لیکوال: زید
حضرت فیروز دیلمي رضي الله عنه (درېمه برخه)
د حضرت فیروز دیلمي رضي الله عنه اسلام
لکه څنګه چې په تیرو برخو کې یادونه وشوه، حضرت سیدنا فیروز دیلمي رضي الله عنه د هغو کسانو له جملې څخه دی چې پلرونه یې د فارس له خاورې څخه د عربو منطقې ته راغلي او ټول د ایرانیانو تر واکمنۍ لاندې وو. دوی په دې خاوره کې د عربو نجونو سره واده وکړ، چې د دغو کسانو اولادونه د دوو نژادو خاوندان شول، چې له هغه کسانو څخه یو هم سیدنا فیروز دیلمي رضي الله عنه دی او په هغه ځای کې دوی ته “ابناء” ویل کېده.
علامه عبدالرحمن رأفت باشا رحمه الله فرمايي: «(الأبناء) اسم یطلق علی جماعة من الناس، آباؤهم من الفرس الذین نزحوا من بلادهم إلی الیمن و أمهاتهم من العرب»؛ «ابناء کلمه یو اسم دی چې د خلکو هغې ډلې ته اشاره کوي چې پلرونه یې د فارس څخه دي؛ هغه څوک چې له خپلو ځمکو څخه یمن ته لیږل شوي او میندې یې عربې دي)
څرنګه چې دوی او د هغوی پلرونه د ایران له فارسیانو څخه وو، نو څرګنده ده چې د دوی دین هغه وخت زردشت او مجوسیت و، ښايي بل دین ته یې هم مخه کړې وي.
په هر صورت، دوی له هغو کسانو څخه وو چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم د ښکلي مخ په لیدو یې سترګې رڼا شوې او د صحابه کرامو لوړ مقام یې ترلاسه کړ. لکه څنګه چې امام ابن سعد رحمه الله لیکي: فلما بلغهم أمر رسولالله، صلىاللهعليهوسلم، وفد فيروز بن الديلمي على النبي صلىاللهعليهوسلم، فأسلم وسمع منه وروى عنه أحاديث»؛ «کله چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم د بعثت خبر دوی ته ورسېد، نو حضرت فیروز بن دیلمي رضي الله عنه د رسول الله صلی الله علیه وسلم خدمت ته حاضر شو، په رسول الله صلی الله علیه و سلم باندي یې ايمان راوړ او له هغه څخه يې احاديث واوريدل او له هغه څخه يې احاديث نقل کړل.»
امام هيثمي رحمه الله هم همدا حديث په ځينو اضافاتو سره نقل کړی دی: «بعثوا وفدهم ببیعتهم وإسلامهم» دوی په ابتدا کې ایمان راوړ او بیا یې بیعت وکړ، او یوازي حضرت فیروز دیلمي رضي الله عنه ایمان را نه وړ، د هغه سره یو ډله وه. کله چې رسول الله صلی الله علیه وسلم ورته وفرمایل: ستاسو لپاره الله او د هغه رسول کافي دي. هغه ځواب ورکړ: «حسبنا او رضینا»؛ «الله او د هغه رسول زموږ لپاره کافي دي او موږ ترې راضي یو.»
د رسول الله صلی الله علیه وسلم سره د ملاقات او خبرو وخت
امام ابن اثیر رحمه الله د فیروز دیلمي له زوی عبدالله څخه روایت کوي: «حدثني فيروز الديلمي: أنه أتى النبي فقال: يا رسولالله! أنا مَن قد علمتَ وجئنا من بين ظهرَي مَن قد علمتَ فمَن ولينا؟ قال: «الله ورسوله» قال: حسبنا»؛ «فیروز دیلمي ماته یو حدیث بیان کړ چې هغه رسول الله صلی الله علیه وسلم ته ورغلی نو ویې ویل: ای د خدای رسوله! زه هغه څوک یم چې ته زما په حال خامخا پوهیږې او موږ د هغه کسانو ځخه تاته راغلي یو، چې ته هغه پېژنې، او ته د هغوی له حاله خبر يې [زما قوم ډېر ظالمان دي او زما له اسلام راوړلو سره مخالفت کوي] نو زموږ د سرپرستۍ او مسئوليت به څوک پر غاړه واخلي؟(که موږ یې ازار او اذیت کړو) رسول الله صلی الله علیه و سلم وفرمایل: ستا لپاره الله او د هغه رسول کافي دی، هغه وویل: هو، موږ ته الله او د هغه رسول کافي دي او موږ ته کفایت کوي.)
امام ابن قانع رحمه الله یو روایت چې تقریبا له پورتني حدیث سره مشابهت لري په لږ توپیر سره ذکر کوي. څنګه چې ده د ابو عمرو سیباني له زوی څخه روایت کوي چې حضرت سیدنا فیروز رضي الله عنه وویل: «قدمت على رسولالله صلىاللهعليهوسلم فقلت: يا رسولالله! نحن ممن قد علمت، وخرجنا من حيث تعلم، وصرنا حيث قد علمت قال : «أنتم منا»؛ (زه رسول الله صلی الله علیه وسلم ته راغلم او ویې ویل: ای د خدای رسوله! زه د هغو کسانو له جملې څخه یم چې ته یې پیژنې او موږ تاسو ته د له هغه سیمې راوتلی یو، چې ته یې پېژنې، او څنګه چې اوس شوي یو، په هغه هم خبر یو.» (ته پوهېږې چې زموږ خلک د اسلام مخالف دي او ته هم پوهېږې چې موږ د یمن له خاورې څخه یو، نو آیا موږ ستا له اصحابو څخه شمېرل کیږو؟)رسول الله صلی الله علیه و سلم وفرمایل: تاسو زموږ له جملې څخه یاست.(ستاسو عزت زموږ عزت دی، او ستاسو وینه زموږ وینه، او ستاسو دفاع زموږ خپله دفاع ده.)