استعمار (پنځلسمه برخه)

لیکوال: ابو رائف

استعمار (پنځلسمه برخه)

په افغانستان کې د اشغالګرانو جنایتونه

اشغالګرانو او په سر کې یې د امریکې متحده ایالتونه د خپل شل کلن اشغال په دوران کې  ډول ډول ظلمونه او جنایتونه ترسره کړل؛ د بې دفاع او بې ګناه خلکو له قتل او وژلو نیولې تر بې موخو او ړندو بمباریو او عامو خلکو او ټولیزو او ملي ګټو ته درانه زیانونه اړول؛ د بشري حقونو سازمانونو به کله نا کله د کلني رپوټ په وړاندې کولو سره نړیوال په افغانستان کې د ترسره شوو بې شمیره جنایتونو څخه خبرول او دې موضوع ته به یې د ټولو پاملرنه اړول؛ اما اشغالګرانو د تیرو عادتونو په څېر د واقعیتونو او حقایقو په پټولو سره، هر ډول جنایت او د بې ګناه خلکو وژنې به یې ردولې؛ دغه جنایتونه په بیلابیلو شکلونو او بڼو او په مختلفو ورځو، میاشتو او کلونو کې ترسره شوي او بیلابیل هیوادونه پکې ښکیل دي.

په دې مبحث کې د بیلګې په توګه، د اشغالګرانو د جنایتونو یوه څنډه تر څيړنې او بررسۍ لاندې نیسو:

د امریکې جنایتونه

په افغانستان کې د امریکې اشغالګرو ځواکونو په ډیرو جنګي او د بشریت ضد جنایتونو په ترسره کولو کې رغنده رول درلود او هغوی د شل کلن اشغال په اوږدو کې د اشغالګرانو د سرلارو په توګه، د وژنو او تیري زړه بوږنوونکې او ویروونکې بیلګې نندارې ته وړاندې کړې؛ په واقعیت کې، هغه جنګي جنایتونه چې نیواکګرو او اشغالګرو ځواکونو او په سر کې یې امریکې په افغانستان کې ترسره کړي، تر هغه ډیر دي چې د هغوی جزئیات په تاریخ کې ثبت او یا د بشري حقونو د سازمانونو رپوټونه ترې جوړ شي او زیات شمیر یې د دې پراخ هیواد او پیچلې خاورې په څنډو کې پټې پاتې دي او یا اثار او شواهد یې په مختلفو دلائلو له منځه تللي.

موږ په دې برخه کې د نړۍ باوري سرچینو او رسنیو او د بشري حقونو د سازمانونو د رپوټونو له مخې، د دغو جنایتونو ځینو بیلګو ته اشاره کول غواړو:

په ۲۰۰۲ زیږدیز کال کې دوه غیر نظامي او بې وسلو ملکي افغان بندیان د متحده ایالاتو وسله والو ځواکونو له لوري د بګرام محبس په منځ کې لومړی شکنجه او په پای کې په شهادت ورسیدل؛ دغه دوه بندیان د «حبیب الله» او «دلاور» په نومونو د خونې په چت کې وځړول شول او د مړینې تر کچې و وهل او وټکول شول چې د مړینې باعث یې وشو؛ د عدلي طب څیړنو وښوده چې د دواړو بندیانو مړینه، قتل دې، د جسد سپړلو د دواړو بندیانو په پښو کې درانه او شدید ټپونه وښودل او د هغه شدت یې د موټر په واسطه د ضربې خوړلو په څېر پرتله کړ؛ په دې جنایت کې پنځلس امریکایي سرتیری تورن شول؛ دلاور یعقوبي، ډریور او پښتو ژبی بزګر و چې د امریکایې سرتیرو تر نیول کیدو او یوازې تر پنځو ورځو بند تیرولو وروسته د ډیرې شکنجې او وهلو له امله د حبیب الله سره یو ځای په شهادت ورسول شول؛ د دلاور د شهادت د څرنګوالي په اړه، مستند فلم د «ټیکسي د تیارو په لور» په نوم جوړ شوی دې چې د «سکار ډالۍ» ګټونکی شو.

د ۲۰۰۳ زیږیز کال د جون په میاشت کې «ډيویډ پاسارو» د سی آی ای قرادادي او د امریکې پوځ پخوانی ټیکه دار د کنړ ولایت د اسعد اباد ښار د سویل شپاړلس کیلومټرۍ ته څیرمه د امریکایانو په اډه کې یو افغان بندي وواژه؛ پاسارو په یوه مورد کې د خطرناکې وسلې په کارولو سره په جنایت کارانه برید او درې موردو غیر قانوني بریدونو کې مجرم وپیژندل شو؛ هغه په ۲۰۰۹ زیږدیز کال کې په ۸ کاله او ۴ میاشتې حبس محکوم شو.

د ۲۰۱۰ زیږدیز کال په دوبي کې، «ایساف» د امریکې متحده ایالتونو پنځه سرتیري په کندهار ولایت کې د درې غیر نظامي افغانانو د وژنې او د جنګي غنیمت په توګه د هغوی د بدن د غړو د راټولولو په تور «د میوند برخې وژنو» تورن کړل؛ د میوند برخې وژنې د امریکایې سرتیرو د یوې ډلې لخوا د لږ تر لږه  درېو ملکي افغانانو د وژلو پیښه ده چې په ۲۰۱۰ م کال د افغانستان د اشغال پر مهال واقع شوې وه؛ دغو یرغلګرو سرتیرو ځانونه «د وژلو ډله» یادول، دغه سرتیري د کندهار ولایت په میوند ولسوالۍ کې د امریکایې اډې څخه و.

د ۲۰۱۱ م کال د مارچ په میاشت کې د «جرمي مارلاک» په نوم یو امریکایی پوځي د درېو عمدي قتلونو د قضیې په تور محکوم وګڼل شو؛ نوموړي محکمې ته وویل چې د غیر پوځي، ملکي او بې ګناه افغانانو په وژلو کې د داسې صحنې په جوړولو سره چې پیښه نظامي او جګړه ییزه وښیي، د قربانیانو له جنازې سره یې وسلې ایښې وې؛ هغه مجرم وګڼل شو او د نورو سرتیرو د شاهدۍ له وجې په ۲۴ کاله حبس او له ویاړ پرته د امریکایي ځواکونو له صف څخه لېرې او ترخیص کړل شو؛ د ۲۰۱۱ م کال د مارچ تر میاشتې ددغې دولس کسیزې ډلې څخه یوولس کسه مجرم و پېژندل شول او په جزا محکوم شول.

د «شپیګل» په ورځپاڼه کې د سرتیرو داسې انځورونه رسنیز او خپاره شول چې د مړو سره یې د یادګارۍ انځورونه اخیستي و؛ یو له هغو جرمونو څخه چې د «میشل وګنن» په نوم سرتیري د هغه په تور محکوم شو، د انسان د سر کوپړۍ یې د هغه د بدن څخه جلا کړې وه؛ دغو جنایت کارو سرتیرو وروسته له دې چې یو ملکي افغان یې په نښه کړ او ویې واژه، یوه قبضه د کلاشینکوف وسله یې د هغه ترڅنګ کیښوده تر څو د هغه وژنه توجیه کړي.

یو له ملکي وګړو څخه چې په دې جنایت کې په شهادت ورسول شو، کندهاری پنځلس کلن تنکی ځوان «ګل مدین» و، نوموړی په خپل کلي «لال محمد کلا» کې د خپل پلار سره د کرنې او بزګرۍ په چارو اخته و؛ یرغلګرو ځواکونو، نوموړی د ګرنیټ (لاسي بم، نارنجک) په غورځولو او بیا په مخامخ ډزو په شهادت ورساوه؛ د ده تر شهادت وروسته، وحشي ځواکونو هغه بربنډ کړ او د جسد سره یې انځورونه واخیستل او جسد یې په نیمه بربنډه توګه پر ځمکه و غورځاوه.

بل کس «مرچ اقا» و چې امریکایي جنایتکارو سرتیرو د حرارتي لیرې لید (دوربین) په وسیله نوموړی وموند او بیا وروسته یې وواژه او د سر کوپړۍ یوه برخه یې د جنګي غنیمت او لاسته راوړنې په توګه له ځان سره وساتله؛ په دې اړوند، «جرمي مارلاک» له اعدام څخه د خلاصون په موخه په خپل جرم اعتراف وکړ او د امریکا پوځ وروسته ادعا وکړه چې مرچ اقا کوڼ یا ذهني کمزوری او معلول و.

په همغه سیمه کې، دریم کس د ډزو تر هدف لاندې ونیول شو او «ګروهبان ګیبس» له نږدې واټن څخه په غیر پوځي او ملکي سړي ډزې وکړې او هغه یې په شهادت ورساوه.

په ۲۰۱۰ م کال د مې میاشتې په دوهمه نیټه، ګروهبان ګیبس، مارلاک او ادام وینفیلد په «ملا الله داد» د نارنجک په مټ برید وکړ او بیا یې هغه په ګولیو غلبیل کړ، دغه پیښه د شهید د میرمن او بچیانو مخ ته واقع شوه؛ هغه یې شهید کړ او ګیبس د هغه ګوته پرې کړه او د جنګي غنیمت په توګه یې له ځان سره وساتله.

ادامه لري…