړېږي.
سټراټوسفییر (Stratosphere)
دا پوړۍ له شاوخوا ۱۶ کیلومتره څخه تر ۵۰ کیلومتره لوړوالي پورې غځېدلې ده.
د اوزون یوه طبقه لري چې د لمر زیانمن وړانګې (ماورا بنفش) جذبوي.
ځانګړي ګازونه لکه سلفر پکې شته چې د باران په جوړېدو کې رول لري.
د ژوند د ساتنې لپاره د لمر وژونکې وړانګې دفعه کوي.
مزوسفییر (Mesosphere)
یوه ډېره سړه طبقه ده چې پر ځمکې د (شهاب تېږو) پر وړاندې د مدافع عمل کوي.
د دې تودوخه تر منفي ۹۰ سانتيګراد پورې رسېږي.
هغه فضا يي توکي چې د ځمکې پر لور راځې، په دې طبقه کې سوځي او ځمکې ته تر رسېدو مخکې له منځه ځي.
ترموسفییر او یونوسفییر (Thermosphere / Ionosphere)
د ۸۰ کیلومتره څخه په لوړه کچه کې موقعیت لري. د ګاز مالیکولونه د لمر د وړانګو تر اغېز لاندې برېښنايي کېږي (یونیزه کېږي). راډیويي څپې منعکسوي او د نړیوالو مخابراتو بنسټ جوړوي. که دا طبقه نه وای، د لویو وچو تر منځ د سیګنالونو لېږد ناشونی کېده.
اګزوسفییر (Exosphere)
د فضا تر ټولو لوړه طبقه ده، چې له شاوخوا ۱۰۰۰ کیلومتره څخه تر ۶۵ زره کیلومتره پورې غځېدلې ده. په دې سیمه کې هوا ډېره نرۍ او متراکمه ده. دا برخه کیهاني تشیال (خلاء) د تګ سیمه بلل کیږي.
چتي اسمان، ساتونکی بام
قرانکریم په یوه بل ایت کې فرمايي: ” وَجَعَلۡنَا ٱلسَّمَآءَ سَقۡفٗا مَّحۡفُوظٗاۖ وَهُمۡ عَنۡ ءَايَٰتِهَا مُعۡرِضُونَ ” الانبيا 32 ژباړه: او موږ اسمان يو خوندي چت جوړ کړ، خو دغه (کفار) د هغه د نښانو لوري ته هیڅ پاملرنه نه كوي.
لوېدیځو ساینسپوهانو هم منلې چې د ځمکې فضا، که څه هم نرمه او نازکه ښکاري، خو د زیانمنو وړانګو، شهابسنگونو او فضا يي توکو پر وړاندې یو جدي خنډ دی. دا اسماني چت زموږ ژوند ساتي او د ځمکې پر مخ د ژوند د دوام شرایط برابروي.
د تودوخې توازن – له سختې ګرمۍ تر قوي یخنۍ
په هوايي الوتنو کې، د فضا بهرنۍ هوا تودوخه کېدای شي تر منفي ۵۰ درجې سانتيګراد پورې راټیټه شي، په داسې حال کې چې د ځمکې پر سطحه په هماغه وخت کې کېدای شي د ۵۵ درجې سانتيګراد نه هم لوړه وي. دا دومره لوی د تودوخې توپیر د فضا د طبقو د کره او انجینري جوړښت له برکته دی.
د پوهانو لپاره نښې
د یاد ایت په پای کې خدای تعالی داسې فرمايي؛ ” إِنَّمَا يَخۡشَى ٱللَّهَ مِنۡ عِبَادِهِ ٱلۡعُلَمَٰٓؤُاْۗ ” فاطر ۲۸ ژباړه: حقيقت دا دى چې د الله د بندګانو څخه یوازې عالمان د هغه څخه وېریږي.
دا د قران یوه څرګنده بلنه ده، چې د مخلوقاتو په پیدایښت کې تدبّر وشي، د خلقت ستر عظمت وپېژندل شي او د علم له لارې پر متعال رب ایمان ټینګ شي. د آسمان هره طبقه، سره له دې چې فزیکي دنده ترسره کوي، د تفکر او ایمان لپاره هم یو الهي پیغام دی.
په پای کې، د خلاصې په توګه ویلای شو چې یاد شوي آیتونه نن د فضايي فزیک، اقلیمپوهنې او د اړیکو د ټکنالوجۍ له علومو سره په کره توګه سمون لري. دا حقیقت څرګندوي چې قرآن یوازې معنوي لارښود نه دی؛ بلکې د خلقت د علمي پېژندنې لپاره هم یوه کړکۍ پرانیزي.
د قرآن هره کلمه په خپل منځ کې د مانا او علم یوه لویه نړۍ لري. په دې آیتونو کې تفکر د انسان ایمان پیاوړی کوي او د خالق د عظمت په وړاندې د هغه زړه بیداروي.[1]
دوام لري…
مخکنئ برخه/ راتلونکې برخه
[1] موسوعة الإعجاز العلمي في القرآن والسنة(2/ 3-5).
