Close Menu
  • د ژبې ټاکل
    • دری
    • English
  • کلمات ويب پاڼه
  • ورځنی تحلیل
  • اسلام
    • نبي کریم ﷺ
    • قرآنکریم
    • مسلمان
    • عقیده
    • ایمان
    • عبادتونه
    • معاملات
    • فقه
    • جهاد
    • د اسلام شمایل
    • اسلامي اقتصاد
    • اسلامي مدیریت
    • اسلامي ثقافت
    • تصوف
    • جنایتونه
    • ممنوعیتونه
  • دینونه
    • یهودیت
    • مسیحیت
    • بودائیزم
    • هندویزم
    • کنفوسیوس
    • زرتشتي
    • شیطان پرستۍ
  • نظریات
    • الحاد
    • سیکولاریزم
    • فیمنیزم
    • کپټالیزم
    • لیبرالیزم
    • سوسیالیزم
    • کمونیزم
    • ډیموکراسي
    • فاشیزم
    • فدرالیزم
    • مارکسیزم
    • نشنلیزم
    • استعمار
  • فتنې
    • معتزله
    • مرجئه
    • جهمیه
    • د خوارجو فتنه
    • د روافضو فتنه
    • د استشراق فتنه
    • د غامدیت فتنه
    • د قادیانیت فتنه
  • د امت مشران
    • اصحاب کرام
      • حضرت ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عمر فاروق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عثمان رضی‌الله‌عنه
      • حضرت علي رضی‌الله‌عنه
      • حضرت خالد بن ولید رضی‌الله‌عنه
      • حضرت فیروز دیلمی رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عبدالله ابن زبیر رضی‌الله‌عنه
    • امهات المؤمنین
    • اسلامي علما
      • علامه سید ابوالحسن ندوی رحمه الله
      • امام اعظم ابو حنیفه رحمه‌الله
      • امام بخاری رحمه‌الله
      • امام ترمذی رحمه‌الله
      • امام غزالي رحمه الله
      • شاه ولی الله دهلوی رحمه‌الله
      • سید جمال الدین افغان
      • مولانا جلال‌الدین محمد بلخي رومي رحمه‌الله
    • مسلمان واکمنان
      • سلطان صلاح الدین ایوبي رحمه‌الله
      • عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله
      • سلطان یوسف بن تاشفین رحمه‌الله
    • اسلامي ساینسپوهان
  • تهذیب او تمدن
    • اسلامي تمدن
    • د ختیځ او لوېدیځ تمدنونه
  • متنوع
  • کتابتون
Facebook X (Twitter) Telegram WhatsApp
  • د ژبې ټاکل
    • دری
    • English
  • کلمات ويب پاڼه
  • ورځنی تحلیل
  • اسلام
    • نبي کریم ﷺ
    • قرآنکریم
    • مسلمان
    • عقیده
    • ایمان
    • عبادتونه
    • معاملات
    • فقه
    • جهاد
    • د اسلام شمایل
    • اسلامي اقتصاد
    • اسلامي مدیریت
    • اسلامي ثقافت
    • تصوف
    • جنایتونه
    • ممنوعیتونه
  • دینونه
    • یهودیت
    • مسیحیت
    • بودائیزم
    • هندویزم
    • کنفوسیوس
    • زرتشتي
    • شیطان پرستۍ
  • نظریات
    • الحاد
    • سیکولاریزم
    • فیمنیزم
    • کپټالیزم
    • لیبرالیزم
    • سوسیالیزم
    • کمونیزم
    • ډیموکراسي
    • فاشیزم
    • فدرالیزم
    • مارکسیزم
    • نشنلیزم
    • استعمار
  • فتنې
    • معتزله
    • مرجئه
    • جهمیه
    • د خوارجو فتنه
    • د روافضو فتنه
    • د استشراق فتنه
    • د غامدیت فتنه
    • د قادیانیت فتنه
  • د امت مشران
    • اصحاب کرام
      • حضرت ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عمر فاروق رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عثمان رضی‌الله‌عنه
      • حضرت علي رضی‌الله‌عنه
      • حضرت خالد بن ولید رضی‌الله‌عنه
      • حضرت فیروز دیلمی رضی‌الله‌عنه
      • حضرت عبدالله ابن زبیر رضی‌الله‌عنه
    • امهات المؤمنین
    • اسلامي علما
      • علامه سید ابوالحسن ندوی رحمه الله
      • امام اعظم ابو حنیفه رحمه‌الله
      • امام بخاری رحمه‌الله
      • امام ترمذی رحمه‌الله
      • امام غزالي رحمه الله
      • شاه ولی الله دهلوی رحمه‌الله
      • سید جمال الدین افغان
      • مولانا جلال‌الدین محمد بلخي رومي رحمه‌الله
    • مسلمان واکمنان
      • سلطان صلاح الدین ایوبي رحمه‌الله
      • عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله
      • سلطان یوسف بن تاشفین رحمه‌الله
    • اسلامي ساینسپوهان
  • تهذیب او تمدن
    • اسلامي تمدن
    • د ختیځ او لوېدیځ تمدنونه
  • متنوع
  • کتابتون
Facebook X (Twitter) Telegram WhatsApp
کلمات پښتوکلمات پښتو
تاسو په Home»اسلام»د عقل ځواک او د هغه ساحه (درېمه برخه)
اسلام شنبه _21 _سپتمبر _2024AH 21-9-2024AD

د عقل ځواک او د هغه ساحه (درېمه برخه)

محمد فاتحBy محمد فاتحڅرگندونې نشته
شریکول Facebook Twitter Telegram WhatsApp Copy Link
Follow Us
Facebook Instagram WhatsApp Telegram
شریکول
Facebook Twitter Telegram Copy Link WhatsApp
لیکوال: شکران "احمدي"

د عقل ځواک او د هغه ساحه (درېمه برخه)

د علم د پېژندلو وسیله
د دې مسئلې په ځواب کې یو شی د تأمل وړ دی، هغه دا چې: هر سیسټم چې علمي ملاتړ ونلري نشي کولی په بریالیتوب سره دوام وکړي. په هر ډګر کې د علم د تحصیل لپاره، خدای یو لړ وسایل ایښودلي دي، چې هره وسیله یو ځانګړې محدوده لري. هر سبب په خپل دائره کې مؤثر دی او کارول کیدی شي؛ مګر د خپل حد څخه هاخوا، خپل موثریت له لاسه ورکوي او د کارولو وړ نه دی.
د بېلګې په توګه: انسان ته د علم حاصلولو لومړۍ وسیله پنځه حواس دي. سترګې، غوږونه، پوزه، ژبه او د لمس احساس.
د «سترګو» په وسیله، د ډېرو مسلو پوهه ترلاسه کوو. په «څکلو» سره علم کسب کیږي. د «بویولو» په واسطه علم ترلاسه کیږي. او د «لمس کولو» سره پوهه ترلاسه کوو. خو د علم د حاصلولو دغه پنځه لاملونه چې کله د مشاهدې حد ته ورسېږي، نو هر يو يې يوه د ځواک ساحه (Jurisdiction)  لري چې د هغه له دائرې نه بهر کار نه شي کولی.
سترګې ویني، خو اوري یې نه. غوږ اوري، خو ويني یې نه. پوزه بویویي، خو اوري یې نه. که څوک ووايي: «زه سترګې تړم او په غوږونو وينم»، د دنيا خلک به ورته جاهل ووايي. ځکه چې غوږ د لیدلو لپاره نه دی پیدا شوی. اوس که دې سړي ته وویل شي: «ستاسو غوږونه نه ویني، نو ستاسو هڅې په بشپړ ډول بې ګټې دي.» او هغه سړی په ځواب کې ووایي: « که غوږ ونه ویني، نو بې ګټې دی.» نړۍ به ورته احمق ووایي. ځکه هغه نه پوهېږي چې د غوږ فعالیت یو حد لري او تر یوې اندازې پورې کار کوي او که وغواړو له غوږ څخه د سترګو کار واخلو، کار نه کوي.
بې له شکه، خدای موږ ته پنځه حواس د پوهې ترلاسه کولو لپاره راکړي دي؛ مګر دغه هم د خپل حد څخه بهر کار نه کوي. سترګې، غوږونه، ژبه او لاس هم خپل د عمل له ساحې بهر معطل دي.
دا هغه مرحله ده چې د علم وسیلې بې کاره او بې اغیزې کیږي، او هیڅ شی د شیانو د مشاهدې لپاره شتون نلري. په داسې حالت کې، خدای موږ ته د علم د ترلاسه کولو لپاره بل سبب راکړی دی او هغه “عقل” دی.
په هغه ځای کې چې پنځه حواس کار نه کوي، عقل د انسان مرستې ته راځي، د بیلګې په توګه: زما په مخ کې یو مېز دی، زه یې په خپلو سترګو لیدلی شم، او رنګ یې پېژندلی شم، او په خپل لاس سره یې لمس کولی شم او پوهېږم چې لرګی یې ټینګ او ښکلی رنګ شوی دی.
مګر دا مېز څنګه رامینځته شو؟ زه نه په خپلو سترګو سره یې لیدلی شم او نه یې په غوږونو اورېدلی شم، او نه یې په خپلو لاسونو سره لمس او درک کولی شم. ځکه چې د مېز جوړولو کار زما په حضور کې نه دی شوی. خو په داسې يو حالت کې عقل دا مشوره ورکوي چې دغه مېز له دې ښایست سره په خپله نه دى رامنځته شوى. بلکه، دا د یو جوړونکي لخوا جوړ شوی، او دا جوړونکی یو تجربه کار او ماهر نجار دی چې دا مېز یې په زړه پورې جوړ کړی.
له همدې امله عقل موږ ته لارښوونه کوي چې مېز د نجار په واسطه جوړ شوی  دی، او له هغه وخته چې زما پنځه حواس خپل تاثیر له لاسه ورکړ، عقل زما مرستې ته راغی او ماته یې نوې لارښوونه او پوهه راکړه.

 

ادامه لري…
Previous Articleمعتزله (نهه څلوېښتمه برخه)
Next Article د رسنیو رول او د مسلمانانو په هویت د هغې اغېزې (اته څلوېښتمه برخه)

اړوند منځپانګې

اسلام

د حج حکمت، فلسفه او اسرار (اوولسمه برخه)

دوشنبه _16 _جون _2025AH 16-6-2025AD
نور یی ولوله
اسلام

د شریعت مقاصدو علم ته یوه کتنه (پنځه ویشتمه برخه)

شنبه _14 _جون _2025AH 14-6-2025AD
نور یی ولوله
اسلام

د حج حکمت، فلسفه او اسرار (شپاړلسمه برخه)

شنبه _14 _جون _2025AH 14-6-2025AD
نور یی ولوله
Leave A Reply Cancel Reply

اسلامي علما

د افغانستان فیلسوف؛ سید جمال‌الدین افغان رحمه الله (یوویشتمه برخه)

دوشنبه _16 _جون _2025AH 16-6-2025AD2 Views

لیکوال: عبیدالله نیمروزي د افغانستان فیلسوف؛ سید جمال‌الدین افغان رحمه الله (یوویشتمه برخه) د سید…

نور یی ولوله
اسلام

د حج حکمت، فلسفه او اسرار (اوولسمه برخه)

دوشنبه _16 _جون _2025AH 16-6-2025AD4 Views

لیکوال: محمد عاصم اسماعیل‌زهي د حج حکمت، فلسفه او اسرار اوولسمه برخه دویمه شبهه: حج…

نور یی ولوله
د قدریه فتنې

قدریه فرقه (اتمه برخه)

دوشنبه _16 _جون _2025AH 16-6-2025AD3 Views

لیکوال: ابوعایشه قدریه فرقه (اتمه برخه) د پیل خبرې د اسلام دین له ښېګڼو یوه…

نور یی ولوله
نشنلیزم

نشنلیزم (شپږویشتمه برخه)

دوشنبه _16 _جون _2025AH 16-6-2025AD4 Views

لیکوال: ابوعایشه نشنلیزم شپږویشتمه برخه وطن کله چې دلته د وطن خبره کېږي نو موخه…

نور یی ولوله
  • Facebook
  • Twitter
  • Instagram
  • Telegram
  • WhatsApp
د کلماتو په اړه

د کلماتو څېړنیز-کلتوریز څانګه د اهل السنت والجماعت یوه دعوتي څانګه ده چې د پاکو اسلامي ارزښتونو د ترویج، د سپیڅلي اسلامي شریعت د لوړو اهدافو تحقق، د لویدیځ د فکري جګړې پر وړاندې مبارزه، د خداى د كلام لوړولو او د اسلامي امت د وېښولو په برخه کې په خپلواکه توګه کار کوي.

مشهور نشرات

د افغانستان فیلسوف؛ سید جمال‌الدین افغان رحمه الله (یوویشتمه برخه)

دوشنبه _16 _جون _2025AH 16-6-2025AD

د حج حکمت، فلسفه او اسرار (اوولسمه برخه)

دوشنبه _16 _جون _2025AH 16-6-2025AD
په مجازی پاڼو کې کلمات تعقیب کړئ
  • Facebook
  • Twitter
  • YouTube
  • Telegram
  • TikTok
  • WhatsApp
ټوله حقونه د کلماتو د څانګې دي
  • ورځنی تحلیل
  • اسلام
  • دینونه

Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.