د الله توره «خالد بن ولید رض» ژوند ته لنډه کتنه (شپږ پنځوسمه برخه)
خالد رضی الله عنه د رومیانو سره د جګړې پر مهال
لکه څنګه چې په تیرو برخو کې بحث وشو، حضرت خالد رضي الله عنه د اسلام ټول لښکر په یو ځانګړي ترتیب کې راوست او د جګړې سیسټم یې بدل کړ؛ په دې برخه کې، موږ د جګړې په ډګر کې د نوموړي مهم او حیاتي شتون څیړو.
د جګړې په ډګر کې د کفر او اسلام د لښکرو مخامخ کېدل
علامه ابو زید شلبي رحمه الله د دواړو لښکرو د یو ځای کیدو په اړه لیکي: «بالاخره دواړو لښکرو یو پر بل برید وکړ او اس سورو په جګړه پیل وکړ. ژبې ګونګې وې او غوږونو یوازې د تورو د ټکر او د آسونو د پښو له غږ پرته بل څه نه اورېدل.
د میدان په منځ کې د دواړو لښکرو د قوماندانانو تر منځ خبرې
په همدې حال کې د جرجه په نوم یو قوماندان د رومي لښکر له زړه څخه ووت او د دواړو لښکرو د صفونو منځ ته لاړ. چيغې يې کړې: خالده! له کرښې ووځه او ماته راشه! خالد په خپل ځای ابو عبیده وټاکه او جرجی ته ولاړ؛ جرجه خالد ته وويل: اې خالده! ریښتیا راته ووایه! آیا ستا پیغمبر له اسمانه توره اخیستې او تاته یې د دې لپاره ورکړې ده چې په هغې سره هر چا ته ماتې ورکړي؟ خالد وویل: نه. جرجه وويل: نو بيا ولي سيف الله نوميږي؟ خالد وويل: الله جل جلاله خپل رسول موږ ته رالېږلى و او په لومړي سر کې مو ځينو د هغه مخالفت وکړ او هغه مو له ځانه لرې کړ. زه هم د هغو کسانو له جملې څخه وم چې پر ده يې ايمان نه درلود او انکار يې کاوه؛ خو الله تعالی ما ته هدایت وکړ او زه په ایمان سینګار شوم. کله چې زه مسلمان شوم نو رسول الله صلی الله علیه وسلم راته وفرمایل: ته د خدای له تورو څخه یوه یې چې خدای د مشرکانو په سرونو کې ایښې ده. بیا یې زما لپاره د فتحې او بریا دعا وکړه. له همدې وجې یې ماته د سیف الله لقب راکړ. جرجه وويل: اې خالده! ما ته ووایه، تاسو ما ته په څه شي بلنه راکوئ؟ خالد رضي الله عنه وویل: د شهادت د طیبې کلمې په ادا کولو سره (اشهد ان لا اله الا الله و ان محمدا عبده و رسوله) جرجه وويل: د هغه چا حکم څه دی چې دې بلنې ته ځواب نه وايي؟ خالد وویل: هغه باید جزیه ورکړي او موږ به یې په بدل کې دفاع وکړو. جرجه وویل: که د جزیې ورکولو ته تیار نه وي؟ خالد وويل: موږ به له هغه سره د جنګ اعلان وکړو او بيا به ورسره وجنګيږو. جرجه وويل: که څوک ستا بلنه ومني، هغه به له تا سره کوم مقام ولري؟ خالد وويل: “زموږ د ټولو شتمن او غريب، لوى او واړه، ارزښت او مقام يو شان دى، په هغه څه کې چې خداى پر موږ فرض کړي دي.” جرجه وويل: د يو نوي مسلمان مقام ستا د مقام سره څنګه یو شان دې په داسې حال کې چې تاسو مخکې ایمان راوړی؟ خالد رضي الله عنه فرمايي: کله چې رسول الله صلی الله علیه وسلم ژوندی و، موږ ایمان راوړ او له هغه سره مو بیعت وکړ، د هغه ټولې معجزې مو په خپلو سترګو ولیدلې او د دین ټولې چارې مو په مستقیمه توګه څارلې؛ خو تاسو ایمان راوړئ کله چې تاسو هغه شیان ونه ګورئ کوم چې موږ لیدلي دي، نو څوک چې زموږ څخه وروسته ایمان راوړي، د دوی مقام به زموږ څخه لوړ وي.
د روم د پوځ قوماندان جرجه اسلام راوړل
له دې وروسته جرجه خالد ته وویل: په خدای قسم، تا رښتیا وویل. بیا له هغه سره مسلمانانو ته راغی او له هغه څخه یې وغوښتل چې هغه ته اسلام ور زده کړي. حضرت سيدنا خالد رضي الله عنه په خپله خېمه کې دننه کړ او د غسل لپاره يې د اوبو يو بوتل پر هغه ور وشیندلو. بیا جرجه دوه رکعته لمونځ وکړ.
په همدې حال کې رومي پوځیانو فکر کاوه چې د دوی قومندان جرجه خیمې ته د برید لپاره ننوتلی دی. له همدې امله دوی ټولو پر مسلمانانو برید وکړ او مسلمانان یې شاتګ ته اړ کړل.
خالد او جرجه په یوه صف کې جنګیږي
خالد وروسته له دې چې پوه شو چې مسلمانان تر برید لاندې دي، له جرجې سره له خیمې ووتل او پر دښمن یې برید وکړ. دوی مسلمانان دې ته وهڅول چې صبر او استقامت وکړي او کله چې مسلمانان د جرجې د اسلام له منلو خبر شول، ډېر وهڅول شول او مورال یې پیاوړی شو؛ برعكس، كله چې روميان له دې پېښې خبر شول، خپه شول او مورال يې لاپسې خراب شو. جرجه له روميانو سره تر هغه وخته پورې جګړې ته دوام ورکړ، چې د ماښام او مازيګر د لمانځه تر منځ د شهادت لوړ مقام ته ورسيد او د خداى تعالى غوښتنې ته يې ځواب ورکړ.
د نړۍ د زبرځواک پوځ د ماتې او د شام د فتحې شیبه
د جرجه له شهادت وروسته حضرت خالد رضي الله عنه د دښمن په زړه حمله وکړه او د هغوی پر سپرلیو یې حمله وکړه او ټول یې شاته وغورځول. ډیری یې ووژل شول او نور وتښتیدل؛ بیا یې په پیاده عسکرو برید وکړ او ټول یې ووژل.
په دې ستره جګړه کې شاوخوا ۱۵۰ زره رومیان مړه او ټپیان شول او مسلمانانو ته ډېر غنیمتونه ورسېدل.
د یرموک جګړه د ختیځ په تاریخ کې یوه له برخلیک ټاکونکو جګړې څخه وه له دې وروسته په دې خاوره کې د مسلمانانو فتوحات دوام درلود او ډېرې سيمې يې له ظالمو روميانو نيولې او د اسلامي عدالت تر سيوري لاندې يې راوستلې.
د شام د فتحې او د حضرت صدیق اکبر رضی الله عنه د وفات خبر
د جګړې په وروستیو شېبو کې حضرت ابو عبیده رضي الله عنه ته یو لیک ورسېد چې په هغه کې لیکل شوي وو چې ابوبکر فاني نړۍ ته الوداع ویلي او د خالد ماموریت هم پای ته رسېدلی او له هغه وروسته ابو عبیده بن جراح رضی الله عنه به د اسلامي پوځ قومندان وي.
ابو عبیده رضی الله عنه دغه دوه خبرونه د مسلمانانو تر غوږونو سمدستي و نه رسول تر څو دوی مغشوش نه شي او ایمان یې کمزوری نه شي.
کله چې جګړه د مسلمانانو په ګټه پای ته ورسېده او ټول راحت شول، ابو عبیده رضی الله عنه راغی او د مسلمانانو په مخ کې یې لیک ولوست. ټولو شهیدانو ته د مغفرت او د درجاتو د لوړولو دعا وکړه.
