د معتزلهو له نظره د مفضول امامت د فاضل په شتون کې صحيح دی او زيديه او اکثره معتزليان وايي: صحيح دی چې د رعيت په منځ کې داسې څوک وي چې له امام څخه غوره وي. او دوی د امام مفضولوالیي ته اجازه ورکړې ده، او مفضول امام کولی شي د فاضل په شتون کې امارت وکړي. او ځینو هم ویلي دي: امام باید تر ټولو غوره وي.
آيا د فاضل په شتون کې د مفضول امامت صحيح دی او که نه؟ په دې اړه بېلابېل آراء او نظرونه شته؛ د معتزلې يوه ډله ده چې وايي د مفضول امامت د فاضل په شتون سره صحيح دى، په هغو کې بشر بن معتمر [٢١٠ هـ ق يا ٢١٩ هـ ق] او ډېرو عامو معتزلو د هغوى پيروي کړې ده. هغه عقيده لرله چې حضرت علي بن ابي طالب رضي الله عنه له رسول الله صلى الله عليه وسلم وروسته افضل و، او درې نور خلفاء راشدین د فضل او مرتبې له لحاظه تر هغه ټيټ وو.
دويمې ډلې له دې قضيې څخه انکار کړى دى او وايي چې د فاضل په شتون سره د مفضول امامت صحيح نه دى او هغه کسان چې له دې نظر سره موافق دي عبارت دي له: “علاف” [٢٣٥ هـ ق يا ٢٣٦ هـ ق] “نظام” [٢٣١ هـ ق] “ضرار” “حفص الفرد”. دا ډله په دې عقیده ده چې حضرت ابوبکر صدیق رضي الله عنه له رسول الله صلی الله علیه وسلم وروسته تر ټولو غوره وو.
د مفضول د امامت په اړه د اهل سنتو نظرونه مختلف دي: څېړونکي وايي چې په امامت کې اعتبار د هغه چا دی چې د حالت لپاره اصلح وي. نو د مفضول امامت صحيح دی هغه مهال چې د حالت لپاره صلاحيت ولري، د زړورتیا، علم او پوهې د زیاتوالي لپاره او دا چې د خلکو سره معرفت ولري او یا دا چې د افضل د امامت په صورت کې د ګډوډۍ او فتنې وېره وي؛ دا د اهل سنت او جماعت نظر دی، د دوی په نظر امامت د افضل دی؛ مګر دا چې د فتنې ویره وي، چې د مفضول امامت هم صحیح دی.
یادونه: لکه څنګه چې مو مخکې هم وویل، د امامت او خلافت مسئله د ډلو او فرقو تر منځ، له مهمو او مختلففيه مسایلو څخه ده او موږ په دې برخه کې هڅه کړې چې د اړوندو مسایلو په اړه پوره څېړنه وکړو؛ خو څرنګه چې د دې بحث ساحه خورا پراخه وه، موږ ونشوای کولی چې دلته په ټولو مسایلو باندې بحث وکړو. او د دې مقالې په راتلونکې برخه کې ان شاء الله هڅه کوو چې په نورو مهمو مسایلو باندې لکه: «ايا دا اړینه ده چې امام د قریشو څخه وي؟ او د خلفاء راشدینو د خلافت د ثبوت او…» څیړنه وکړو.
